g9 quarter 1

• ekonomiks - pamamahala sa sambahayan (oikos - bahay; nomos - pamamahala)
• trade-off - pagpapaliban ng isang bagay para sa isa pang bagay
• economic choice - pagdedesisyon ng indibidwal at pamahalaan (pagpili ng kailangan ng tao)
• social choice - pinagsama-samang pagpapasya ng mga indibidwal
• opportunity cost - isinakripisyong halaga upang mas bigyang-diin ang mas higit na makabuluhang bagay
• individual choice - pagpapasya ng indibidwal
• kakapusan (scarcity) - limitadong pinagkukunan

  • permenente; limitado; kalikasan
• kakulangan (shortage) - panandaliang kondisyon

  • natural o artispisyal; may solusyon
  • hoarding - pagtatago ng mga produkto - kartel - samahan ng mga negosyante
• pangangailangan - kailangan ng tao upang mabuhay
• kagustuhan - hindi kailangan ng tao upang mabuhay ngunit makapagdudulot ng kasiyahan
• hirarkiya ng pangangailangan (abraham moslow)

  1. pangangailangang pisyolohikal
  2. kaligtasan at katiyakan ng buhay
  3. magmahal/ makisapi/ makipagkabigan
  4. pagkilala/ pagpapahalaga mula sa ibang tao
  5. ipatupad ang kaganapang pantao
• mga salik na nakakaimpluwensya sa kailangan at kagustuhan ng tao

  • edad
  • hanapbuhay
  • panlasa
  • edukasyon
  • kita
• panlasa - ang salik na nagsasabing ang bawat tao ay may kani-kaniyang hilig sa pagkain
• kita - ang salaping tinatanggap ng tao kapalit ng kanyang serbisyo
• edukasyon - ang salik na nakakaimpluwensta sa pangangailangan ng tao bunga ng natamong karunungan sa paaralan
• edad - pagbabago ng pangangailangan sa paglipas ng pnahon
• hanapbuhay - ang pangangailangan ng tao ay nagbabago depende sa ginagawa niya sa buhay
• alokasyon - pamamahagi ng mga pinagkukunang yaman
• pamumuhunan - isinasagawa upang higit na mapaunlad ang pinagkukunang yaman
• fief - lupa na pinagkakaloob ng feudal lord
• feudal lord - nagmamay-ari ng lupa sa sistemang piyudalismo
• merkantilismo - sistema na ang batayan ay dami ng ginto at pilak
• serf - aliping nagbubungkal ng lupa
• piyudalismo - lupa ang batayan ng kapangyarihan
• manor - sentro ng pang-agrikultural noong sistemang manoryal
• tradisyunal na ekononomiya - pagsagot sa suliranin batay sa gawi at kinagisnan
• vassals - nagkakaloob ng serbisyo sa feudal lord
• sistemang pang-ekonomiya - sumasaklaw sa institusyon, estruktura, at mekanismo sa paggawa ng gawaing pamproduksyon
• adam smith - ama ng makabagong ekonomiks
• ang puwersa sa pamilihan na tumutulong sa demand at supply
• kapitalismo - sistemang tinatawag ding ''free enterprise''
• desentralisado - katangian ng paggawa ng desisyon sa kapitalismo