BIAŁKA

• W białkach występują wiązania peptydowe
• Są to związki organiczne stanowiące ok. 60-80% masy suchej organizmu
• Cząsteczki białek mają budowę polimeryczną tzn, że składają się z wielu monomerów
• Monomerami cząsteczek białek są aminokwasy
• głównymi funkcjami białek w org. są

  • f. budulcowa
  • f. regulatorowa
• Wszystkie białka na ziemi zbudowane są z 20 aminokwasów
• WŁAŚCIWOŚCI AMINOKWASÓW

  • mają właściwości amfoteryczne
  • mogą być kwaśne i zasadowe
  • rozpuszczają się w wodzie
  • mogą być egzogenne lub endogenne
• Aminokwasy mają właściwość łączenia się ze sobą wiązaniem peptydowym tworząc tzw. łańcuch polipeptydowy
• Wiązanie peptydowe, to wiązanie jakie powstało pomiędzy aminokwasami przy wytrąceniu się cząsteczek wody
• Wiązanie peptydowe występuje pomiędzy węglem grupy karboksylowej jednego aminokwasu a azotem grupy aminowej drugiego aminokwasu
• Białka dzielimy na

  • proste - proteiny
  • złożone - proteidy
• Białka proste zbudowane są z aminokwasów
• Białka proste dzielimy na

  • gobularne
  • fibrylarne włókienkowe
• Białka złożone zbudowane są z aminokwasów i innych zw. chemicznych
• Białka złożone dzielimy na

  • nukleo- = kwasy nukleinowe
  • metalo- = z jonami metali
  • gliko- = z cukrem
  • lipo- = tłuszcze
  • fosfo = z resztą fosforanową
  • chromo- = gr. barwna
• Strukturę pierwszorzędową stanowi specyficzna dla każdego białka sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym
• Struktura pierwszorzędowa decyduje o rodzaju białka
• Struktura pierwszorzędowa jest stabilizowana wiązaniami peptydowymi
• Drugorzędowa struktura białka występuje w dwóch postaciach

  • alfa helisa
  • beta harmonijka
• Alfa helisa - to białka o dużej wytrzymałości mechanicznej np. ferrytyna, miozyna, keratyna
• Beta harmonijka - białka zwarte, nierozciągliwe, nierozpuszczalne np. fibroina
• Strukturę drugorzędową stanowi kształt łańcucha polipeptydowego
• Struktura drugorzędowa białka decyduje o właściwościach białek
• Strukturę drugorzędową stabilizują wiązania wodorowe
• Strukturę trzeciorzędową stanowi układ przestrzenny łańcucha polipeptydowego cząsteczki białka, czyli dalsze upakowania alfa helisy i beta harmonijki w przestrzeni
• Struktura trzeciorzędowa decyduje o aktywności biologicznej białka
• Struktura trzeciorzędowa stabilizowana jest poprzez:

  • mostki dwusiarczkowe
  • wiązania wodorowe
  • oddziaływania hydrofobowe
  • oddziaływania van der Waalsa
• Strukturę przestrzenną białek można zniszczyć poprzez denaturacje która jest procesem nieodwracalnym, ale można ją odwrócić tylko w warunkach laboratoryjnych i tylko dla niektórych białek, a proces nazywa się renaturacja
• Do czynników denaturacyjnych należą

  • napromieniowanie
  • znaczne zmiany pH
  • detergenty
  • jony metali ciężkich
  • alkohole
  • silne kwasy
  • wysoka temperatura
• Czwartorzędowa struktura białek dotyczy białek których cząsteczki są z zbudowane z więcej niż jednego łańcucha polipeptydowego które są

  • charakterystycznie ułożone względem siebie
  • połączone innymi związkami chemicznymi
• Struktura czwartorzędowa białek decyduje o ich właściwościach