Układ oddechowy🫁

• u jakich bezkręgowców wymiana gazowa zachodzi całą powierzchnią ciała

  • gąbki
  • parzydełkowce
  • płazińce
  • nicienie
• główne narządy wymiany gazowej mięczaków


  • u gatunków skrzelodysznych do wymiany gazowej służą skrzela wewnetrzne lub skrzela zewnętrzne
  • u gatunków płucodysznych do wymiany gazowej służy płuco
• główne narzady wymiany gazowej u pierścienic

  • u gatunków słodkowodnych i lądowych wymiana gazowa zachodzi całą powierzchnią ciała
  • u gatunków morskich do wymiany gazowej służą skrzela zewnętrzne umieszczone na parapodiach
• główne narządy wymiany gazowej

  • u skorupiaków - skrzela wewnętrzne lub skrzela zewnętrzne
  • u owadów - tchawki
  • u pajęczaków - płucotchawki lub - rzadziej - tchawki
• Wymiana gazowa u ryb

  Woda z pyska wpływa do komór skrzelowych, obmywa skrzela i wypływa na zewnątrz szczelinami skrzelowymi. U ryb chrzęstnoszkieletowych szczeliny skrzelowe mają odrębne ujścia. Natomiast u ryb o kostnym szkielecie są okryte pokrywami skrzelowymi
• budowa płuc u płazów

  cienkościenne, silnie ukrwione worki o delikatnie pofałdowanej powierzchni wewnętrznej

  • wentylacja zachodzi dzięki ruchom dna jamy gębowej
• budowa płuc u gadów

  gąbczasta

  • wentylacja zachodzi dzięki pracy mięśni międzyżebrowych
• ptaki


  płuca rurkowate, nie zmieniają swojej objętości, wentylacja zachodzi zarówno podczas wdechu jak i wydechu

  • wentylacje umożliwia ruch skrzydeł podczas lotu lub praca mięśni piersiowych oraz międzyżebrowych w czasie spoczynku
• ssaki


  płuca pęcherzykowate

  • wentylacja możliwa dzięki pracy przepony i mięśni międzyżebrowych
• jakim nabłonkiem pokryta jest jama nosowa

  migawkowym
• budowa tchawicy


  przewód zbudowany z tkanki łącznej włóknistej i tkanki mieśniowej gładkiej, w której znajdują się chrząstki w kształcie podkowy, które zapobiegaja zapadaniu się ścian tchawicy; nabłonek migawowy
• budowa pęcherzyków płucnych


  nabłonek jednowarstwowy płaski, pokryte od wewnątrz surfaktantem
• budowa opłucnej


  zbudowana z blaszek zewnętrznej i wewnętrznej; pomiędzy blaszkami znajduje się jama opłucnej wypełniona płynem surowicznym
• funkcja opłucnej

  • zmniejsza tarcie między powierzchnia płuc a ścianą klatki piersiowej
  • zapobiega zapadaniu się pęcherzyków płucnych
• powstawanie głosu

  Głos powstaje w głośni zbudowanej z dwóch fałd głosowych, które wibrują pod wpływem przepływającego powietrza
• Uzasadnij, że wdech jest aktem czynnym, a wydech - aktem biernym

  Wdech jest aktem czynnym, ponieważ odbywa się dzięki skurczom przepony i mięśni międzyżebrowych. Powoduje to zwiększenie objętości klatki piersiowej, co z kolei skutkuje spadkiem ciśnienia w pęcherzykach płucnych. Dzięki temu płuca wypełniają się powietrzem.

  Wydech jest aktem biernym, ponieważ odbywa się dzięki rozkurczom przepony i mięsni międzyżebrowych. Prowadzi to do zmniejszenia objętości klatki piersiowej, co skutkuje wzrostem ciśnienia w pęcherzykach płucnych. Dzięki czemu powietrze zostaje usunięte z płuc
• Skład powietrza wydychanego

  • 78% azot
  • 16% tlen
  • 4,5% dwutlenek węgla
  • 1,5% inne
• Sposoby transportu dwutlenku węgla

  • w osoczu w postaci jonów wodorowęglanowych
  • w osoczu, w postaci rozpuszczonej
  • w erytrocytach, w połączeniu z hemoglobiną (karboaminohemoglobina)
• wpływ ciśnienia parcjalnego tlenu na stopień wysycenia hemoglobiny tlenem

  • wysokie ciśnienie parcjalne tlenu - przyłączenie do hemoglobiny
  • niskie - rozkład oksyhemoglobiny i dyfuzja tlenu do tkanek
• wpływ ph na środowiska na stopień wysycenia hemoglobimny tlenem

  wraz ze wzrostem ph krwi wzrasta wysycenie hemoglobiny tlenem
• wpływ temperatury na stopień wysycenia hemoglobiny tlenem

  obniżenie temperatury sprzyja łączeniu się tlenu z hemoglobiną, natomiast podwyższenie temperatury sprzyja rozkładowi oksyhemoglobiny
• spirometria


  sprawdzanie objętości wdychanego i wydachanego powietrza
• bronchoskopia


  wprowadzenie bronchoskopu do dróg oddechowych, co pozwala na ich obserwacje od wewnątrz