Fil

• Ang tekstong naratibo ay ang pinakamatandang anyo ng pagpapahayag na nagmula sa oral na tradisyon.
• Ang tekstong naratibo ay naglalayong magkwento sa pamamagitan ngsalaysay na nag-uugnay ng mga pangyayari.
• Banghay ay isang lugar at panahon kung saan at kailan naganap ang pagsasalaysay.
• Tagpuan ay isang nagpapakita ng suliranin sa isang kuwento o pinakamadramang tagpo.
• Suliranin o Tunggalian ay isang pag-uusap ng mga tauhan.
• Ang pagbasa ay ang proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng anumang uri at anyo ng impormasyon nakinakatawan ng mga salita o simbolona kinakailangang tingnan at suriin upang maunawaan.
• Suliranin o Tunggalian ay nagpapakita ng suliranin sa isang kuwento o pinakamadramang tagpo.
• Diyalogo ay ang pag-uusap ng mga tauhan.
• Ang pagbasa ay isa sa apat na makrokasanayang pangwika na mahalaga sa pakikipagtalastasan.
• Pag-unawa (Comprehension)ay ang pagbibigay ng kahulugan sa mga nakalimbag na simbolo.
• Pagkilala (Decoding)ay binibigyang anyo ang mga simbolo na tinututukan ng mata.
• Fixation ay ang pagtitig ng mga mata upang kilalanin at intindihin ang mga teksto.
• Inter-fixation ay ang paggalaw ng mga mata mula kaliwa pakanan o mula taas pababa habang nagbabasa​.
• Return Sweeps ay ang paggalaw ng mga mata mula sa simula ng binabasa hanggang sa dulo ng teksto.
• Regression ay ang paggalaw ng mga mata kung kailangang balik-balikan at suriin ang binabasa.
• Bawat wika ay may kaniya-kaniyang estruktura at kahulugan na kailangang alamin upang maunawaan ang impormasyong ipinapahayag nito sa komunikatibong aspekto.
• Ang pagbasa ay isang panlipunang gawain para sa panlipunang aspekto.
• Pagkilala ay ang proseso ng pagkilala at pagtukoy sa mganakalimbag na salita o simbolo at kakayahang mabigkasang tunog ng mga titik na bumubuo sa salita.
• Pag-unawa ay ang proseso ng pag-unawa sa mga nakalimbag nasimbolo o salita. Kaalaman sa kahulugan ng bokabularyo, kaalaman at pag-unawa sa syntax.
• Pag-uugnay ay ang kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay at paggamit ng mambabasa sa kaniyang dati at mga bagong karanasan sa tunay na buhay.
• Reaksiyon ay ang proseso ng pagpapasiya o paghatol sa kawastuhan at kahusayan ng teksto, pagpapahalaga sa mensahe nito, at pagdama sa kahulugan nito.
• Uri ng Teksto: Impormatibong Teksto
• Ang pangunahing layunin ng impormatibong teksto ay magbigay ng mga datos at impormasyon sa mga mambabasa para sa karagdagang kaalaman
• Ang impormatibong teksto ay ginagamit bilang pangunahing sanggunian ng isang mananaliksik
• Inaasahang tumpak, wasto, napapanahon, at makatotohanan ang nilalaman o impormasyon batay sa tunay na datos at ipinahayag sa malinaw na pamamaraan
• Nilalaman ng impormatibong teksto ay mula sa aktuwal na datos, katotohanan, o pangyayari
• Impormatibong teksto gumagamit ng wikang pormal
• Ang impormatibong teksto ay teksto di-piksyon o hindi kathang-isip lamang
• Mga Bahagi ng Impormatibong Teksto:

  • Panimula
  • Pamungad na pagtalakay sa paksa
  • Graphical representation
  • Aktuwal na pagtalakay sa paksa
  • Mahahalagang datos
  • Pagbanggit sa mga sangguniang ginamit
  • Paglalagom
  • Pagsulat ng sanggunian
• Paraan ng Pagpapahayag ng Impormasyon sa Impormatibong Teksto:

  • Kahulugan
  • Pagiisa-isa
  • Pagsusuri
  • Paghahambing
  • Sanhi at bunga
  • Suliranin at solusyon
• Hulwaran ng Organisasyon ng Impormatibong Teksto:

  • Pagbibigay-depinisyon ng mga salitang bago sa mambabasa
  • Pagbibigay-diin sa isang salita upang makita ito ng mabilis
  • Paglalagay ng talaan ng nilalaman, glosari, at indeks
  • Paggamit ng mga grapikong pantulong, ilustrasyon, tsart, at larawan
• Gabay sa Pagbasa ng Impormatibong Teksto:

  • Layunin ng May-akda
  • Mga pangunahin at suportang ideya
  • Hulwarang organisasyon
  • Talasalitaan
  • Kredibilidad ng mga impormasyong nakasaad sa teksto
• Uri ng teksto na nakatuon sa pagbibigay ng pangkalahatang at mga tiyak na detalye ng isang bagay, lugar, pangyayari, katangian, at pakiramdam na maaaring kongkreto o abstrakto
• Layunin ng uri ng tekstong ito ay makabuo ng imahe o larawan sa isipan ng bumabasa
• Gumagamit ng mga salitang panuring o naglalarawan katulad ng pang-uri at pang-abay
• Mga halimbawa ng uri ng teksto:

  • Nakakalbo na ang ilang kabundukan sa Luzon
  • Malakas ang hagupit ng hanging dala ng bagyo
  • Humahalimuyak ang sangsang ng pabangong binili sa ibang bansa
  • Magkasalo tayo sa isang hapag. Ikaw, sa kabilang kanto ng ating kinauupuan. Ako, sa iyong harapan
  • Humingi tayo sa serbedora ng ating pagsasaluhan. Inihain ang ating paboritong pagkain
  • Sapat ng sulyapan ka samantalang ngumunguya ka. Sapat nang mapagsalo natin ang simpleng biyaya para sa ating dalawang may pusong tumutugma sa kalikasan ng pagmamahal
• Mga katangian ng tekstong ito:

  • Gumagamit ng mga payak na anyo ng pananalita sa paglalarawan
  • Gumagamit ng mataas at masmabulaklak na pamamaraan ng paglalarawan
  • May masmalalim na pagbibigay-kahulugan sa isang imahe
  • Pumili ng anggulong gagamitin sa paglalarawan
  • Gumamit ng mga salitang naglalarawan na kaugnay sa mga pandama
  • Gumamit ng tayutay o matatalinhagang salita
• • Hindi mo malalaman kung ano ang dapat isipin o gawing desisyon. Ito ang bumabagabag sa aking diwa. Ito ang sumusulyak sa aking damdamin. Ito ang nagpapagulo sa aking ulirat. Sa tuwing naiisip ko ito, halos pinupunit nito ang aking pagkatao. Sa tuwing mararamdaman ko ito, hinihiwalay nito ang aking katawan at kaluluwa. Bumabagabag ito sa aking kabuuan. Sa aking kamalayan
• Halimbawa ng mga teksto:

  • Kasinlayo ng ibayo ang destinasyon ko. Hindi man tuwid ang mga daraanan, diretso lang dapat ang tingin upang matahak ang landas ng patutunguhan. Akala mong malayo o subalit hindi naman pala. Akala mong malapit subalit may pagtahak pa rin pala