Wykład 1

• Higiena to nauka o zdrowiu populacji
• Od czego zależy zdrowie:

  • 10-15% medycyna
  • 20% środowisko
  • 70% tryb życia
• Higiena bada wpływ środowiska na zdrowie człowieka
• Cele higieny:

  • Identyfikacja czynników środowiska wpływających na zdrowie
  • Ocena stanu zdrowia ludzi
  • Wykrywanie związków przyczynowych pomiędzy środowiskiem, a zdrowiem (żeby ograniczyć wpływ czynników negatywnych)
• Higiena:

  • Komunalna
  • Pracy
  • Szkolna
  • Osobista
  • Psychiczna
  • Żywienia
• Definicja zdrowia według HIPOKRATESA:

  Zdrowie to dobre samopoczucie

  Choroba to złe samopoczucie

  Zależy od równowagi pomiędzy środowiskiem, a trybem życia
• Inne definicje:

  Zdrowie to optymalne funkcjonowanie organizmu, pełna integracja ustroju, satysfakcjonujące życie. Brak chorób i niedomagań oraz dobre samopoczucie.
• Definicja według WHO

  Zdrowie to pozytywny stan samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak chorób i ułomności.
• Czynniki wpływające na zdrowie:

  • Fizyczne (stan środowiska)
  • Społeczne (moda, zwyczaje)
  • Zasoby (pieniądze, zasoby ludzkie)
  • Ogólne uwarunkowania polityczne
  • Polityka sektorowa (służba zdrowia)
• Uwarunkowania zdrowia. Pozytywna lista według WHO:

  • Możliwość pracy, wykształcenia
  • Utrzymanie kondycji fizycznej
  • Warunki pracy i mieszkaniowe
  • Możliwość korzystania z praw
  • Dostęp do żywności
  • Poczucie bezpieczeństwa
  • Kontakt z ludźmi, rozrywka
  • Odpowiednia odzież
• Uwarunkowania zdrowia. Negatywna lista według WHO:

  • Brak pracy
  • Duzy wysiłek fizyczny lub brak aktywności
  • Monotonia w pracy
  • Złe stosunki w pracy
  • Złe warunki mieszkaniowe
  • Wypadki drogowe
  • Używki
• Stan zdrowia zależy od:

  • Genetyki
  • Opieki zdrowia
  • Stylu życia (w ponad połowie)
  • Środowiska
• STYL ŻYCIA – zwyczaje dietetyczne, palenie, prowadzenie pojazdów, zdolność do podejmowania ryzyka
• CZYNNIKI BIOLOGICZNE – geny, predyspozycje wrodzone, system immunologiczny,

  charakterystyki biochemiczne, fizjologiczne, anatomiczne
• CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE – warunki pracy, mieszkanie, status ekonomiczny, radzenie sobie ze stresem
• SŁUŻBA ZDROWIA – zasoby i procedury działania instytucji powoływanych
• Środowisko:

  • Naturalne
  • Żywienie
  • Pracy
  • Społeczne
• Elementy stylu życia to:

  • Aktywność fizyczna
  • Nałóg tytoniowy
  • Sposób odżywiania
  • Nadużywanie alkoholu
  • Stosowanie substancji psychoaktywnych
  • Warunki środowiska życia, pracy i nauki
• Odzwierciedleniem stylu życia jest stan zdrowia i choroby
• Choroby układu krążenia – najczęstsze przyczyny zgonów!

  • Zespół metaboliczny (nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, otyłość brzuszna, cukrzyca)
  • Choroba niedokrwienna serca
  • Niewydolność krążenia
• Czynniki ryzyka (nie mamy na nie wpływu):

  • Wiek (mężczyźni >55 rok życia, kobiety >65 rok życia)
  • Płeć (mężczyźni częściej)
  • Obciążenia genetyczne (zawał serca, nagły zgon, udar mózgu)
• Czynniki ryzyka (modyfikowane – zależą od nas)

  • Poziom cholesterolu
  • Cukrzyca typu II
  • Palenie tytoniu
  • Nadwaga i otyłość
  • Mała aktywność fizyczna
  • Nadużywanie alkoholu
• Czynnik ryzyka – parametr, pozwala przewidzieć ryzyko choroby lub jej powikłań
• Czynniki ryzyka otyłości:

  • Insulinooporność
  • Cukrzyca typu II
  • Nadciśnienie
  • Zaburzenia gospodarki lipidowej
  • Choroba wieńcowa
  • Zawał serca
  • Udar mózgu
  • Niektóre nowotwory
  • Osteoporoza
• Spożycie soli zatrzymuje wodę w organizmie i zwiększa ilość płynów ustrojowych, duża ilość potasu zmniejsza ciśnienie.
• Otyłość powoduje wzrost ciśnienia.
• Aktywność fizyczna spowalnia wzrost ciśnienia i zwiększa wydatku energetyczny.
• Alkohol rozszerza naczynia krwionośne, wzrost ciśnienia (przy długotrwałym przyjmowaniu).
• Palenie tytoniu jest czynnikiem rozwoju miażdżycy, zmniejsza korzyść z leczenia nadciśnienia, niekorzystne zmiany w układzie krążenia (ale nie jest przyczyną nadciśnienia).
• Kawa tylko na krótko i nieznacznie podnosi ciśnienie, herbata na dłużej.
• Stres długotrwale obciąża krążenie i przyspiesza rozwój miażdżycy.
• Leczenie niefarmakologiczne pacjentów z nadciśnieniem tętniczym:

  • Zaprzestanie palenia
  • Ograniczenie spożycia soli i alkoholu
  • Zwiększenie aktywności fizycznej
  • Redukcja nadwagi (BMI <25 kg/m2)
  • Więcej jeść warzyw i owoców, mniej tłuszczów szczególnie nasyconych (zwierzęcych)
  • Unikanie stresów