aanloop naar WOI

• van 1815-1914 zijn er relatief weinig oorlogen -> Congres v. Wenen heeft succes
• 1815 : ontstaan van Duitse bond
• Duitse bond : verzameling van alle Duitse staten; hierbinnen zijn twee grootmachten = Pruisen en Oostenrijk-Hongarije (Oost heerst)
• Napoleon verspreidde het nationalisme -> idee van eenmaking komt op bij de Duitsers
• 1ste pogingen tot eenmaking van Duitsland = Deutsche Zollverein (1834) en Parlement van Frankfurt (1848)
• Het Deutsche Zollverein (duane-unie) (1834-1919)

  • bevat Pruisen en staten v/d Duitse bond
  • Pruisen is opkomend industriële grootmacht
  • economische eenmaking = interne grenzen afgeschaft (=EU)
  • Oost.-H. : landbouwland
• Parlement van Frankfurt (1848)

  • tijdens 3de Rev. golf
  • de vlag symboliseert democratisch Duitsland
  • twee mogelijkheden :
  • Groot Duitsland
  • Klein Duitsland
• Groot Duitsland :

  • machtig door grootte
  • vereniging van alle Duitsers
  • rivaliteit Pruisen en Oost.-H. -> wie leiding? !
  • veelvolkerenstaat ! (bv. Denen, Italianen, Slovenen, Polen...)
  • kans tot opstanden
• Klein Duitsland :

  • Pruisen leid (geen Oost.-H.)
  • geen veelvolkerenstaat -> geen nationalistische problemen
  • overeenkomst Zollverein (economische en nu politieke eenmaking)
  • kleiner = minder machtig !
  • niet alle Duitsers (bv. Oost.-H.) !
• Parlement van Frankfurt

  • verkiest Klein Duitsland
  • kroon -> koning v. Pruisen = Frederik Wilhelm I
  • weigert :
  • grondwet is liberaal = Frederik weinig macht
  • leider Duitse bond = Oost. --> schrik voor conflict met Oost.-H.
  • eenmaking mislukt !
• 1861 : Bismarck wordt kanselier van Pruisen
• Bismarck

  • voorstander verenigd (Klein) Duistland
  • eenmaking alleen mogelijk door oorlog -> hij werkt toe naar oorlog
  • hecht belang aan modern leger
• Wilhelm I

  • maakt plannen met Bismarck voor oorlog
  • keizer eengemaakt Duitsland
• 3 oorlogen nodig voor Duitse eenmaking :

  • Duits-Deense oorlog (1864)
  • Oost-Pruisische oorlog (1866)
  • Frans-Pruisische /Duitse oorlog (1870-1871)
• De Duits-Deense oorlog (1864)

  • Deense koning wil staat van 1 taal (invloed nationalisme)
  • Sleeswijk, Holstein, Lauenburg-> Duitstalige bevolking
  • doen beroep op Duitse bond
  • oorlog ! (Duitse bond wint)
  • Denemarken verliest Sleeswijk, Holstein en Lauenburg --> geen nationalistisch probleem
  • wie regeert over nieuw gebied?
  • Oost (leider D. B.) doet voorstellen -> Bismarck niet akkoord
  • Oost verklaart oorlog !
• Oost-Pruisische oorlog (1866)

  • Oost vs Pruisen
  • Pruisen wint (modern materiaal dankzij industrialisatie)
  • Oost geen land afstaan !! -> wel einde Duitse bond = rivaliteit weg (geen leiding Oost)
  • oprichting N-Duitse Bond die Pruisen leidt
  • geen land afstaan = geen vernedering : Oost is dankbaar aan Pruisen
  • waarom? Oost mag niet binden aan Fr of Rus !
• Frans-Pruisische/Duitse oorlog (1870)

  • Napoleon III wil frans de enige taal maken -> Elzas Lotharingen = Duits
  • keren zich tot Duitse Bond
  • spanningen tussen Fr en Pruisen
  • oorlog!
  • Pruisen wint -> Duitse keizerrijk uitgeroepen in 1871
• Bismarck heeft het zwaard van de eenheid gesmeed. Hij heeft Duistland een gemaakt. Het zwaard verwijst naar de meerdere oorlogen. De Duitse schild wordt beschermd.

  
• Bismarck overhandigd het zwaard aan Germania, de hond wijst op trouwheid

  
• Duitsland wordt uitgeroepen tot een koninkrijk in Versailles, het centrum v/d Franse macht. Dit is een totale vernedering voor Frankrijk. Het veroorzaakt revanche gedachten bij Frankrijk. Dit is o.a. een oorzaak voor WOI.

  
• Aanleidingen tot WO I :

  • imperialisme = ruzie over land dat niet in EU is
  • nationalisme = Duitsers en Fransen botsen
• 1872-1873 : Driekeizers bond (Duitsland, Rusland, Oostenrijk)

  • Frankrijk mag geen bondgenootschappen sluiten
  • Bismarck zegt dat hij :
  • steun voor inname v/d Balkan voor beiden !!! = geheime diplomatie
• 1882 : Triple Alliantie

  • Duitsland, Oostenrijk en Italie
  • Italie : steun om Libië te nemen
  • als Rusland een alliantie sluit met Frankrijk is dat problematisch
• 1887 : Pruisen en Rus = Niet aanvalspact
• CONC 1890 :

  • weinig kans tot oorlog
  • machtspositie van Duitsland is groot
• 1888 :

  • overlijden Wilhelm I
  • zoon Wilhelm II volgt op
  • Wilhelm II : "Bismarck slecht bezig" -> weinig land binnengehaald voor Duitsland bij verdeling van Afrika
  • ideen botsen !
  • Bismarck = Europa
  • Wilhelm II : coloniaal
  • 1890 : Bismarck ontslagen
• Wilhelm II :

  • kijkt naar Balkan en Midden Oosten
  • legt spoorlijn aan tot Perzische golf <=> gaat tegen Rusland en Groot Brittannie
  • 1890 : Niet aanvalspact opgezegd door Rusland
• :

  • 1893 = militair bondgenootschap Rusland en Frankrijk (kans op oorlog stijgt)
  • GB kijkt weg = enkel moeien als hun belangen meetellen
  • 1890-1900 = internationale politieke crisis
  • 1904 : Duple Entante (Frankrijk en Groot Brittannie)
  • 1907 : Triple Entante (Frankrijk, Groot Brittannie en Rusland)
  • Triple Alliantie <=> Triple Entante (kans tot oorlog stijgt)