Chronologie vroegmoderne tijd

• ancien régime: middeleeuwen + vroegmoderne tijd
• landbouwsamenlevingen vanaf ca. 8000 v.C.

  industriële samenlevingen vanaf ca. 1800

  hoogtechnologische samenlevingen vanaf ca. 1970
• begin vroegmoderne tijd op politiek vlak:

  1. de val van Constantinopel (= Byzantium = Istanbul):

  Constantinopel:

  • hoofdstad Oost-Romeinse Rijk

  Oost-Romeinse Rijk:

  • inval Turken (Ottomanen in Constantinopel)
  • bestond meer dan 1000 jaar
  • velen geloofden dat het onverwoestbaar was maar door de val van Constantinopel dacht men dat het einde van de wereld nabij was --> had dan ook grote gevolgen voor Europa
• de val van Constantinopel

  op politiek vlak: het bewees de zwakte van Europa --> Turken kwamen steeds dichterbij en bedreigden zelfs Wenen

  Franse koning en Duitse keizer (eeuwenlange aartsrivalen) profiteerden van deze situatie om wisselende bondgenootschappen te sluiten met de Turken om zo elkaar te verslaan
• de val van Constantinopel

  op sociaal-economisch vlak: Turken bemoeilijkten de handelscontacten met het Oosten --> dit betekende de aanzet om op ontdekkingsreizen te gaan
• de val van Constantinopel

  op religieus vlak: paus verloor aan prestige --> hij slaagde er niet in om de islam uit Europa te verdrijven --> door zijn zwakke positie ontwikkelde zich in Europa de reformatie (= een beweging in de 16e eeuw die de Rooms-katholieke kerk wilde verbeteren)
• de val van Constantinopel

  op cultureel vlak: de Turkse invasie zorgde voor een vlucht van geleerden uit Constantinopel naar het westen onder andere Rome --> leidde tot het ontstaan van het humanisme
• begin vroegmoderne tijd

  op politiek vlak:

  2. het einde van de Honderdjarige oorlog (1337-1453):

  door tussenkomst Jeanne d'Arc --> einde oorlog tussen Frankrijk en Engeland op Franse bodem --> zo begon voor Frankrijk een periode van politieke stabiliteit en economische bloei --> de absolute macht van de koning groeide + Frankrijk werd een geduchte concurrent van het Duitse Rijk
• begin vroegmoderne tijd

  op sociaal-economisch vlak: 1492

  1. de ontdekking van Amerika door Columbus:

  Columbus:

  • Italiaan en voer in opdracht van Spaanse koning
  • Spanje kreeg hierdoor een dominante rol in Europa + het centrum van de internationale handel werd verlegd van de Middellandse Zee naar de Atlantische Oceaan
• begin vroegmoderne tijd

  op sociaal-economisch vlak:

  2. de val van Granada:

  • in het zuiden van Spanje
  • was eeuwen in handen van de islamitische Moren --> door de inspanningen van de Spaanse katholieke vorsten werden ze in 1492 definitief verdreven uit Spanje --> in Spanje kon zo eindelijk een politieke eenmaking tot stand komen
• begin vroegmoderne tijd

  op religieus vlak: 1517

  1517: protest van Duitse priester Luther kwam tot uiting --> afficheerde 95 stellingen aan de kerk van de universiteitsstad Wittenberg --> hij gaf hierin kritiek op de paus --> werd de aanleiding van een grote scheuring binnen de katholieke kerk --> het protestantisme ontwikkelde zich en leidde tot talrijke godsdienstoorlogen
• einddatum van de vroegmoderne tijd

  1. 1789 (politiek) begin van de Franse Revolutie: 14 juli 1789 --> Parijzenaren bestormden de Bastille (= de Franse staatsgevangenis en symbool van de absolute macht van de koning)
• Franse Revolutie:

  • de revolutie maakte voor eerst een einde aan de absolute macht van de koning
  • het betekende ook het einde van de standenmaatschappij zoals in de middeleeuwen
  • het was het definitieve einde van de grote samenhang tussen Staat en Kerk
  • omdat Frankrijk zich op dat moment in Europa in een dominantie positie bevond, was de revolutie een veelbesproken gebeurtenis en veroorzaakte ze in Europa een shockeffect --> nl. de macht van de koning was niet onaantastbaar
• ideeën die aan de basis lagen van de Franse Revolutie --> niet meteen uitgevoerd

  --> vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kwamen er pas concrete veranderingen
• Franse Revolutie van 1789 --> het begin van zeer onstabiele periode in Europa die bijna 3 decennia duurde
• einddatum van de vroegmoderne tijd

  2. 1750 (economisch):

  in Engeland --> geen onrust --> industriële revolutie vond plaats --> één van de meest ingrijpende ontwikkelingen uit de menselijke geschiedenis (net als de neolithische revolutie = het ontstaan van landbouw)
• industriële revolutie / industrialisatie: deed economisch leven ingrijpend veranderen:

  • de productie van goederen nam sterk toe
  • nieuwe technieken werden ontwikkeld
  • de verplaatsing van goederen vond plaats over nieuwe wegen (vb. spoorwegen en stoomschepen)