Oude Nabije Oosten

• Syro-Palestina: romeinse naam (=> anachronistisch?) voor gebied in de vruchtbare sikkel dat aan de mid zee ligt, van Anatolië tot Sinaïwoestijn
• Levant: lett land van de opgaande zon, naam voor gebied aan mid zee tussen Anatolië en Sinaïwoestijn, synoniem voor Syro-Palestina
• Palestina: synoniem voor zuidelijke Levant, in Am ook wel heilig land/land van de bijbel genoemd
• Erets Israël: Israëlische naam voor de zuidelijke Levant
• kanaan: lett. laagland, naam die in bijbel wordt gebruikt om de zuidelijke Levant aan te duiden
• Bij een jaarlijkse neerslag van meer dan 400 mm is landbouw mogelijk
• Onder een jaarlijkse neerslag van 200 mm kan men niet meer aan veeteelt doen
• vroeg-brons periode: 3300-2300 vC, eerste stedelijke onwikkeling
• midden-brons periode: 2300-1600 vC, Levant dominantie over Eg en Mepo
• Laat-brons periode: 1600-1200 vC, grote rijken; Eg dominant in Z-levant, N-Levant overheerst vanuit Anatolië/Mepo
• Toetmosis I: Eg farao die rond 1493 eerste campagnes in de Levant uitvoert (oorsprong armageddon'
• Toetmosis III: eg farao die rond 1450 de Zuidelijke Levant veroverd
• Slag bij Megiddo: veldsleg waarbij Toetmosis III de Zuidelijke Levant veroverd
• de Amarna periode vindt plaats rond 1350
• Amarna brieven: archief van internationale brieven in Eg tijdens verzwakte periode
• Aspriru: losse groepen in Levant die steden aanvielen, komen voor in Amarna brieven, voorlopers van Herbreeërs?
• Shuppiluliuma I: koning Hettieten, verovert ca 1330 de N-Levant op Hurri-Mitani, strijd met Eg
• Sethi: Eg farao die voor het eerst na de Amarna periode waar interesse heeft in de Levant
• Ramses II: eg farao die ca 1275 strijd voert met de Hettieten en de Z-lev verovert
• Slag bij Qadesh: slag tussen Eg en Hettieten over invloed in de Levant
• Akkadisch: deze spijkerschrifttaal was de lingua franca in de Amarna periode
• Ugaritisch: deze spijkerschrifttaal heet een alfabetische opbouw
• Lachish luizenkam: de oudste zin in een alfabetisch script staat hierop
• Arameeërs: groep die sociale klasse in Mesopotamië wordt, trekt door naar Z-lev, waren eersten die alfabet gebruikten => meest gesproken taal
• rechter: leider van een hebreeuwse stam voor de oprichting van een koninkrijk volgens de bijbel
• Saul: eerste koning van de hebreeuwers volgens de bijbel, eerste openlijk conflict met Filistijnen, tvv David als negatief afgebeeld
• David: koning die het rijk verenigt volgens de bijbel (voor het onstaan van Israel en Juda)
• Salomo: koning die zorgt voor de grootste expansie van het rijk voor de opsplitsing van Israel en Juda
• Gezer kalender: text uit de 10e E die bewijst dat er al schrift was ten tijde van de beweerde veroveringen van David
• Negev-burchten: bewoonstype uit vroege ijzertijd in z-lev, aangesloten huizen met een grote binnenplaats
• ashdoda: godin van de Filistijnen, verwant aan Myceense moedergodinnen
• Tel Dan inscriptie: inscriptie met 'huis van David', bewijst dat David ook een historisch figuur was, zegt dat Joram gedood is door Hazael van Aram-Damascus en niet Jehu
• Elhanan: er is een theorie dat de oorspronkelijke naam van David is en David slechts een troonnaam is
• Khirbet Geiyafa: fortificaties en toegangspoort richting Jeruzalem, waarschijnlijk door Salomo opgericht
• ostraca: beschreven potscherven
• Tell Siran: bron, Ammonitische koningslijst (zulke bron bestaat niet voor Juda/Israel)
• Benjamin: de 2e stam naast Jeruzalem in het Zuidrijk
• de koningin-moeder had naast de koning in het zuidrijk een belangrijke functie
• Jeroboam: eerste koning van Israel, uit de stam Efraïm, hoofdstad in Shechem
• Rehoboam: eerste koning Juda, zoon van Salomo