Rozwój poznawczy - średnia dorosłość

• Wiedza "ekspertywna" pozwala zrozumieć brak zdecydowanego obniżenia się poziomu wydolności w zakresie podstawowych procesów przetwarzania informacji, jeśli dotyczą one treści będących przedmiotem wiedzy ekspertywnej
• Mądrość jest to ekspertywność w rozwiązywaniu problemów związanych z pragmatyką życia
• Z mądrością wiążemy:

  • gromadzenie doświadczeń,
  • rozwiązywanie problemów praktycznych
  • wiedze ekspercką
• Badaniami nad mądrością zajmowali się:

  • Baltes
  • Pietrasiński
• Inteligencja płynna (gf):

  • jest to wrodzona zdolność rozumowania
  • zależy od czynnika genetycznego
  • stanowi bazę dla nowych sprawności
• Inteligencja skrystalizowana (gc):

  • jest wynikiem doświadczenia i uczenia się zależnym od inteligencji płynnej
  • zmienia się wraz z wiekiem
  • duży wpływ mają na nią czynniki kulturowe
• Wiedza "ekspertywna" pozwala wyjaśnić wiele mechanizmów kompensacyjnych i ubytków sfery intelektualnej.
• Nurt neo i postpiagetowski odnosi się do tego, że aspekt rozwoju poznawczego w dorosłości jest ważny dla zrozumienia natury przemian, jakim podlegają kompetencje poznawcze człowieka w wieku średnim.
• Kompetencje poznawcze człowieka w wieku średnim jakie podlegają przemianą:

  • nieokreślone, z mnóstwem zmiennych i z wielością właściwych rozwiązań problemy natury społecznej
• 2 elementy determinujące rozwój poznawczy w średniej dorosłości:

  1. myślenie postformalne - umiejętność relatywistycznego ujmowania zjawisk i dialektycznego przekraczania owych sprzeczności
  2. struktura Ja - stanowi czynnik regulacyjny, umożliwia przekroczenie relatywizmu perspektyw widzenia rzeczywistości, które oferuje intelekt
• Podejście psychometryczne obejmuje takie zagadnienia jak:

  • inteligencja psychometryczna
  • program badań sekwencyjnych SLS Schaie'go
• Inteligencja psychometryczna

  • Horn i Donaldson - uważają, że następuje ogólna deterioracja sfery intelektualnej 


  VS

  • Baltes i Schaie - zaznaczają, że nic nie wiadomo o tej deterioracji i że pewne funkcje mogą się pogarszać, ale i też polepszać, dlatego nie ma żadnych podstaw do przeceniania roli inteligencji płynnej
• Program badań sekwencyjnych SLS Schaie'go

  • trwały 20 lat
  • zastosowano PMA
  • odkryto różnice intergeneracyjne
  • rezultatem badań było, że zmiany regresywne występują przed 60 rokiem życia, a ich wielkość ma praktyczne znaczenie dopiero w przypadku przekroczenia 74 roku życia
  • za czynniki ochronne uznano: układ naczyniowo-krążeniowy, stymulujące intelektualnie środowisko, plastyczność osobowości
• Osobiste teorie inteligencji - Sternberg twierdził, że nie można zrozumieć natury inteligencji bez uwzględnienia jej przejawiania się
• Kontekstualizm = w kolejnych okresach życia człowieka zmienia się natura inteligencji, ponieważ zmienia się specyficzny kontekst jej funkcjonowania w postaci charakterystycznych dla danego okresy zadań rozwojowych
• Inaczej sytuacje rozwiązuje człowiek stary, a inaczej człowiek w wieku średnim
• Od wieku średniego zwiększa się rola zdolności intelektualnych, które mają szczególne znaczenie w rozwiązywaniu problemów codziennych/ praktycznych, natomiast zmniejsza się znaczenie zdolności, które są wyrazem inteligencji płynnej.
• Średnia dorosłość = sprawności związane z inteligencją skrystalizowaną są na wyższym poziomie niż związane z inteligencją płynną