Biologie H10

• Bacteriën die je gezondheid bevorderen in de vorm van medicatie: Probiotica
• Onverteerbare plantendelen waar nuttige bacteriën van leven: prebiotica
• verkleint de kans op schadelijke bacteriën: hygiëne
• voedingsmiddelen bestaan uit voedingsstoffen: koolhydraten, vetten, eiwitten, water, mineralen en vitaminen
• leveren energie in de vorm van ATP: koolhydraten
• brandstof/bouwstof voor membranen en hormonen en als warmte isolatie: vetten
• brandstoffen/bouwstoffen maar wordt niet opgeslagen: eiwitten
• bouwstof voor je cellen, transportmiddel en warmtebuffer: water
• bouwstof, spelen rol bij processen in je lichaam: mineralen
• mineralen die je weinig nodig hebt: spoorelementen
• essentiële voedingsstoffen die je lichaam in kleine hoeveelheid gebruikt: vitaminen
• onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen: voedingsvezels
• aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, advies over dagelijkse consumptie: ADH
• stoffen die zijn toegevoegd voor houdbaarheid en aantrekkelijkheid: additieven
• aanbevolen dagelijkse inname, max hoeveelheid additieven die je mag: ADI
• Heftige reactie op een normale voedingsstof: voedselallergie
• afbraak van moleculen uit voeding door enzymen: vertering
• voedsel begint met verteren in de mond
• kiezen malen voedsel in stukjes, makkelijker verteerbaar: mechanische verkleining
• speeksel bevat: amylase, breekt zetmeelmoleculen af; slijm, voedselbrokken kun je makkelijker doorslikken; eiwitten, met mondbacterie- en schimmeldodende werking
• slokdarm duwt voedsel naar beneden mbv peristaltische bewegingen, lengte spieren voor voedsel trekken samen
• maagsap bestaat uit: zoutzuur, laat eiwitten opzwellen en activeert eiwit splitsende enzymen en dood veel bacteriën; pepsinogeen, inactief pro-enzym, onder invloed van zoutzuur ontstaat actieve peptase --> breekt eiwitten tot polypeptiden; slijm
• Alvleessap bevat: amylase, tryptase en lipase
• verteren koolhydraten, DNA/RNA, polypeptiden of vetten: darmsapklieren
• dunne darm heeft groot oppervlak door darmplooien die villi (darmvlokken) bevatten. microvilli zitten aan de buitenkant van dekweefselcellen van de darmwand, vergroot oppervlak.
• bewerkt en slaat stoffen op: lever
• vetachtige stoffen gaan eerst via lymfevaten en komen pas bij sleutelbeenaders in het bloed.
• blind eindigend stuk, tussen dikke- en dunne darm in: blinde darm
• opsla voor ontlasting: endeldarm
• in blinde darm en appendix blijven bacteriën aanwezig voor herbevolken van dikke darm
• organismen gebruiken enzymen om grote moleculen af te breken
• eiwitten, koolhydraten, vetten en DNA: macromoleculen
• bij vertering in de darmen breken de atoombinding. Het kost energie om te starten: activeringsenergie
• om te zetten macromolecuul: substraat molecuul
• substraat bindt aan actieve plaats van enzymmolecuul: enzymsubstraatcomplex
• lichaam gebruikt verteringsenzymen, niet verbruikt!
• enzymen reageren substraatspecifiek, reactie voor één type substraat katalyseren
• splitsing mbv water: hydrolyse
• opbouwreactie (assimilatie) waarbij water afsplitst: condensatie
• bij temperatuurverhoging/verkeerde PH/ te weinig activiteit kunnen enzymen denatureren --> ruimtelijke structuur verliezen, waardoor de werking verloren kan gaan.