1. Zróżnicowanie środowiska Tatr

• Jaki charakter ma klimat Tatr?

  Typowo wysokogórski
• Co to jest wiatr halny?


  Odmiana wiatru fenowego występująca w Tatrach
• Jakie formy rzeźby wysokogórskiej występują w Tatrach Wysokich?

  • Skaliste i wysokie szczyty (turnie)
  • Długie granie
  • Żleby
  • Formy powstałe w wyniku działania lodowców górskich
• Jakie skały budują Tatry Zachodnie?

  Skały osadowe – mezozoiczne wapienie i dolomity
• Jakie są główne podziały Tatr?

  • Tatry Zachodnie
  • Tatry Wysokie
  • Tatry Bielskie
• Co często występuje na progach w Tatrach?


  Czasem powstają niezbyt wysokie wodospady
• Jakie zjawiska pogodowe występują w Tatrach?

  Wiatry halne oraz gwałtowne załamania pogody
• Jak wiatr halny wpływa na temperaturę powietrza w Tatrach?

  Podwyższa temperatury powietrza
• Jakie są cechy klimatu Tatr?

  Typowo wysokogórski, spadek temperatury z wysokością, większe opady
• Gdzie osiedlił się człowiek w Tatrach?

  Na niższych wysokościach, w dolinach rzecznych i kotlinach
• Co się dzieje z temperaturą i opadami w Tatrach wraz ze wzrostem wysokości?

  Temperatura spada, a opady rosną
• Jakie są cechy sieci rzecznej w Tatrach?

  • Łączna długość potoków przekracza 300 km
  • Niewielkie długości
  • Duże spadki
  • Znaczne wahaniami stanów wód
• Jaka była najwyższa dobowa suma opadów w polskiej części Tatr?

  300 mm
• Kiedy występuje wiatr halny w Tatrach?

  W półroczu chłodnym
• Jak zmienia się roślinność w Tatrach wraz z wysokością?


  • Im wyżej, tym zimniej i krótszy okres wegetacyjny
  • Na górze nie mogą rosnąć te same rośliny co na dole
  • Wysoko nie mogą wykształcić się urodzajne gleby
• Jakie efekty przynosi wiatr halny po stronie zawietrznej Tatr?

  Przemieszczają się suche, ciepłe i porywiste wiatry
• Jakie są skutki silnego wiatru halnego?

  Łamie lub wyrywa drzewa i zrywa dachy z domów
• Jak powstaje wiatr halny?

  Gdy na południe od Tatr jest wysokie ciśnienie, a na północ niskie
• Ile wynosi średni spadek temperatury na każde 1000 m wysokości?


  Średnio o 6°C
• Jakie są główne formy działalności człowieka w Tatrach?

  • Turystyka: narciarstwo zimą, turystyka piesza latem
  • Schroniska górskie
  • Rolnictwo na niższych wysokościach
• Jakie są trudności w gospodarce człowieka na terenach górskich?

  Utrudniony dostęp ze względu na pofałdowany teren
• Jakie przemysły były prowadzone w Tatrach w XVIII i XIX wieku?

  Górnictwo i hutnictwo żelaza
• Jakie były skutki przemysłu w Tatrach w przeszłości?

  Negatywne oddziaływanie na środowisko przyrodnicze
• Co się dzieje z powietrzem podczas wznoszenia się nad południowymi stokami Tatr?


  Ulega ochłodzeniu i następuje kondensacja pary wodnej
• Jakie zwierzęta zamieszkują piętra powyżej lasów w Tatrach?

  Świstak tatrzański, kozica tatrzańska, śnieżnik europejski, nornik tatrzański
• Ile jaskiń znajduje się w polskiej części Tatr?

  Ponad 700
• Jakie są charakterystyczne cechy Tatr?

  Duże różnice wysokości względnych, strome szczyty z ostrymi, skalistymi turniami i głębokie doliny
• Jakie czynniki wpływają na krajobraz Tatr?

  Położenie, budowa geologiczna, działalność lodowców górskich i wietrzenie
• Gdzie znajdują się Tatry?

  W środkowej części Karpat Zachodnich
• Z czym graniczą Tatry od południa i północy?

  Od południa z Obniżeniem Liptowsko-Spiskim, a od północy z Kotliną

  Orawsko-Nowotarską
• Jaką powierzchnię zajmują Tatry?

  785 km²
• Ile wynosi powierzchnia Tatr w Polsce?


  175 km², co stanowi 1/5 tego pasma
• Gdzie biegnie granica między Tatrami Zachodnimi a Wysokimi?

  Od przełęczy Liliowe przez Dolinę Gąsienicową, a dalej wzdłuż potoku Sucha Woda
• Jakie są najwyższe szczyty Tatr?

  Najwyższy szczyt to Gerlach (2655 m n.p.m.), a w polskiej części Rysy (2499 m n.p.m.)
• Jaką rzeźbę terenu mają Tatry Wysokie?

  Charakterystyczną, alpejską (wysokogórską) rzeźbę
• Jakie elementy rzeźby terenu można wyróżnić w Tatrach Wysokich?

  • Turnie: pojedyncze, skaliste szczyty
  • Grań: grzbiet górski łączący szczyty
  • Żleb: rynnowe formy erozyjne
  • Piarg: nagromadzenie zwietrzeliny
  • Dolina U-kształtna: przekształcona dolina V-kształtna
  • Kocioł polodowcowy: zagłębienie terenu, często wypełnione wodą
• Jakie są cechy budowy geologicznej Tatr?

  Występowanie płaszczowin - warstw skał osadowych sfałdowanych podczas ruchów górotwórczych, oderwanych i nasuniętych z południa na północ.
• Jakie są płaszczowiny w Tatrach?

  Płaszczowiny reglowe i wierchowe, różniące się rodzajem osadów.

  Płaszczowiny reglowe - osady głębokomorskie

  Płaszczowiny wierchowe - osady osady z płytkiego morza
• Gdzie znajdują się płaszczowiny reglowe?

  Od Doliny Suchej Wody do Doliny Chochołowskiej
• Gdzie znajdują się płaszczowiny wierchowe?

  W masywach Giewontu i Czerwonych Wierchów