Uned 1.1

• Cell anifail


  Cytoplasm, cnewyllyn, cellbilen
• Cell planhigyn


  Cytoplasm, cnewyllyn, cellbilen, cellfur, cloroplastau, gwagolyn
• Celloedd arbenigol


  Addasu I swyddogaeth penodol
• Lle mae ensym a swbstrad yn cyfuno


  Safle actif
• Ensym a swbstrad


  Cymhlygyn ensym swbstra
• Pryd mae dadnatureiddio yn digwydd


  Tymheredd uchel neu eithafion pH
• Dadnatureiddio


  Newid siap safle actif yr ensym, ni all swbstrad ffitio felly dim adwaith
• Celloedd


  Uned lleiaf o fywyd
• Meinweoedd


  Grwp o gelloedd tebyg gyda swyddogaeth penodol
• Organau


  Grwp o meinweoedd gyda swyddogaeth penofol
• System organau


  Grwp o organau gyda swydogaeth penodol
• Organeb


  Peth byw
• Mae anifeiliaid a phlanhigion yn organebau amlgellog – yn cynnwys llawer o gelloedd sy’n gweithio gyda’i gilydd.
• Microsgop golau


  Mae’n defnyddio golau wedi’i ffocysu a’i anfon drwy’r gwrthrych, a dwy lens i chwyddo delwedd o’r gwrthrych.
• Llwyfan

  Dyma lle rydyn ni’n rhoi sleid y microsgop i edrych arni. Mae twll yn y canol i ffocysu golau i fyny drwy’r gwrthrych.
• Mae organebau amlgellog yn dechrau bywyd fel un gell wy wedi’i ffrwythloni, o’r enw sygot. Mae gan y sygot gnewyllyn sy’n cynnwys set gyfan o enynnau. Pan mae’r sygot yn rhannu drwy gyfrwng mitosis, mae’r set gyfan o enynnau’n cael eu copïo ac mae’r broses hon yn parhau nes bod pelen o gelloedd o’r enw embryo yn ffurfio. Ar yr adeg hon, mae’r celloedd yn dechrau newid ac addasu ar gyfer swyddogaethau penodol. Gwahaniaethu yw’r broses hon a genynnau sy’n rheoli’r broses.
• Mewn hydoddiant, os yw crynodiad yr hydoddyn yn isel, mae crynodiad y dŵr yn uchel. Dŵr pur sydd â’r crynodiad dŵr uchaf.
• Trylediad yw symudiad gronynnau o fan â chrynodiad uchel i fan â chrynodiad isel, ac mae’n un o’r ffyrdd mae sylweddau’n gallu symud ar draws y gellbilen, i mewn neu allan o’r gell.
• Osmosis yw trylediad moleciwlau dŵr, o ardal o grynodiad uwch i ardal o grynodiad is, trwy bilen athraidd ddetholus.
• Cludiant actif yw’r term am foleciwlau sydd wedi hydoddi yn symud i mewn ac allan o gell trwy’r gellbilen, o ardal crynodiad is i ardal crynodiad uwch. Mae’r gronynnau’n symud yn erbyn graddiant y crynodiad, gan ddefnyddio egni sy’n cael ei ryddhau yn ystod resbiradu.
• Mae tiwbin Visking yn bilen athraidd detholus artiffisial: Mae moleciwlau llai megis dŵr a glwcos yn pasio trwy ei dyllau microsgopaidd Dydy moleciwlau mwy megis startsh a swcros ddim yn gallu pasio trwyddo
• Mae ensym yn brotein (sydd wedi ei wneud gan gelloedd byw) sy’n gweithio fel catalydd biolegol – sylwedd sy’n cyflymu adwaith cemegol heb gael ei newid gan yr adwaith
• Mae ensymau gwahanol yn cynnwys hyd at 20 asid amino gwahanol wedi’u cysylltu i ffurfio cadwyn bydd wedyn yn cael ei phlygu i ffurfio siap crwn penodol. Mae gan gwahanol ensymau safleoedd actif gwahanol a fydd yn uno i swbstradau penodol.
• Fel gydag adweithiau cemegol cyffredin, mae cyfradd adwaith sydd wedi ei gatalyddu gan ensym yn cynyddu wrth i’r tymheredd godi. Er hynny, ar dymheredd uchel, mae’r raddfa’n disgyn eto oherwydd bod yr ensym yn cael ei ddadnatureiddio ac yn methu â gweithio fel catalydd biolegol mwyach.
• Mae newidiadau yn y pH yn newid siâp safle actif ensym. Mae gwahanol ensymau’n gweithio ar eu gorau ar werthoedd pH gwahanol.
• Asesiad risg epidermis winwns


  Cyllell miniog

  Torri'r croen
• Cyfrifo cyfanswm chwyddhad microsgop 


  Lluosi lên y sylladur gyda lens y gwrthrych
• Tiwbiau visking


  Dangos trylediad dŵr sef osmosis trwy'r pilen athraidd detholus
• Pys marw ddim yn resbiradu