aralin 1: Mga Uri ng Sex, Gender at Gender Roles

• Ayon sa World Health Organization (2014), ang sex ay tumutukoy sa bayolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki.
• ang gender naman ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki.
• katangian batay sa gender:

  Ang gender naman ay isang social contract at nakabatay sa mga salik panlipunan (social factors).
• Malaki ang epekto ng mga salik na ito sa katangian ng gender katulad ng mga sumusunod:

  • Ito ay natutunan. Ang mga gender roles ay natutunan sa pamamagitan ng iba’t-ibang social institutions kagaya ng pamilya, eskuelahan, mass media, relihiyon, estado, at lugar ng trabaho.
  • Ito ay puedeng magbago sa pag-usad ng panahon.
  • Ito ay iba-iba sa bawat kultura at lipunan
• tao na ipinanganak na may reproductive o sexual anatomy na hindi akma sa lalaki o babae. tinatawag itong intersex 
• Sexual dimorphism: pagkakaiba ng katangian ng babae at lalaki. 
• Sa panahon ng mga Griyego kilala ang kalalakihan sa larangan ng pakikipagdigma gamit ang kanilang espada at pana.

  
  

  Samantalang ang kababaihan ay sumisimbolo ng kagandahan at pagiging modelo ng kanilang makulay na kultura sa larangan ng pagpipinta. Ito ang naging basehan ng simbolo ng gender o kasarian.
• Ang pana ang naging batayan ng simbolo ng lalaki at ang imahen ng salamin ang naging simbolo ng babae. Samantalang ang pinaghalong simbolo ng lalaki at babae ang siyang kumakatawan sa lesbian, gay, bisexual at transgender (LGBT).
• Prescriptive stereotypes 

  • Karaniwang katangian at gampanin ng lalaki o babae 
• Descriptive 

  • Inaasahang katangian at gampanin ng lalaki o babae sa lipunan
• Gender identity - personal na pagkakakilala ng indibwal sa kanyang kasarian 
• Cisgender: tugma ang sex at gender 
• Transgender: hindi tugma ang sex at gender 
• sino ang gumawa ng teoryang; theory of gender development?

  lawrence kohlberg
• May tatlong yugto ang kabataan ang pagunawa sa kanyang kasarian - theory of gender development
• Unang yugto: Gender labelling 

  • kids from 2-3 yrs old ay nagkakaroon na ng pagkaunawa sa konsepto ng baabe at lalaki
• Ikawalang yugto: gender stability 

  • 4-5 yrs old ay nakakaunawa na mananatili sa matagal na panahon ang kanilang kasarian
• Ikatlong yugto: gender constancy 

  • 6-7 yrs old mas malalim na pagunawa ay ang sex ng tao ay mananatili kahit anong physical alterations na ginawa. Dito nagstart na kumilos ang isang indibwal batay sakanyaang pagkakilanlan. 
• Ang gender role sa salitang tagalog ay tungkulin o gampanin base sa kasarian. Ito ay ang itinakdang pamantayan na basehan ng tungkulin o gampanin ng babae at lalaki batay sa tinatanggap ng lipunang ginagalawan.
• • Ang babae ang inaasahang maghanda ng pagkain, mag-ipon ng tubig at panggatong, at mag-alaga sa mga anak at kapartner.
  • Madalas naman, lalaki ang inaasahang magtrabaho sa labas ng bahay para suportahan ang pamilya at mga magulang sa pagtanda, at magtanggol sa pamilya mula sa kapahamakan.
• ang oryentasyong seksuwal (sexual orientation) ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksiyong apeksiyonal, emosyonal, seksuwal;
• Samantalang ang pagkakakilanlan at pagpapahayag na pangkasarian (gender identity and expression) ay kinikilala bilang malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa sex niya nang siya’y ipanganak.
• oryentasyong seksuwal ay tumutukoy kung kanino ka naaakit, kung siya ay lalaki o babae o pareho o wala
• ang gender identity and expression ay nagsasaad ng identipikasyon o pagkakakilanlan o pagpapahayag sa sarili. Ito ay depende sa tao at karanasan nya sa lipunanag ginagalawan nya.
• heterosexual: attraction to the opposite sex
• homosexual: attraction to the same sex
• pansexual: attracted to everyone
• asexual: walang attraction na sekswal
• bisexual: attraction to both genders
• lesbian: likes kapwa babae
• gay: lalaki na gusto ang lalaki din
• queer: tao na may sexual orientation o sexual identity na hindi nakapirmi o nag-iiba o maaring hindi limitado sa dalawang kasarian lamang.
• -GENDER ROLES 

  • tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki. 
• Meaning of lgbt flag 

  • Red: life and sexuality 
  • Orange: healing and friendship 
  • Yellow: vitality and energy 
  • Green: serenity and nature 
  • Blue: harmony and artistry 
  • Violet: spirit ang gratitude 
• Ang Female Genital Mutilation o FGM ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o matanda) nang walang anomang benepisyong medikal. Ito ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili nitong walang bahid dungis ang babae hanggang siya ay maikasal.