04: Barayti ng wika

• Nakabatay ang pagkakaroon ng varayti at varyasyon ng wika sa paniniwala ng mga lingwist ng pagiging heterogeneous 0 pagkakaiba-iba ng wika (Saussure, 1916) at "hindi kailanman pagkakatulad o uniformiclad ng anumang wika"
• Homogeneous ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang wika (Paz, et.al 2003)
• Barayti ng wika

  A)

  B)

  C)

  D)

  E)

  F)

  G)

  H)

  I)

  J)

  K)

  
• Ayon kay Alonzo (2002), Ang varayti ng wika ay isang maliit na grupo ng formal o makabuluhang katangian na naiuugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal.

  varayti -pagkakaiba-iba
• Sa pagdaan ng panahon nagiging ispesyalisado ang mga gawain at tungkulin ng tao at ito ay nagreresulta sa pagkakaiba- iba ng kultura at wika na siyang nagiging panukat sa progreso ng tao (Roussean, 1950).
• Batay kay Donna Hope L. Moran, "ang dalawang mahalagang dahilan ng pagkakaroon ng varayti ng mga wika ay (1) ang heopgrapikong lokasyon ng mga speech community па maaaring nahihiwalau ng isang anyong tubigan o kabundukan. (2) Language boundary dulot ng migrasyon o paglilipat ng komunidad sa ibang lugar marahil dala ng isang mapinsalang kalamidad o giyera, o ang unti-unting pagsasama ng dalawang dating magkahiwalay na komunidad.
• Kahalagahan ng Barayti ng Wika

  1. Nagagawa nitong mapaunlad ang isang wika sa pamamagitan ng pagdaragdag ng mga salitang gagamitin sa isang lipunan.)
  2. Napararami nito ang iba't ibang katawagan ng isang salita.
  3. Natutulungan nito ang mga tao na makapamili ng mga salitang gagamitin sa pinakaangkop na paraan.
  4. Napalalawak nito ang iskolarling pananaliksik pangwika.
• DAYALEK


  Varayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko. Tinatawag din itong wikain at ginagamit sa isang partikular na rehiyon, malaki man o maliit.
• Makilala ang dayalek hindi lamang sa pagkakaroon nito ng set ng mga distinct na bokabularyo kundi maging sa punto o tono at sa istruktura ng pangungusap.
• Ang dayalek ay batay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay. Nakikita ito kaugnay ng pinanggagalingang lugar ng tagapagsalita o grupo.
• Dayalek


  Anyo ng wika na ginagamit sa isang partikular na pook o rehiyon. Isa sa mga pangkat ng mga wikang kabilang sa espesipikong pamilya. Uri ng wikang may sariling bokabularyo, bigkas, gramatika, at idyoma na kaiba sa pamantayang wika.
• Ang pidgin ay tumutukoy sa wikang walang pormal na estruktura. Paghahalo-halo ng salita. Pag-uusap sa pagitan ng dalawang tao na may dalawang wikang ginagamit.
• Ayon kay Nilo S. Ocampo, ang pidgin ay isang varayti ng isang wika na napaunlad sa mga kadahilanang praktikal, tulad ng pangangalakal. Dahil dito ay wala itong native na ispike
• Punto (aksent) - Natatanging paraan ng pagbigkas ng tao.
• Ayon kay Nilo S. Ocampo, kapag nadevelop ang Pidgin lagpas sa tungkulin nito bilang wika ng pangangalakal at naging unang wika ng isang pamayanang panlipunan, ay inilalarawan itong Creole.
• Etnolek - wika ng etnolingguwistikong grupo. May pare-parehong kultura at paniniwala sa buhay.
• Idyolek - Isang varayti na kaugnay ng personal na kakanyahan ng tagapagsalita o wikang ginagamit ng partikular na indibidwal
• Idyolek - Ang kaniya-kaniyang paraan ng paggamit ng wika o kagawian sa pagsasalita ng isang indibidwal.
• Jargon - Mga natatanging salita ng partikular na pangkat na nagpapakilala ng kanilang trabaho o gawain.
• Register - kaugnay ng panlipunang papel na ginagampanan ng tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag.
• Ang register ay tumutukoy sa tiyak na salitang ginagamit ayon sa hinihinging pagkakataon.
• Istilo ng Pananalita - ang barayti na kaugnay ng relasyon ng nagsasalita sa kausap. Ang estilo ay maaaring formal, kolokyal at intemeyt o personal