VARAYTI NG WIKA

• VARAYTI NG WIKA -

  Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan na ating ginagalawan, heograpiya, antas ng edukasyon, trabaho, edad at kasarian at uri ng pangkat-etniko na ating kinabibilangan.
• DAYALEK/ DAYALEKTO -

  Nakikita ito kaugnay ng pinanggagalingang lugar ng tagapagsalita o grupo ng tagapagsalita sa isa sa tatlong dimension: espasyo, panahon at katayuang sosyal. HALIMBAWA: Tagalog Manila - Bakit? Tagalog Batangas - Bakit ga? Tagalog Bataan - Bakit ah?
• SOSYOLEK -

  Ito ay uri ng wika na ginagamit ng isang partikular na grupo. Ang mga salitang ito ay may kinalaman sa katayuang sosyo-ekonomiko at kasarian ng indibidwal na gumagamit ng mga naturang salita.

  
  

  HALIMBAWA

  
  

  - Sige, jujumbagin kita! (Sige ka, susuntukin kita)

  - May amats na ako 'tol (Lasing na ako kaibigan/kapatid) - Repapips, alaws na ako datung eh (Pare, wala na akong pera)
• IDYOLEK - Tawag sa kanya-kanyang paraan ng paggamit ng wika. Gaya ng pagkakaroon ng personal na paggamit ng wika na nagsisilbing simbolismo o tatak ng kanilang pagkatao. HALIMBAWA: "Hoy Gising" - Ted Failon "Hindi naming kayo tatantanan!" - Mike Enriquez "Lumipad ng aming team" - Jessica Soho
• ETNOLEK - Wika na nadebelop mula sa mga salita ng mga etnolinggwistikong grupo. Taglay nito ang mga wikang naging bahagi ng kanilang pagkakakilanlan. HALIMBAWA: - Payew-Hagdan-hagdang Palayan (Wika ng mga Ifugao) - Vakul - Tumutukoy sa gamit ng Ivatan na pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon ng tag-init at tag-ulan
• EKOLEK - Wika na kadalasan ay mula o sinasalita sa loob ng bahay. HALIMBAWA - Palikuran - banyo - Pamingganan - Lalagyan ng plato
• JARGON - Baryasyon ng wikang may kaugnayan sa taong nagsasalita o gumagamit ng wika. Ito ay barayti ng wikang espisyalisadong ginagamit ng isang partikular propesyon. HALIMBAWA: Justice, Court, Hearing (Abogado) Class Record, Lesson Plan, Kurikulum (Titser)
• PIDGIN -

  Isang uri ng barayti ng wika na tumutukoy sa wikang walang pormal na istruktura. sa Nadedebelop ito dahil na rin sa pangangailangan na makabuo ng isang pahayag.

  
  

  HALIMBAWA:

  
  

  - Kayo bili alak akin (Kayo na ang bumili ng alak para sa akin) - Suki ikaw bili akin, ako bigay diskawnt (Suki, bumili ka na ng paninda ko, bibigyan kita ng diskwento)
• CREOLE -

  Barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga pinaghalo-halong salita ng indibidwal mula sa magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging pangunahing wika ng particular na lugar.

  
  

  HALIMBAWA:

  
  

  - Chavacano - pinaghalong wikang Espanyol at Filipino