I. Położenie i obszar Polski

• Jakie współrzędne geograficzne wyznaczają położenie matematyczne Polski?


  Współrzędne geograficzne najdalej wysuniętych punktów.
• Gdzie znajduje się geometryczny środek Polski?


  Na Nizinie Mazowieckiej, w miejscowości Piątek.
• Jaka jest rozciągłość południkowa i równoleżnikowa Polski?

  Południkowa: 5°50’ (649 km)

  Równoleżnikowa: 10°02’ (689 km).
• Jakie są współrzędne geograficzne najdalej wysuniętego na zachód punktu Polski?

  14°07'E w Osinowie Dolnym.
• Jakie są współrzędne geograficzne najdalej wysuniętego na wschód punktu Polski?

  24°09'E w Zosinie.
• Jakie są konsekwencje rozciągłości równoleżnikowej Polski?


  Różnica czasu słonecznego między zachodnim a wschodnim krańcem Polski.
• Jakie są różnice w czasie wschodu i zachodu słońca w Polsce?


  Na wschodzie słońce wschodzi i zachodzi o 40 min i 4 s wcześniej.
• W jakiej strefie czasowej leży Polska?


  W strefie urzędowego czasu środkowoeuropejskiego.
• Jakie są konsekwencje rozciągłości południkowej Polski?

  • Wysokość górowania Słońca na południowych krańcach Polski o 6º większa niż na krańcach północnych
  • Różnice w długości dnia (Na równoleżniku 49º00'N najdłuższy dzień - 16 godz. i 9 min, najkrótszy - 8 godz. i 9 min, na równoleżniku 54º50'N najdłuższy dzień - 17 godz. i 17 min, najkrótszy - 7 godz. i 5 min)
• Jak długo trwa dzień w lecie na północy Polski?


  O ponad godzinę dłużej niż na południu.
• Jak długo trwa dzień w zimie na południu Polski?


  Dłużej niż na północy.
• Jakie są współrzędne geograficzne Jastrzębiej Góry na północy?


  54°50'N.
• Jakie są współrzędne geograficzne szczytu Opołonek na południu?


  49°00'N.
• Usytuowanie na półkuli północnej, w średnich szerokościach geograficznych

  • Południowe stoki są bardziej usłonecznione niż północne
  • Najkrótsze dni są w grudniu, a najdłuższe — w czerwcu
  • Klimat ma cechy przejściowe (następuje wzrost kontynentalizmu klimatu w kierunku wschodnim)
  • Warunki pogodowe w poszczególnych porach roku znacznie się różnią
• Jakie są główne cechy położenia fizycznogeograficznego Polski?

  • Usytuowanie na półkuli północnej, w średnich szerokościach geograficznych
  • Położenie na Niżu Polskim — rzeźba terenu na większości obszaru sprzyja rozwojowi rolnictwa i budowie szlaków komunikacyjnych
  • Położenie na styku wielkich struktur geograficznych — urozmaicona budowa geologiczna wpływa na zróżnicowanie występujących surowców mineralnych
  • Usytuowanie nad Morzem Bałtyckim a górami na południu (Karpaty, Sudety)
  • Położenie w dorzeczu Wisły i dorzeczu Odry
  • Przeważające niziny (91% powierzchni)
• Usytuowanie nad Morzem Bałtyckim a Karpatami i Sudetami

  • Dostęp do Morza Bałtyckiego umożliwia rozwój gospodarki morskiej
  • Różnorodne walory przyrodnicze sprzyjają rozwojowi turystyki
  • Występowanie łańcuchów górskich na południu kraju stanowi barierę dla mas powietrza napływających z południa
• Położenie w dorzeczu Wisły i dorzeczu Odry

  • Rozwój żeglugi śródlądowej
  • Na niektórych rzekach — elektrownie wodne
  • W ujściowych odcinkach Wisły i Odry występują żyzne gleby (mady) sprzyjające rozwojowi rolnictwa
• Gdzie występują najlepsze czarnoziemy w Polsce?


  Na małych obszarach Wyżyny Lubelskiej i Wyżyny Małopolskiej oraz na Płaskowyżu Głubczyckim.
• Jakie jednostki geologiczne znajdują się na pograniczu Polski?(styk trzech wielkich struktur geologicznych)

  Prekambryjska platforma wschodnioeuropejska, obszary fałdowań paleozoicznych i obszary fałdowań alpejskich.
• Jakie są główne cechy krajobrazu Polski?


  Przeważają niziny, co sprzyja rozwojowi rolnictwa.
• Jakie są konsekwencje położenia nad Morzem Bałtyckim?

  Rozwój handlu, transportu morskiego oraz atrakcyjności turystycznej.
• Jakie góry występują na południu Polski?

  Karpaty, Sudety i Góry Świętokrzyskie.
• Jakie są konsekwencje położenia fizycznogeograficznego Polski na gleby?

  • Dominacja słabych gleb bielicowych i płowych
  • Występowanie lepszych gleb brunatnych
  • Najlepsze czarnoziemy na małych obszarach
  • Bardzo dobre mady na delcie Wisły
• Jakie fałdowania paleozoiczne są obecne w Polsce?

  Kaledońskie i hercyńskie
• Jakie góry są częścią struktur fałdowań alpejskich w Polsce?

  Karpaty
• Gdzie znajduje się Polska w kontekście geograficznym?

  Polska leży w Środkowej Europie na Niżu Polskim będącym fragmentem Niziny Środkowoeuropejskim między Bałtykiem a Karpatami i Sudetami. W dorzeczu Wisły i Odry (zalewisk M. Bałtyckiego)
• Jakie są konsekwencje położenia Polski nad Morzem Bałtyckim?

  Rozwój handlu, gospodarki morskiej, atrakcyjności turystycznej i lokalnego klimatu morskiego
• Jakie góry występują na południu Polski?

  Karpaty, Sudety i Góry Świętokrzyskie
• Jakie organizacje międzynarodowe są ważne dla Polski?

  Unia Europejska (od 2004 r.), NATO i przystąpienie do strefy Schengen (od 2007 r.)
• Jakie są długości granic Polski?


  Długość granicy państwowej wynosi 3511 km
• Jakie są sąsiednie państwa Polski?

  Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy, Niemcy
• Jakie są główne cechy położenia geopolitycznego Polski?

  • Położenie w środkowej części Europy — ważny kraj tranzytowym, korzyści z handlu (kraj przejściowy, transport przez bez zatrzymania w kraju); granice z silnymi krajami (Niemcy, Rosja) - zagrożenie z ich strony
  • Członkostwo w NATO (1999 r.) - gwarancja bezpieczeństwa, zobowiązanie do interwencji zbrojnych
• Jakie są cechy geopolitycznego położenia w Polsce?

  • Członek Unii Europejskiej (2004) i układ Schengen (2007) - przekraczanie granic w strefie Schengen zachodzi bez kontroli paszportowej i celnej;
  • wschodnia granica jest jednocześnie granicą UE;
  • przynależność do UE umożliwia dostęp do rynków państw członkowskich oraz funduszy unijnych, zobowiązuje do przestrzegania międzynarodowych praw, umów i porozumień
• Jakie są główne cechy położenia fizycznogeograficznego Polski?

  • Położenie w Europie na Niżu Środkowoeuropejskim
  • Przeważające niziny (91% powierzchni)
  • Położenie nad Morzem Bałtyckim
  • Góry na południu (Karpaty, Sudety, Góry Świętokrzyskie)
• Jakie są konsekwencje położenia Polski nad Morzem Bałtyckim?


  • Rozwój handlu i transportu morskiego
  • Rozwój gospodarki morskiej
  • Zwiększenie atrakcyjności turystycznej
  • Występowanie lokalnego klimatu morskiego
• Jakie są główne cechy położenia hydrograficznego Polski?


  • Prawie cała powierzchnia należy do zlewiska Morza Bałtyckiego
  • Główne dorzecza: Wisły, Odry, Niemna
  • Nieliczne rzeki do innych zlewisk (Morze Północne, Morze Czarne)
• Jakie są główne cechy jezior w Polsce?

  • Występują głównie w północnej i zachodniej Polsce
  • Najczęściej o genezie polodowcowej
  • W obrębie trzech pojezierzy: Mazurskiego, Pomorskiego, Wielkopolskiego
• Jakie są główne cechy położenia geopolitycznego Polski?

  • Ważny kraj tranzytowy w Europie
  • Granice z silnymi krajami (Niemcy, Rosja)
  • Członek UE i NATO
• Jakie są główne cechy granic Polski?

  • Granice z 7 państwami: Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy, Niemcy
  • Ustalono granice w 1945 r. przez mocarstwa
  • Długość granicy państwowej: 3511 km
• Jakie są geologiczne obszary Polski?


  W Polsce ścierają się trzy obszary geologiczne: wschodni, zachodni i południowy.