Dr. Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda, Ginoong Ambeth Ocampo inihambing ang Noli sa El Fili, noong 1925, binili ng pamahalaan ang orihinal na kopya kay Valentin Ventura.
Noli Me Tangere, unang obra maestro/unang naisulat, ay tinanggal ang kabanata tungkol kay Elias at Salome, lumabas noong Marso 1887.
Nang hatulan ang tatlong paring Pilipino na kilala sa Ibalik ang Parokya sa Paring Indio noong 1872, ikinabahala ni Padre Florentino ang mayamang pinagkukuhanan ngparokya niya.
El Filibusterismo, ikalawang obra maestro, sinimulang isulat sa London noong 1890, ay 47 pahina ang tinanggal, natapos noong Marso 29,1891.
Ang El Fili ay inialay sa tatlong paring martir na ibinitay sa Bagumbayan (dahil sa maling hinala sa pag-aalsa sa Cavite) noong Pebrero 1872.
Dr. Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda
Pilibustero, taong kritiko, taksil, lumaban/tumuligsa sa mga prayle at simbahang katolika at pamamalakad ng pamahalaan.
Ginoong Ambeth Ocampo inihambing ang Noli sa El Fili; Ayon din sakanya, noong 1925, binili ng pamahalaan ang orihinal na kopya kay Valentin Ventura.
Noli Me Tangere
Tinanggal ang kabanata tungkol kay Elias at Salome; lumabas noong Marso 1887.
Rizal nang marinig ang ‘pilibustero’, layon niya na maoperahan ang ina, damayan ang pamilya, alamin ang pagtanggap ng mga Pilipino at Espanyol sa kanyang nobelang Noli, makipag-usap kay Leonor Rivera.
Gumising at nagpaalab sa diwa at damdamin ng mga Pilipino.
ElFilibusterismo
Rizal maintained friendships in La Solidaridad and was disheartened by the lack of unity among Filipino Ilustrados.
Rizal sunogged the manuscripts he wrote, but not all of them.
Rizal sent the manuscript for El Fili to his friend Jose Alejandrino for delivery to the Belgian city of Ghent.
Valentin Ventura, a friend of Rizal, financed the publication of the novel in September 1891.
Simoun, a character in El Filibusterismo, is a flamboyant and cunning manipulator who aspires to be the ruler of the Philippines.
Kapitan-Heneral, another character in El Filibusterismo, is a corrupt and tyrannical ruler who is hated by the people.
Mataas na Kawani, a character in El Filibusterismo, is the highest official in the government and has the power to make decisions.
Padre Florentino, a character in El Filibusterismo, is a humble and devoted priest who is loved by the people.
Padre Bernardo Salvi, a character in El Filibusterismo, is a wealthy and influential priest who is in love with Maria Clara.
Padre Hernando Sibyla, a character in El Filibusterismo, is a wise and learned priest who is the Vice-Rector of the University of Santo Tomas.
Padre Irene, a character in El Filibusterismo, is a humble and kind priest who is often ridiculed by Padre Camorra.
Padre Fernandez, a character in El Filibusterismo, is a wise and learned priest who is not afraid to challenge the status quo.
Padre Camorra, a character in El Filibusterismo, is a spiteful and arrogant priest who is disliked by everyone, especially Ben Zayb.
Padre Millon, a character in El Filibusterismo, is a wise and learned priest who is a professor of Physics and Chemistry.
Telesforo Juan de Dios, a character in El Filibusterismo, is a magsasaka who is the Kabesang Tales and the leader of the Barangay.
Juliana/Juli, a character in El Filibusterismo, is the most beautiful and charming woman in Tiani and the daughter of Kabesang Tales.
Sinimulang isulat sa London noong 1890.
Kasintahan na ipinakasal ng magulang sa ibang lalaki (hindi boto ang ina ni Leonor kay Rizal dahil isa itong mapanganib at kalaban ng bayan).
47 pahina ang tinanggal; natapos noong Marso 29,1891.
Mababakas sa El Fili, nagtalusira si Paulita sa katipang si Isagani at nagpakasal kay Juanito.
Malaki ang naitulong kay Andres Bonifacio at sa Katipunan.
Tabo ay may puting katawan na nagpapanggap na maputi at maharlika, nagbubuga ng maitim na usok at mainit na hangin, at maingay.
Bapor Batea (batya) – dapat na pangalan ng bapor Tabo ngunit si Rizal lang ang nakakaalam.
Tabo ay naglalakbay mula Maynila papuntang ibang kapuluan sa Pilipinas.
Sa ilalim ng kubyerta, Tabo ay nandito ang mga kayumanggi at maitim na buhok, mga Indio, mga Intsik, at mestiso kasama ang mga kalakal at baul.
Tabo ay itaas ng kubyerta kung saan nalimutan na halos lahat ng nakasakay sa bapor ay Indio pati siya.
Tabo ay tinatanggap sa pagtitipon dahil sa pamangkin nitong si Paulita Gomez.