PP HC 7

• Obsessieve compulsieve stoornis (OCS)


  dwanggedachten (obsessies)

  • terugkerende nare, beangstigende ideeën / beelden / impulsen
  • angst oproepen
  • moeilijk eraan onttrekken
  • intrusies

  dwanghandelingen (compulsies)

  • zich herhalende handelingen
  • vaak als doel angst / onrust wegnemen
• egosyntoon: wel bij zichzelf horend

  egodystoon: niet bij zichzelf horen
• dimensies ocs

  • smetvrees
  • agressie en verantwoordelijkheid
  • religieuze en seksuele obsessies
  • symmetrie, ordening, herhalen en tellen
• Dat ik dit denk...

  • Thought event fusion (TEF) → ...maakt de kans groter dat het gebeurt.’
  • Thought object fusion (TOF) → ...verandert dingen of gebeurtenissen.
  • Thought action fusion (TAF) → ...is net zo erg als het doen of maakt de kans groter dat ik het doe.’
  • not just right experience: voelt niet goed, dwanghandelingen uitvoeren tot het goed voelt
• OCS verwante stoornissen

  • morfodysfore stoornis (body dismorfic disorder)
  • verzamel stoornis
  • haartuittrek stoornis
  • huidpulk stoornis
• OCS differentiele diagnostiek

  • tics: verschil dwang en tics, intentie
  • depressie: vaak secundair aan dwang
  • autisme: verschil dwang en stereotypie, rituelen egosyntoon, geen angst als aanleiding
  • eetstoornis: dwangmatige gedachten, maar alleen over eten. egosyntoon
  • schizofrenie: dwang vreemd of bizar
• etiologie OCS

  • prevalentie 2-3% bij alle leeftijden, 0,5-2% bij kinderen en jongeren
  • start in jeugd (bij 30-70%)
  • gemiddelde age of onset 10 jaar
  • iets meer vrouwen dan mannen (maar meer jongens dan meisjes)
• ontstaan OCS

  • 40% genetische factoren, 51% omgeving
  • brein: meer affectie en gewoonte vorming, minder cognitieve controle
  • omgeving: aanleiding risico: toegenomen verantwoordelijkheid, puberteit
• verklaringsmodel OCS

  2 fase model

  • klassieke conditionering: angst ontstaat na gebeurtenis -> koppeling prikkels aan angst (geen bewijs)
  • operante conditionering: angst / dwang blijft in stand door bekrachtiging (wel bewijs)

  cognitief model

  • betekenisgeving van normale intrusies -> cognitieve theorie
  • herhalen van handelingen, geeft meer onzekerheid -> exposure met responspreventie
• behandeling OCS

  CGT

  • gedrag: exposure met responspreventie
  • gedachten: cognitieve therapie

  ouderbegeleiding

  medicatie

  
  

  jeugdige

  • psychoeducatie
  • huiswerkopdrachten

  
  

  ouders

  • altijd betrekken
  • psychoeducatie
  • hulp bij exposure
• tics

  enkelvoudige motorische tics

  • oogknipperen
  • schouder optrekken

  enkelvoudige vocale tics

  • kuchen
  • grommen

  complexe motorische tics

  • slaan
  • echopraxie (nadoen)

  complexe vocale tics

  • echolalie (nazeggen)
  • coprolalie (vloekwoorden)
• tics

  kenmerken

  • waxing & waning: toe en afnemen in intensiteit, frequentie, locatie en complexiteit
  • soms kort onderdrukken
  • toename als emoties oplopen
  • afname bij geconcentreerd zijn

  gevolgen

  • school, concentratie, uitval, onderpresteren
  • sociaal: stigmatisering, pesten
  • gezondheid: pijn, laag zelfbeeld, groter suicide risico
• ticstoornis risicofactoren

  erfelijkheid: polygenetisch

  omgeving

  • infecties
  • autoimmuunreactie na streptoccocen (PANDAS)
  • pre-, peri- en postnatale invloeden
  • laag geboortegewicht, complicaties, prematuriteit, lage Apgar score, roken
  • psychosociale stressoren
• ticstoornissen prevalentie


  enkelvoudige voorbijgaande tics: 3-20% van kinderen

  persisterende ticstoornis >1 jaar: 3-4%

  gilles de la tourette 0,3-1%

  jongens meer dan meisjes (ratio 2:1 tot 4:1)

  
  

  age of onset:

  • motorisch ~5 jaar
  • vocaal ~6,5
• ticstoornis comorbiditeit

  • 60% ADHD
  • 30% OCS
  • oppositioneel en agressief gedrag, depressie, angst, slaapstoornissen, leerstoornissen, ASS
• behandeling ticstoornissen

  psychoeducatie

  gedragstherapie

  • habit reversal
  • exposure en responspreventie

  medicatie

  • bijwerkingen
  • botox injecties in bepaalde spiergroepen
• comorbiditeit OCS

  • 50-60% angststoornis
  • 60% ticstoornis
  • 25-60% depressie
  • 25% adhd
  • 10% eetstoornis
• gilles de la tourette

  meervoudige motorische tics en min 1 vocale tic

  • > 1 jaar
  • < 19 begonnen
  • niet toegeschreven aan medicatie of ziekte
• persisterende ticstoornis

  enkel / meervoudige motorische OF vocale tic

  • > 1 jaar
  • < 18 jaar begonnen
  • niet toegeschreven aan medicatie of ziekte
• voorlopige ticstoornis

  enkel / meervoudige en OF vocale tics

  • < 1 jaar
  • < 18 jaar begonnen
  • niet toegeschreven aan medicatie / ziekte