De lange reformatie

• 15de eeuw meeste mensen in West-Europa zijn rooms-katholiek

  • mensen werden gedoopt
  • trouwen voor de kerk
  • mensen worden kerkelijk begraven
• zaken die de (geloof)waardigheid van de katholieke kerk aantasten:

  • het westers schisma 14de - 15de eeuw
  • pausen leiden een luxueus leven en benoemen familieleden op hoge kerkelijke functies
  • kerkelijke ambten worden verkocht
  • geestelijken leiden een losbandig leven
  • de verkoop van aflaten brengt veel geld op
• de verkoop van aflaten brengt veel geld op:

  priesters trokken gans Europa door om aflaten te verkopen, waardoor je minder tijd in het vagevuur moest doorbrengen vooraleer je naar de hemel mocht

  met de opbrengst van de verkoop van aflaten bouwden ze de grootste kerk in de christelijke wereld: de Sint-Pietersbasiliek te Rome
• het westers schisma:

  De Franse koning Filips De Schone laat de paus gevangen nemen en laat een Fransman tot paus benoemen. Deze vestigt zich te Avignon in plaats van in Rome. Van 1309-1377 is dit de nieuwe verblijfplaats van de paus. In 1378 verhuist de nieuwe paus, een Italiaan, naar Rome maar de Franse bisschoppen kiezen een tegenpaus die zich in Avignon vestigt. De 2 pausen beschouwen zich als de enige leider en veroordelen elkaars beslissingen.

  = scheuring in het westen = het Westers Schisma
• 16de - 17de eeuw: de lange protestantse reformatie:

  alle wantoestanden in de katholieke kerk hebben als gevolg dat meer en meer protest weerklinkt

  er zijn een aantal mensen die een hervorming van de kerk willen:

  • Maarten Luther
  • Calvijn
• Maarten Luther

  • verwerpt de aflatenhandel, de heiligverering en het celibaat
  • vertaalt de Bijbel in het Duits en baseert zich volledig op dit boek --> zo aanvaardt hij bijvoorbeeld slechts 2 sacramenten die in het boek staan: het doopsel en de communie = avondmaal
  • wordt in de kerkelijke ban geslagen: hij wordt uit de kerk gestoten, maar enkele Duitse vorsten beschermen hem en hij sticht een nieuwe kerk --> vandaag zijn veel Duitsers en Scandinaviërs lutheranen

  
• Calvijn

  • geboren in Picardië, in Frankrijk
  • zag in Luther zijn leermeester en ook bij hem staat de Bijbel centraal
  • verkondigt de predestinatieleer: God heeft op voorhand al beslist wie in de hemel komt en wie naar de hel gaat --> hij die door God is uitgekozen, gaat naar de hemel en hij die door God is verworpen, komt in de hel terecht
  • zijn ideeën sloegen aan in Zwitserland, Nederland, Schotland en Zuid-Frankrijk

  
• voorbeeld 1 van een reformatie

  het anglicanisme: Hendrik VIII, koning van Engeland, wil zijn huwelijk laten ontbinden door de paus, maar deze weigert

  daarom scheurt Hendrik VIII zich los van de rooms-katholieke kerk en beslist hijzelf om zijn huwelijk te ontbinden.

  --> het Engelse staatshoofd was en is hoofd van de Anglicaanse kerk

  vandaag: Charles
• voorbeeld 2 van een reformatie

  de anabaptisten = wederdopers, verwierpen de kinderdoop en verdedigden de volledige gelijkheid en het gemeenschappelijk bezit

  het anabaptisme scoorde erg goed bij het gewone volk
• verspreiding van de reformatie

  razendsnel door:

  1. de boekdrukkunst
  2. de kalmte waarmee sommige ketters levend werden verbrand
  3. doordat vorsten zo rijkdommen van de katholieke kerk in beslag konden nemen
• vernieuwingen beslist in de pauselijke legaat:

  • het opleiden van priesters
  • bisschoppen moeten een universitaire opleiding gekregen hebben
  • priesters en bisschoppen moeten een leven leiden dat als voorbeeld dient voor de katholieke mensen
  • de kloosterorden worden hervormd en vooral de jezuïeten krijgen een belangrijke rol
• het Concilie van trente is wel en niet een succes:

  • ja: omdat de besluiten van het Concilie van Trente in de praktijk worden omgezet en dat de kerk zo een grote invloed krijgt op het leven van de mensen.
  • nee: want het protestantisme bestaat tot en met vandaag
• wereldlijke vorsten voorbeelden:

  Duitse Rijk (Heilig Rooms Rijk): De Duitse vorsten steunen het lutheranisme om onafhankelijker te worden van de paus en van de keizer. Maar keizer Karel V voert oorlog, maar hij verliest en moet toestaan dat iedere Duitse vorst zijn godsdienst zelf mag kiezen in zijn gebied.
• catechismus = een boekje om mensen vertrouwt te maken met de inhoud van het christelijk geloof

  bedoeld voor alle leken (iemand die geen religieuze functie heeft), om alles begrijpelijk uit te leggen
• normaal gezien katholieke catechismus, want komt uit Antwerpen en voor de katholieke jeugd bedoeld

  
• katholieke gebieden:

  • Spanje
  • Portugal
  • Frankrijk
  • Italië
  • Oostenrijk
  • Polen
  • Ierland
  • Zuidelijke Nederlanden (= België)
• Lutherse gebieden:

  • Duitsland
  • Noorwegen
  • Denemarken
  • Zweden
  • Finland
• Calvinistische gebieden:

  • Schotland
  • Noordelijke Nederlanden (= Nederland)
  • Zwitserland
  • Zuid-Frankrijk