3. Rozmieszczenie ludności w Polsce

• Rozmieszczenie ludności w Polsce

  Najwięcej żyło mieszkańców w województwie:

  • mazowieckim (ok. 5,4 mln)
  • śląskim (ok. 4,5 mln)

  Najmniej żyło mieszkańców w województwie:

  • opolskim (ok. 0,99 mln)
  • lubuskim (ok. 1 mln)
• Wskaźnik gęstości zaludnienia

  Stosunek liczby mieszkańców danego terytorium do jego powierzchni. Liczba ludności przypadająca na 1 km2.
• Obliczanie wskaźnika gęstości zaludnienia

  Wg = L : P

  L - ludność

  P - powierzchnia

  Jednostka: os/km2
• Średnia gęstość zaludnienia w Polsce

  123 os./km2
• Największa gęstość zaludnienia w województwie

  • śląskim (366 os./km2)
  • małopolskim (225 os./km2)
• Najmniejsza gęstość zaludnienia w województwie

  • podlaskim (58 os./km2)
  • warmińsko-mazurskim (59 os./km2)
• Dysproporcja między obszarami wiejskimi i miejskimi

  Średnia gęstość zaludnienia miast wynosi 1039 os./km2, a wsi średnio 53 os./km2
• Najgęściej zaludnione miasto

  Legionowo (3980 os./km2)
• Najmniejsza gęstość zaludnienia

  Krynica Morska (11 os./km2)
• Czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce

  • przyrodnicze
  • społeczno-ekonomiczne
  • historyczno-polityczne
• Czynniki przyrodnicze

  • ukształtowanie powierzchni
  • warunki klimatyczne
  • warunki wodne
  • jakość gleb
  • lesistość
  • występowanie surowców mineralnych
• Czynniki przyrodnicze

  • Osadnictwu nie sprzyjają wyższe partie gór, bagna i liczne jeziora (południowo-wschodnia część kraju) tereny o mało żyznych glebach i dużej lesistości (północno-zachodnia Polska)
  • Za korzystne dla życia uznaje się obszary sprzyjające działalności rolniczej (zachodnia część Wyżyny Lubelskiej, Nizina Śląska)
  • Surowce mineralne będące podstawą rozwoju przemysłu (Wyżyna Śląska)
• Czynniki społeczno-ekonomiczne

  • rozwój przemysłu
  • rozwój miast
  • poziom bezrobocia i możliwość znalezienia pracy
  • dostępność usług
• Czynniki społeczno-ekonomiczne

  • podjęcie lepiej płatnej pracy, kupno mieszkania, łatwiejszy dostęp do opieki zdrowotnej
  • przez długi czas przyciągające ludność były ośrodki miejskie - dynamiczny rozwój przemysłu i usług
• Ośrodki miejskie a czynniki społeczno-ekonomiczne

  W Polsce żyje obecnie w miastach ok. 60%.

  Mimo odpływu ludności z dużych miast na obszary wiejskie położone w bliskim ich sąsiedztwie to ośrodki miejskie przyciągały młodych mieszkańców wsi i małych miast. Przenoszą się po to, aby:

  • kontynuować naukę i podnosić kwalifikacje, a po zakończeniu edukacji — pozostać w dużym mieście na stałe.
  • Miejscowości zwłaszcza obszary wiejskie oddalone od dużych miast zaczynają się wyludniać
• Czynniki historyczno-polityczne

  • wpływ rozbiorów
  • zmiany granic państwowych
  • migracje i przymusowe przesiedlania ludności
• Czynniki historyczno-polityczne

  Rozbiory oraz związane z nimi różnice w rozwoju sieci osadniczej i infrastruktury technicznej.

  • Tereny należące do Prus — gęstsza sieć miast i sieć transportowa oraz wyższa jakość infrastruktury i większym uprzemysłowieniem. Duże zaludnienie w woj. dolnośląskim, wielkopolskim i pomorskim
  • Środkowa, wschodnia i południowa - zabór rosyjski i austriacki. Poziom rozwoju sieci transportowej niższy, słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i transportowa oraz mniejsza liczba ośrodków miejskich. Niewielka gęstość zaludnienia w woj. podlaskim i lubelskim.
• Czynniki historyczno-polityczne

  Zmiany granic po II wojnie światowej oraz związane z tym migracje i przymusowe przesiedlenia ludności

  • Akcja "Wisła" przesiedlenie ludności z Beskidu Niskiego, Bieszczad, Wyżyny Lubelskiej i Roztocza na północno-zachodnią część kraju
  • powiaty bieszczadzkie i leskie - kiedyś gęsto zaludnione należą teraz do regionów o najniższym wskaźniku gęstości zaludnienia
  • w gminie Lutowiska znajdującej się w powiecie bieszczadzkim wskaźnik wynosił w 2020 r. 4 os./km2
• Wpływ decyzji politycznych dotyczących lokalizacji kombinatów przemysłowych i państwowych gospodarstw rolnych (PGR) podejmowanych w latach 1945-1989

  • duże zasoby siły roboczej (ludność napływowa) - rozwój budownictwa mieszkaniowego
  • w miastach rozwijał się przemysł - powstawały nowe dzielnice np. Nowa Huta w Krakowie wybudowało dla pracowników kombinatu metalurgicznego
  • na obszarach wiejskich tworzono osiedla przeznaczone wyłącznie dla osób zatrudnionych w państwowych gospodarstw rolnych - wzrost zaludnienia na terenie woj. lubuskiego, zachodniopomorskiego, pomorskiego i warmińsko-mazurskiego.
• Skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce

  • koncentracja ludności w dużych miastach - ułatwia osiąganie wzrostu gospodarczego oraz budowanie przewagi konkurencyjnej regionów
  • korzyści aglomeracji - większy i chłonniejszy rynek pracy czy zbytu
  • przy złym zarządzaniu zasobami ludzkimi - wzrost bezrobocia, problemy społeczno-gospodarcze
  • negatywny wpływ na stan środowiska przyrodniczego i sprzyja rozwojowi chorób cywilizacyjnych na terenach gęsto zaludnionych
  • długotrwały stres w związku z wielkomiejskim stylem życia może prowadzić do uzależnień np. pracoholizmu -> depresja
• Skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce

  Na terenach słabo zaludnionych:

  • niski poziom rozwoju
  • migracje zarobkowe, depopulacja
  • regres gospodarczy
  • dysproporcje rozwojowe między terenami gęsto a słabo zaludnionymi ( utrudniony dostęp do wielu dóbr i usług)
  • niewielkie zatrudnienie - atut do rozwoju ekonomicznego na obszarach cennych przyrodniczo. Dzięki niewielkiej antropopresji północno-wschodnie i wschodnie tereny przygraniczne odznaczają się dużą wartością ekologiczną, która może być wykorzystana do rozwoju turystyki