Uned 1.4

• Mae faint o egni trydannol a defnyddir gan ddyfais yn dibynnu ar


  Yr amser mae'r dyfais yn gweithio

  Faint o bwerus yw'r dyfais
• Unedau Trydannol = pwer × amser

  kWh = kW × h
• Mae cost rhedeg dyfais yn dibynnu ar


  Faint o egni trydanol mae dyfais yn defnyddio

  Cost unedau trydanol
• Cost = Unedau Trydanol × Cost yr uned

  £ = kWh × £
• Bandiau egni


  Pa mor dda/effeithlon mae'r dyfais yn defnyddio trydan

  Faint o unedau trydannol mae'n defnyddio pob blwyddyn
• Arbedion = unedau trydannol × cost yr uned
• Amser talu nol = cost cychwyn ÷ arbedion
• Pwrpas y grid cenedlaethol


  Darparu trydan o ble mae'n cael ei cynhyrchu I ble mae'n cael ei defnyddio
• Cerrynt uniongyrchol (C.U)


  Llifo mewn un cyfeiriad yn unig

  Cynhyrchu gan batri, pecan pwer, a celloedd PV
• Cerrynt eiledol (C.E)


  Llifo mewn cyfeiriadau gwahanol

  Cerrynt yn newid cyfeiriad nifer gwaith pob eiliad (amledd)

  Nid yw'r cerrynt yn llifo mewn dwy cyfeiriad ar yr un pryd

  Cynhyrchu mewn generaduron

  Posib cynhyddu neu ostwng ei werth gyda newidydd
• C.U - foltedd yn aros yr un peth

  C.E - Foltedd yn cynhyddu ac yn lleihau yn dibynnu ar cyfeiriad y cerrynt
• Gwifren daearu - gwyrdd a melyn

  Gwifren byw - brown

  Gwifren niwtral - glas
• Gwifren byw


  Mwyaf peryglus - gallu lladd

  Foltedd yn 240V ym Mhrydain

  Wedi cysylltu a'r ffiws
• Gwifren Niwtral


  Tu 0V

  Sicrhau fod y cylched yn gyflawn
• Gwifren Daearu


  Dim cerrynt os mae popeth yn gweithio'n iawn
• Ffiws


  Gwifren tennau iawn

  Os bydd cerrynt yn rhy fawr mae'r ffiws yn poethi ac ymdoddi neu "ffiwsio"

  Gall hyn arbed y dyfais o fyd ar dan

  Diogelu'r dyfais nid y defnyddiwr
• Anfanteision ffiws


  Gweithio'n gymharol araf

  Posibl cael sioc o gerrynt sy'n rhy isel i torri'r ffiws

  Angen rhoi ffiws newydd pob tro mae'n chywthu
• Torrwr cylched bychan m.c.b


  Pan fydd y cerrynt yn mynd yn ddigon mawr mae cryfder yr electromagned yn ddigon I wahanu'r cysylltau a torri'r gylched

  Defnyddio yn lle ffiws

  Gweithio yn ofnadwy o gyflym

  Gelling ailosod
• Anfamteision m.c.b


  Nid yw'n amddiffyn rhad cael sioc gyda cerrynt isel
• Torrwr cylchedau cerrynt gweddilliol RCCB


  Diogelu rhag cael sioc trydannol

  Rhoddir y dyfais yn soced yn gyntaf ac wedyn plwgio yr offer i'r dyfais
• Mcb yn diogelu'r dyfais a RCCB yn diogelu'r defnyddiwr
• Cylchedau y cartref


  Cylched paralel

  230V ar bob llwybr

  Caiff y cerrynt ei rannu'n ddau -> gwifrau llai trwchus

  Caniatau gosod socedi yn unrhywle
• Mae swm yr egni trydanol sy’n cael ei drosglwyddo i ddyfais yn dibynnu ar ei phŵer, ac ar faint o amser mae hi wedi ei chynnau. Rydyn ni’n defnyddio’r cilowat awr (kWh) fel uned egni i gyfrifo biliau trydan.
• Pwrpas ffiws ydy torri’r gylched os bydd nam mewn dyfais yn gwneud i ormod o gerrynt lifo. Mae hyn yn diogelu’r gwifrau a’r ddyfais os bydd nam yn digwydd. Mae’r ffiws yn cynnwys darn o fetel sy’n toddi’n hawdd. Os yw’r cerrynt sy’n mynd drwy’r ffiws yn rhy fawr, bydd y wifren yn poethi hyd nes iddi doddi a thorri’r gylched.
• Switshis trydanol awtomatig sy’n diogelu cylchedau trydanol rhag gorlwytho neu droi yn gylchedau byr ydy torwyr cylchedau. Maen nhw’n canfod namau ac yn atal llif y trydan. Mae torwyr cylchedau bach yn diogelu dyfeisiau tŷ unigol, tra bod torwyr cylchedau mawr yn gallu diogelu cylchedau foltedd uchel sy’n cyflenwi trydan i ddinasoedd cyfan.
• Torrwr cylched bychan


  Mae torrwr cylched bychan yn ailosod ac yn defnyddio electromagnet i agor switsh os yw’r cerrynt yn mynd dros werth penodol. Mae torrwr cylched bychan yn diffodd y cerrynt yn gyflymach na ffiws.
• Torrwr cylched gweddilliol


  Mae torrwr cylched gweddillol yn diffodd y gylched os oes gwahaniaeth rhwng y ceryntau yng ngwifrau byw a niwtral y ddyfais. Mae torrwr cylched gweddilliol yn fwy sensitif na thorrwr cylched bychan.
• Mae’r gwifro mewn tŷ yn cysylltu pob dyfais gyda’i gilydd yn baralel. Mae hyn yn golygu bod pob dyfais yn derbyn y prif gyflenwad o 230 folt ar ei thraws, a bod pob un yn gallu cael ei chynnau a’i diffodd yn annibynnol.
• Mae’r socedi pŵer mewn tŷ wedi’u cysylltu â chylched gylch. Mewn cylched gylch mae’r gwifrau byw, niwtral a daear yn ffurfio dolen o gebl sy’n mynd o’r uned defnyddiwr i bob soced yn ei thro ac yna’n ôl i’r uned defnyddiwr.
• Mae’r wifren fyw yn cludo cerrynt i’r tŷ/i’r ddyfais ar foltedd uchel. Mae’r wifren niwtral yn cwblhau’r gylched ac yn cludo cerrynt i ffwrdd ar foltedd isel neu foltedd o sero. Mae’r wifren ddaear yn gallu cludo cerrynt yn ddiogel i’r ddaear os oes nam yn datblygu mewn dyfais â ffrâm fetel. Mae gorchuddion metel ar lawer o ddyfeisiau trydanol, gan gynnwys poptai a pheiriannau golchi. Mae’r wifren ddaear yn creu llwybr diogel i’r cerrynt lifo drwyddo, os yw’r wifren fyw’n cyffwrdd â’r gorchudd.
• Os yw gwifren fyw mewn dyfais, fel popty, yn dod yn rhydd ac yn cyffwrdd â’r gorchudd metel, gallai achosi sioc drydanol. Mae’r derfynell ddaear wedi’i chysylltu â’r gorchudd metel, felly yn yr achos hwnnw byddai’r cerrynt yn mynd drwy’r wifren ddaear yn lle achosi sioc drydanol. Mae cerrynt cryf yn tonni drwy’r wifren ddaear oherwydd mae ei gwrthiant yn isel iawn. Mae hyn yn torri’r ffiws neu’n rhyddhau’r torrwr cylched bychan ac yn datgysylltu’r ddyfais. Mae switshis a ffiwsiau yn cael eu rhoi yn y wifren fyw.