Θερμοπύλες

• Θερμοπύλες

  Οι «Θερμοπύλες» συμβολίζουν κάθε περίσταση στην οποία ένας άνθρωπος καλείται να υπερασπιστεί τα «πιστεύω», τις αξίες και τα ιδανικά του χωρίς συμβιβασμούς και με απόλυτη αφοσίωση όχι μόνο στο χρέος του αλλά και στις ηθικές προσταγές της συνείδησής του.
• Μήδοι

  Οι Μήδοι συμβολίζουν κάθε ανυπέρβλητη δυσκολία και εμπόδιο που κάνει τον αγώνα ενός ανθρώπου άνισο και καταδικασμένο. Ακόμα είναι σύμβολο της ευτέλειας, της βαρβαρότητας και κάθε αντίθετης δύναμης στην οποία ο άνθρωπος πρέπει να αντιστέκεται. Σε τελική ανάλυση, οι Μήδοι συμβολίζουν την καταστροφή και τη μοίρα.
• Εφιάλτης

  Ο Εφιάλτης συμβολίζει την προδοσία, εξωτερική ή εσωτερική.

  Εξωτερική, όταν μιλάμε για τη διεφθαρμένη συνείδηση και την ηθική αναισθησία κάποιων ατόμων που οδηγούν στην προδοσία. Η εσωτερική είναι όταν μας «προδίδει» ο ίδιος μας ο εαυτός εξαιτίας των αδυναμιών μας.
• στίχοι 11-14 Α' μέρος

  Το τελευταίο τετράστιχο είναι χωρισμένο από το υπόλοιπο ποίημα. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο ίδιος ο ποιητής μας αναγκάζει να το προσέξουμε, επειδή εκεί κρύβεται η βαθύτερη ουσία. Η πρόβλεψη της ήττας, η βεβαιότητα του επερχόμενου θανάτου και η δεδομένη αποτυχία φα- νερώνουν όλο το μεγαλείο της συνέπειας απέναντι στο χρέος. Όσοι δεν υποχωρούν και δεν συμβιβάζονται, ακόμα και όταν ο αγώνας τους προδίδεται και τελικά χάνεται, είναι αυτοί που εξυψώνονται σε ήρωες και πρότυπα ηθικού μεγαλείου.
• στίχοι 11-14 Β' μέρος

  Αυτό που μας λέει ο ποιητής είναι πως η επίγνωση της ήττας και η βεβαιότητα ότι υπάρχουν Εφιάλτες που θα υπονομεύσουν τον αγώνα, δίνει τη μέγιστη αξία στην προσπάθειά μας και τελικά διατηρεί ζωντανά τα ιδανικά για τα οποία αγωνιζόμαστε.
• Γλώσσα

  Στη γλώσσα των ποιημάτων του Καβάφη συνδυάζονται στοιχεία της δημοτικής γλώσσας και της καθαρεύουσας. Πρόκειται για μια συνύπαρξη λόγιων και λαϊκών στοιχείων.
• Ύφος

  Το ύφος του ποιήματος χαρακτηρίζεται από αυστηρότητα και επισημότητα. Στους πρώτους δύο στίχους όπου τίθεται η «θεματική πρόταση» του ποιήματος είναι επιγραμματικό. Στη συνέχεια γίνεται περιγραφικό, καθώς δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες, και καταλήγει έντονα δραματικό στους τελευταίους τέσσερις στίχους.
• 1η ενότητα στ 1-2πλαγιότιτλος

  Η οφειλόμενη τιμή σε όσους συναισθάνονται την ευθύνη του χρέους
• 2η ενότητα στ 3-10 πλαγιότιτλος

  Τα ηθικά γνωρίσματα των υπερασπιστών
• 3η ενότητα στ 11-14 πλαγιότιτλος

  Μεγαλύτερη τιμή στην αφοσίωση στο χρέος παρά την επίγνωση της αποτυχίας
• Νοηματική απόδοση

  Πρόκειται για ένα διδακτικό ποίημα που αφορμάται από ιστορικό γεγονός.
• στίχος 4, «δίκαιοι κι ίσοι σ’ όλες των τες πράξεις»

  Επειδή ο Καβάφης δεν αντιλαμβάνεται την έννοια του χρέους ως κάτι που παρουσιάζεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις αλλά σαν μια πτυχή της καθημερινότητας, δίνει την περιγραφή συγκεκριμένων ηθικών αρχών. Πρώτα απ’ όλα είναι δίκαιοι έχουν δηλαδή υψηλή αίσθηση της δικαιοσύνης και της συνέπειας.
• στίχος 5, «αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·»

  Ο άνθρωπος του χρέους δεν είναι κάποιος που τον απασχολούν αποκλειστικά τα «υψηλά νοήματα» με περιφρόνηση του απλού ανθρώπου. Είναι κάποιος που συγχωρεί τις ανθρώπινες αδυναμίες, δείχνει συμπόνια και αγαπά τους ανθρώπους υποστηρίζοντας τους.
• στίχοι 9 - 10, «πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.»

  Σ’ αυτό το σημείο ο ποιητής τονίζει την αγάπη τους προς την αλήθεια συνδυασμένη όμως πάντα με την μεγαλοψυχία η οποία ως χαρακτηριστικό διατρέχει ολόκληρο το ποίημα.
• στίχοι 6 - 8, «γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·»

  Οι άνθρωποι που «φυλάγουν Θερμοπύλες» είναι γενναιόδωροι, προσφέρουν τη βοήθειά τους ανεξάρτητα από τη δική τους κατάσταση αλλά καθοδηγούμενοι πάντα από την αίσθηση του καθήκοντος.
• Αξίες/ Ιδέες 1

  Ηρωισμός δεν είναι μόνο η πολεμική ανδρεία στα πεδία των μαχών αλλά και η πίστη σε ηθικές αξίες και αρετές, όπως η δικαιοσύνη, η φιλαλήθεια, η μεγαλοψυχία και η τήρηση του μέτρου
• Αξίες/ Ιδέες 2

  Ο άνθρωπος οφείλει να υπερασπόζεται τα πιστεύω του και τα ιδανικά του μέχρι τέλους, ακόμα και αν χρειαστεί να θυσιάσει ό,τι πιο πολύτιμο έχει, την ίδια του τη ζωή.
• Αξίες/Ιδέες 3

  Η αδούλωτη ψυχή δεν νικ ούτε και όταν επικρατεί ο εχθρός