Geologie

• oceanische korst is 5-10 km dik en bestaat uit basalt

  • donker gekleurd, ijzer en magnesiumrijk en kwartsarm
• continentale korst is 5-10 km dik en bestaat uit graniet

  • minder zwaar, ijzer en magnesiumarm en kwartsrijk
• gesteenten zijn opgebouwd uit mineralen (kristallen): vast stoffen met specifieke samenstelling en eigenschappen met herhalende ordening van atomen
• kristalijn mineraal: regelmatige ordening van atomen
• amorf mineraal: onregelmatige ordening van atomen door korte stoltijd
• licht gekleurde mineralen: kwarts en veldspaat

  • bevatten siliciumoxide en aantal lichte mineralen (Al, K, Ca, Na)
• donker gekleurde mineralen: mica (biotiet) en donkere minderalen (olivijn, amfibool)

  • bevatten siliciumoxide en zwaardere mineralen (K, Mg, Fe)
• stollingsgesteente: ontstaan van basalt en graniet door stolling van magma
• sedimentgesteente ontstaan door verwering en erosie
• metamorfe gesteente ontstaan onder hoge druk en temperatuur en worden omgevormd
• dieptegesteente: ontstaan van kristallen in gesteente door langzame koeling van aardkorst

  • alle mineralen even groot en duidelijk zichtbaar
  • geen specifieke orientatie van mineralen
  • massief (geen holtes)
• vulkanische gesteente

  • amorfe grondemassa (geen zichtbare mineralen)
  • bevat fenokristen
  • vaak holtes aanwezig
• fenokristen: eerstgevormde, grote, kristallen in een fijn kristalijne grondmassa
• verwering: afbraak van gesteenten door water, lucht en organismen

  • fysische en chemische verwering kunnen elkaar versterken
• erosie: uitschurende werking van met puin beladen, ijs, wind, of water
• sedimentatie: afzetten van afbraakproducten
• afzettingen van rivieren: klei, zand, grind
• afzettingen van gletsjers: keileem
• afzettingen langs kust: kleien en zanden
• afzettingen in zee: kleien, zanden, fijn kalkslib van dode zeeorganismen
• klastische sedimenten: vaste fragmenten en gemalen steen
• biochemische sedimenten: ontstaan door biologische of chemisce processen
• relatie tussen transportmedium en afronding en sortering van afzettingen

  • gletsjes: slecht afgerond en slecht gesorteerd
  • rivieren: matig afgerond en matig gesorteerd
  • wind: goed afgerond en goed gesorteerd
• verkitting van sediment: wanneer opgelost mineralen in grondwater neerslaan tussen los sediment
• verkitte zouten: kwarts, kalk, ijzeroxide (roest)
• verkitte sedimenten: sedimentgesteente die fossielen kunnen bevatten
• korrelgrootte

  • klei: kleiner dan 0.002 mm
  • zand: tussen 0.002 en 2 mm
  • grind: groter dan 2 mm
• leisteen: metamorfe gesteente gevormd onder zwakke druk en gekenmerkd door microscopische mica's in dezelfde richting
• schist: metamorfe gesteente gevormd onder matige druk en gekenmerkt door duidelijk zichtbare mica's in dezelfde richting
• gneis: metamorfe gesteente gevormd onder sterke druk en gekenmerkt door veldspaten, kwarts en donkere mineralen gesegregeerd in banden
• kwarts/kwartsit: metamorfe gesteente gevormd van zandsteen en gekenmerkt door massief, geen splijting, zichtbare kwartskristallen, hard en splintering
• calciet/marmer: metamorfe gesteente gevormd van kalksteen en gekenmerkt door massief, geen splijting, zichtbare calciet kristallen en makkelijk te bekrassen
• kringloop van gesteente: proces van ontstaan en verdwijnen van gesteenten op aarde als gevolg van inwendige en uitwendige processen
• continentale drift: opsplitsing en beweging van lithosferische platen
• gebergte ontstaan bij subductie en botsing van twee lithosferische platen
• schilden: oudste delen van aarde
• ruggen ontstaan bij divergentie
• plooiing: ontstaan golvige structuren (anticlinalen en synclinalen) in plastisch gesteente
• breuken: scheuren in niet plastisch gesteente waar verschuivingen plaats kan vinden
• diaklazen: barst in gesteente waarlangs geen verschuiving is