ARALIN PANLIPUNAN

• Ano ang ibig sabihin ng salitang "kolonyalismo" mula sa Latin?


  Ang "kolonyalismo" ay nagmumula sa Latin na "Colonus" na ibig sabihin ay magsasaka.
• Ano ang pangunahing layunin ng kolonyalismo?


  Ang pangunahing layunin ng kolonyalismo ay ang kontrolin ang likas na yaman.
• Ano ang ibig sabihin ng "imperyalismo" mula sa Latin?


  Ang "imperyalismo" ay nagmumula sa Latin na "imperium" na ibig sabihin ay utos.
• Ano ang layunin ng imperyalismo?


  Ang layunin ng imperyalismo ay ang kontrolin ang mga likas na yaman, kabuhayan, at pamahalaan.
• Ano ang mga terminolohiya na may kaugnayan sa kolonyalismo?

  • Kolonya: mga nakasakop na bansa
  • Kolonyalista: mananakop
• Ano ang ibig sabihin ng asimilasyon?


  Ang asimilasyon ay ang prosesong pagtanggap sa wika at kultura ng dominanteng pangkat ng tao o bansa.
• Ano ang mga epekto ng kolonyalismo sa mga katutubo?


  • Pagsasamantala sa likas na yaman
  • Sapilitang pagtanggap ng kultura at wika ng mga kolonyalista
  • Pagkawala ng lokal na tradisyon
  • Pagkontrol sa mga kolonya sa pamamagitan ng mga opisyal
• Paano nakakaapekto ang kolonyalismo sa estruktura ng lipunan?


  Ang kolonyalismo ay nagdudulot ng pagkagombala ng panlipunan at pagbabago sa umiiral na estruktura ng lipunan.
• Ano ang tuwirang kolonyalismo?


  Ang tuwirang kolonyalismo ay paggamit ng dahas.
• Ano ang hindi tuwirang kolonyalismo?


  Ang hindi tuwirang kolonyalismo ay imperyalismo o pag-impluwensya ng kultura o wika.
• Ano ang mga uri ng imperyalismo?


  • Kolonya: pinaka-tuwirang uri ng pagkontrol
  • Protectorate: may sariling pamahalaan ngunit kontrolado ng ibang kapangyarihan
  • Sphere of Influence: pribilehiyong pamamahala sa isang rehiyon
• Ano ang layunin ng mga makapangyarihang bansa sa kolonyalismo?


  Hinangad ng mga makapangyarihang bansa na manguna bilang mga bansang imperyalista.
• Sino si Haring Chulalongkorn?


  Si Haring Chulalongkorn ay ika-5 monarkiya ng Siam mula 1858 hanggang 1910.
• Ano ang mga epekto ng kolonyalismo sa kalusugan ng mga katutubo?


  • Pagkakaroon ng mga sakit na dala ng mga dayuhan
  • Matinding epekto sa kalusugan ng mga katutubo
• Ano ang Sedition Act (1901)?


  Ang Sedition Act (1901) ay ipinagbawal ang ekspresyon ng suporta para sa kalayaan ng Pilipinas.
• Ano ang Brigandage Act (1902)?


  Ang Brigandage Act (1902) ay nagbigay ng parusa sa mga Pilipino na nag-aaklas.
• Ano ang Encomienda system?


  • Isang bahagi ng lupain
  • Nagbibigay ng proteksyon sa mga katutubo
  • Nag-aatas ng sapilitang pagtatrabaho
• Ano ang Plaza Complex?


  • Nagsisilbing pagkakakilanlan ng isang mamamayan
  • Dito nagtitipon ang mga Pilipino sa pang-araw-araw na interaksyon
• Ano ang Falla?

  • Kabayaran sa mga Espanyol
  • Kapalit ng hindi pagtatrabaho ng mga Pilipino
• Ano ang Polo y Servicio?

  • Sapilitang pagtatrabaho ng mga Pilipino
  • Para sa mga may edad 16 hanggang 60
• Ano ang Babaylan?


  • Indibidwal na may kakayahang mamagitan sa mundo ng mga espiritu
  • May sariling gabay at kakayahang makapanggamot