5. Wpływ zlodowaceń na środowisko pojezierzy

• Jakie cechy terenu charakteryzują pojezierza?

  Licznymi pagórkami i zagłębieniami
• Jakie elementy wodne występują w pojezierzach?

  Jeziora, stawy, rzeki, mokradła
• Co miało największy wpływ na wygląd pojezierzy?

  Działalność mas lodu i wód polodowcowych
• Z jakim zlodowaceniem pokrywa się obszar pojezierzy?

  Z zlodowaceniem północnopolskim
• Jakie formy terenu występują w pojezierzach?

  Licznymi i wyraźnymi formami terenu
• Jakie są cechy krajobrazu pojezierzy?

  Krajobraz pojezierzy nazywamy młodoglacjalnym
• Jaki procent powierzchni Polski zajmują pojezierza?

  Około 1/4 powierzchni Polski
• Co wyznacza południową granicę pojezierzy?


  Ciągi moren czołowych zlodowaceń północnopolskich
• Jak przebiega granica pojezierzy?

  Wzdłuż linii łączącej Gubin, Nową Sól, Leszno, Konin, Gostynin, Płock, Działdowo, Nidzicę, Grajewo i Augustów
• Z czym graniczą pojezierza na północy?

  Z pasem pobrzeży
• Jakie są główne jednostki podziału pojezierzy?

  Pojezierze Mazurskie, Pomorskie, Wielkopolskie
• Jakie są mniejsze pojezierza oprócz głównych jednostek?

  • Pojezierze Lubuskie
  • Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie
  • Pojezierze Iławskie (z głębokimi jeziorami rynnowymi)
  • Pojezierze Litewskie (potocznie Pojezierze Suwalskie)
• Jakie doliny wyodrębniają się w pojezierzu?

  Dolina Dolnej Wisły i Dolina Środkowej Noteci
• Jakie są różnice między pojezierzami a innymi formami terenu?

  Pojezierza mają liczne jeziora i pagórki
• Jakie zlodowacenie pokrywa obszar pojezierzy?

  Zlodowacenie północnopolskie
• Jakie są cechy form terenu w pojezierzach?

  Formy terenu są młodsze i mniej zniszczone
• Jakie pojezierze sięga wybrzeży Bałtyku?


  Niewielki fragment Pojezierza Kaszubskiego
• Co wyznacza południową granicę w badanym obszarze?

  Ciągi moren czołowych
• Jakie zjawisko geologiczne jest związane z powstaniem moren czołowych?

  Zlodowacenia północnopolskie
• Jakie elementy krajobrazu są związane z morenami czołowymi?

  Jeziora związane z zlodowaceniem
• Co wpływa na krajobraz pojezierzy w plejstocenie?

  Lądolód
• Jakie rodzaje osadów pozostawił lądolód?

  Glacjalne, fluwioglacjalne i zastoiskowe
• Jak zmienia się miąższość osadów w kierunku północnym?

  Wzrasta
• Jakie surowce znajdują się pod osadami paleogenu i neogenu?

  Węgiel brunatny, iły pstre, wapienne
• Gdzie występuje węgiel brunatny?

  W okolicy Konina
• Jaką miąższość mogą osiągnąć osady polodowcowe?

  Ponad 200 m
• Co przykrywa najgłębiej położone osady najstarszych zlodowaceń?

  Osady młodszych nasunięć lądolodu
• Z czego zbudowane są wysoczyzny moreny dennej?

  Z gliny
• Jakie formy terenu powstają z wytopienia brył martwego lodu?

  Obniżenia bezodpływowe
• Gdzie dominują faliste i pagórkowate wysoczyzny?

  Na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim
• Jakie procesy dominują na Pojezierzu Wielkopolskim?

  Procesy denudacyjne
• Jakie są formy rzeźby młodoglacjalnej?

  • Oz: wał z piasków i żwirów
  • Rynna polodowcowa: długie zagłębienie
  • Morena denna: glina lodowcowa
  • Głazy narzutowe: transportowane przez lądolód
  • Drumliny: obłe wzgórza z piasków i żwirów
  • Wzgórza moreny czołowej: różnorodny materiał
  • Sandry: równiny z żwirów i piasków
  • Pradolina: dolina utworzona przez wody roztopowe
  • Kemy: pagórki z topniejącego lodu
• Jak powstają kemy?

  Przez topnienie brył martwego lodu
• Ile jezior znajduje się w pojezierzach?

  Ponad 7 tys. jezior
• Jaki procent powierzchni zajmują jeziora na Pojezierzu Mazurskim?

  7%
• Gdzie występuje najmniej jezior?

  Na Pojezierzu Wielkopolskim
• Jakie są cechy jezior rynnowych?

  Długie, wąskie i głębokie
• Jakie jeziora są najgłębsze w Polsce?

  Hańcza
• Co to są jeziora morenowe?

  Jeziora w zagłębieniach otoczonych morenami
• Jakie jest największe jezioro w Polsce?

  Śniardwy