Ponolohiya

• Ponolohiya - Makaagahan na pag-aaral ng tunog at pagbikas ng tung at mga salik

  Pono- tunog (sound) 

  lohiya/logy- pag-aaral (study of) 
• Dalawang Uri ng Ponolohiya: 

  1. Ponema - Makabuluhan tunog
  2. Ponetiko - Bahagi at galaw ng mga aparato sa pagsasalita 
• 1. Segmental 

  • Titik/ mga pares ng titik

  1. Katinig/Consonants 16
  2. Patinig/Vowels-  5
  3. Diptonggo Patinig + Katinig (1 syllable) 

  Ex. aw - araw

  1. Klaster Katinig + Katinig (1 syllable) 

  Ex. Kla-ster 

  • Pares Minimal Pares ng salita na halos pareho ang bigkas maliban sa isang ponema. Ex hari- pari, lamay-kamay
  • Malayang Nagpapalitan - Patinig na pwedeng mapalitan 

  Ex Lalake-lalaki, kasoy-kasuy, anu-ano, panget-pangit 
•       B. Suprasegmental

  • Paano ito binabasa 

  1. Diin/Stress syllable, bagsak ng tunog 

  Ex buHAY(life) - BUhay (alive) 

  1. Tono/Intonasyon - Pagtaas at pagbaba ng tunog 
  2. Hinto o antala (,)  - pause, banatas

  Hindi, si Cora ang Criminal- Hindi si Cora ang Criminal

  • Haba - Salita

  Ex Magsasaka 

  • Verb (mahaba) 
  • Tao (mabilis)