Ddaear 1.1 CBAC

• Beth yw prif dirweddau Cymru?

  Uwchdir ac iseldir
• Sut gellir diffinio tirwedd?

  Nodweddion gweladwy ardal o dir, yn aml o’u hystyried o ran eu hapêl esthetig
• Pa fathau o dirweddau sydd yn Cymru?

  Uwchdir ac iseldir
• Pam mae Cymru yn wlad llawn gwrthgyferbyniadau?

  Oherwydd ei bod â llawer o dirweddau gwahanol
• Beth yw’r rhan fwyaf o dirwedd Cymru?

  Fynyddig
• Pa iseldiroedd sydd yng Nghymru?

  Gwastadedd arfordirol Gogledd Cymru, rhannau o Benrhyn Llŷn, y forlin ar hyd Bae Ceredigion a Bro Morgannwg
• Sut mae iseldiroedd Cymru yn cael eu rhannu?

  Gan sawl afon bwysig
• Ystyrir bod tua 5% o dirwedd Cymru yn wneuthuredig, ac mae’r rhan fwyaf o’r ardal hon yn y de-ddwyrain. Mae’r tirweddau hyn wedi cael eu ffurfio’n hanesyddol drwy gloddio am lo a mwynau eraill yng Nghymoedd y De ac yna eu hallforio drwy borthladdoedd yng Nghaerdydd a Chasnewydd. Yn fwy diweddar, mae Llandudno ac Ynys y Barri wedi cael eu ffurfio ar gyfer gweithgareddau hamdden.
• Pa nodweddion ffisegol y gallwn sylwi arnynt pan edrychwn ar dirwedd am y tro cyntaf?

  Uchder a siâp y tir
• Beth yw'r ffactorau eraill sy'n gwneud tirwedd yn nodedig neu'n unigryw?

  Defnydd tir, diwylliant, hanes a hinsawdd
• Sut mae daeareg yn effeithio ar ffurfiant tirweddau yng Nghymru?

  Mae tirweddau uwchdirol wedi’u ffurfio gan hen greigiau igneaidd a metamorffig caled
• Pa greigiau sy'n ffurfio ardaloedd iseldirol yng Nghymru?

  Creigiau gwaddod iau, fel calchfaen
• Beth oedd y prif ffactor a gyfrannodd at greu tirwedd nodedig Caerdydd?

  Lleoliad daearyddol Caerdydd
• Beth oedd y newid a ddigwyddodd yn ystod y Chwyldro Diwydiannol yn Caerdydd?

  Cludwyd glo a haearn o’r cymoedd i’r arfordir gan ddefnyddio camlesi a rheilffyrdd
• Pam adeiladwyd y dociau yn Caerdydd?

  Oherwydd angen allforio glo a haearn dramor
• Beth oedd canlyniad datblygiad y dociau yn Caerdydd?

  Ardal amlddiwylliannol gyda bron i 45 o genhedloedd gwahanol
• Pryd dirywiodd y farchnad fyd-eang am lo o Gymru?

  Tua diwedd yr 1940au
• Beth ddigwyddodd i'r diwydiant lo erbyn yr 1980au?

  Roedd Bae Caerdydd yn segur a bron yn wag
• Pryd sefydlwyd Corfforaeth Datblygu Bae Caerdydd?

  Yn 1987
• Beth yw un o'r newidion a wnaed gan Corfforaeth Datblygu Bae Caerdydd?

  Mae dros 1,000 o fflatiau/tai ym Mae Caerdydd
• Beth yw'r prif adeiladau sydd ym Mae Caerdydd erbyn hyn?

  Canolfan Mileniwm Cymru a Senedd Cymru
• Sut mae amrediad llanw yn effeithio ar ddatblygiad Bae Caerdydd?

  Mae amrediad llanw o hyd at 14 metr yn caniatáu i lyn orchuddio ardal y Bae
• Beth yw'r nodweddion a grëwyd gan Corfforaeth Datblygu Bae Caerdydd ar lan y Bae?

  Ardal newydd gyda siopau a bwytai
• Pa siâp sydd gan Aber Afon Dyfrdwy?

  Siâp twndish/twmffat
• Beth sy'n digwydd pan fydd y llanw ar drai yn Aber Afon Dyfrdwy?

  Caiff fflatiau llaid anferth eu datgelu sy’n denu heidiau o biod môr
• Pam mae Aber Afon Dyfrdwy yn un o'r deg aber gorau yn Ewrop ar gyfer bywyd gwyllt?

  Oherwydd y fflatiau llaid sy'n denu heidiau o biod môr a phibyddion coesgoch llwglyd
• Pa fath o bysgod sydd yn bwysig yn Aber Afon Dyfrdwy?

  Eog, brithyll a physgod cregyn dŵr croyw
• Ble mae morfeydd heli yn Aber Afon Dyfrdwy?

  Mlaen yr aber ac ar hyd ei lannau gogledd-ddwyreiniol
• Beth yw'r ffiniau sydd gan Aber Afon Dyfrdwy?

  Clogwyni tywodfaen caled a chreigiog sydd wedi’u gorchuddio â rhostir a glaswelltiroedd isel
• Beth yw'r prif ffactor sy’n gwneud Eryri yn dirwedd nodedig ac amrywiol?

  Ei daeareg
• Sut mae hanes echdoriadau folcanig ac oesoedd iâ wedi dylanwadu ar dirwedd Eryri?

  Mae wedi creu mynyddoedd serth a dyffrynnoedd dwfn
• Pa fynydd yw Cadair/Cader Idris?

  Mynydd serth yn Eryri
• Beth yw enw un o'r dyffrynnoedd dwfn yn Eryri?

  Tal-y-llyn
• Pam mae gan yr Wyddfa amrywiaeth eang o blanhigion ac anifeiliaid?

  O ganlyniad i’r cynefinoedd gwahanol yn y parc cenedlaethol
• Pa fath o goed sydd yn gorchuddio rhannau mawr o Eryri?

  Coedwigoedd collddail naturiol
• Pa goed conwydd sydd wedi cael eu plannu mewn rhai ardaloedd yn Eryri?

  Pinwydd
• Pa anifail yw Chwilen yr Wyddfa?

  Anifail unigryw i’r ardal
• Pa blanhigyn yw Lili’r Wyddfa?

  Planhigyn unigryw i’r ardal
• Sut mae nodweddion dynol Eryri wedi cael eu ffurfio?

  Gan ddiwydiannau dros nifer o ganrifoedd
• Beth yw'r dylanwad diwylliant Cymreig ar dirwedd Eryri?

  • Mae diwylliant Cymreig wedi dylanwadu ar dirwedd Eryri
  • Cestyll wedi cael eu hadeiladu yn yr ardal ers teyrnasiad Edward I