ligamenten (band die botten of stukken kraakbeen met elkaar verbindt)
pezen
Hoofdfuncties van het musculo-skeletale systeem:
Ondersteunen van het lichaam, beweging mogelijk maken en het beschermen van vitale organen
Hoofdopslag voor calcium en fosfor
Skeletweefsel in bijna alle delen van het lichaam aanwezig. De individuele skeletelementen zijn zeer divers in morfologie (vorm en structuur) en weefselstructuren.
Osteogenesis (ontwikkeling van botten)
Er zijn drie hoofdafstammingslijnen die verantwoordelijk zijn voor het vormen van het skelet:
De somieten zorgen voor de ontwikkeling van het axiale skelet.
Het leterale plaat mesoderm genereert het skelet van de ledematen.
De neurale kam in de schedel geeft aanleiding tot de kieuwbogen en de bot- en kraakbeenstructuren van het craniofaciale gebied.(hoofd,gezicht)
het axiale skelet bestaat uit:
de wervelkolom
de schedel
de borstkast
Wat is het leterale plaat mesoderm?
specifiek gebied van het mesoderm, dat zich aan de zijkanten van het embryo bevindt.
Begint tijdens de ontwikkeling van ledematen te differentiëren en transformeren in verschillende structuren, waaronder de voorlopers van de botten in de ledematen.
Wat is de neurale kam?
Een structuur die ontstaat tijdens de vroege ontwikkeling van het embryo uit cellen van het neurale ectoderm, een van de drie kiembladen. Deze neurale kammen zijn tijdelijke verhogingen in de dorsale (achterste) regionen van het embryo.
Drie kiembladen zijn:
Drie primaire weefsellagen waaruit een embryo zich ontwikkelt tijdens de vroege stadia van de embryonale ontwikkeling.
Benoem de drie kiembladen:
Ectoderm
Mesoderm
Endoderm
Wat is het Ectoderm?
Het buitenste kiemblad en geeft aanleiding tot de vorming van structuren zoals de huid, het zenuwstelsel en delen van de ogen en oren.
Wat is het mesoderm?
Dit kiemblad bevindt zich tussen het ectoderm en het endoderm.
Het mesoderm geeft aanleiding tot verschillende structuren, waaronder botten, spieren, bloedvaten, nieren en geslachtsorganen.
Wat is het endoderm?
Het binnenste kiemblad en vormt de voering van het spijsverteringsstelsel en de ademhalingsorganen, evenals delen van de lever, alvleesklier en blaas.
Skeletaal weefsel ontstaat uit:
Cellen met een mesenchymale morfologie
Wat zijn de verschillende delen van het lichaam waar de oorsprong van skeletaal weefsel uit het mesenchym plaats vindt?
mesenchym in romp -> het gesegmenteerde axiale skelet uit de sclerotomale deel van de somieten.
mesenchym van laterale plaat mesoderm -> ontstaat het appendiculaire skelet uit (botten van ledematen en hun gordels)
mesenchym afkomstig van de ectodermale neurale kam -> oorsprong van sommige schedelbotten
Wat is mesenchymale morfologie?
De typische vorm en structuur van de mesenchymale cellen.
->maakt het mesenchym mogelijk om flexibel te bewegen en te reageren op signalen in de omgeving tijdens de ontwikkeling en weefselherstelprocessen.
Wat is het mesenchym?
een type embryonaal bindweefselcellen die een losse, ongeorganiseerde structuur hebben en in staat zijn tot migratie en differentiatie naar verschillende soorten gespecialiseerde cellen, zoals botcellen, kraakbeencellen, vetcellen en spiercellen.
Waar kan het mesenchym afkomstig van zijn?
de drie verschillende kiembladen: ectoderm, mesoderm en endoderm
Wat is de ectodermale neurale kam?
neurale kam afkomstig van het ectoderm
Wat zijn de twee belangrijke manieren van botvorming?
Intramembraneuze ossificatie/desmale ossificatie
Endochondrale ossificatie
Wat is intramembraneuze ossificatie?
De directe omzetting van mesenchymale cellen in botweefsel
Wat is Endochondrale ossificatie?
de vorming van kraakbeenachtige modellen uit geagregeerde mesenchymale cellen en de daaropvolgende vervanging van kraakbeen door botweefsel.
Wat is de overeenkomst tussen intramembraneuze ossificatie en endochendrale ossificatie?
ze omvatten beide de transformatie van mesenchymaal weefsel in bot.
Wat is het verschil tussen de intramembraneuze ossificatie en de endochondrale ossificatie?
Intramembraneuze ossificatie wordt direct omgezet in bot en bij endochondrale ossificatie wordt het kraakbeenmodel gebruikt als soort tussenstap
Wat zijn de stappen van intramembraneuze ossificatie?
Vormen van compacte aggregaten in schedel
verhogen van N-cadherine en N-CAM moleculen
Vorming van osteoblasten
secretie van osteoïd
Botmorfo-genetische proteïnen intrueren de neurale-kam-afgeleide mesenchymale cellen om osteoblasten te worden
De expressie van CBFAI(Runx2) -> differentiatie van osteoblasten
activatie van bot-speciefieke extracellulair matrix eiwitten
osteoblasten worden osteocyten
vorming van benige spiculae en periost
osteoïd wordt parallel aan bestaande spiculae afgescheden
16.1: opeenvolgende stadia in de ontwikkeling van een somiet. Benoem de getallen bij A
1: somiet
1': Murocoel
2: tussenhuidmesoderm
3: Lateraal mesoderm
3': Pariëtale laag van het lateraal mesoderm;
3": Viscerale laag van het lateraal mesoderm;
4: Coeloom
5: Notochord (Chorda dorsalis)
6: Endoderm
7: Oppervlakte-ectoderm
8: Neurale groeve
Fig. 16-1: Opeenvolgende stadia in de ontwikkeling van een somiet. Stap B:
Cellen van de ventromediale wand van het somiet verliezen hun epitheliale rangschikking.
Ze migreren in de richting van de chorda dorsalis. Deze cellen vormen gezamenlijk de sclerotome (1a).
Cellen aan de dorsolaterale zijde van het somiet vormen het myotome (1b) en het dermatome (1c)
Dorsale zijde:
bovenzijde/rugzijde
Ventrale zijde:
Onderzijde/buikzijde
Laterale zijde:
zijkant
Wat zijn aggregraten?
Dichte groepen of clusters van mesenchymale cellen die samenklonteren in de schedel.
Ontstaan door: deling en klontering van mesenchymale cellen, afkomstig van de neurale kam
Taak: differentiëren uiteindelijk tot osteoblasten -> dragen bij aan de vorming van botweefsel.
Wat is aggregatie?
De vorming van aggregaten
Wat is N-cadherine?
een type cadherinemolecuul dat betrokken is bij calciumafhankelijke cel-adhesie.
Bevindt zich: op het celoppervlak
Taak: fungeert als een bindend molecuul tussen cellen waardoor ze aan elkaar kunnen hechten. Is belangrijk voor de vorming van een sterke en stabiele cel-celverbindingen, vooral tijdens processen zoals weefselvorming en morfogenese(ontwikkeling vorm organisme).
Wat is N-CAM en de functie ervan?
een adhesie molecuul dat voornamelijk wordt gevonden op neuronen.
taak: bevordert celhechting en celmigratie, wat belangrijk is voor processen zoals neurale ontwikkeling en regeneratie.
Wat is regeneratie?
Het vermogen van organismen om beschadigde weefsels of organen te herstellen of opnieuw te laten groeien.
Wat is een osteoïd en de functie ervan?
Een extra cellulaire matrix gevorm door osteoblasten.
Functie: dient als een soort skelet/raamwerk waarop mineralen zoals calciumfosfaat kunnen worden afgezet om uiteindelijk botweefsel te vormen.
Bestaat uit:
collageenvezels: geven het osteoïd zijn structurele stevigheid.
proteoglycanen: spelen rol bij vasthouden van water en het creëren van een gelachtige matrix
Wat is het ECM?
extracellulaire matrix: complexe, driedimensionale netwerkstructuur die wordt geproduceerd door cellen en bevindt zich buiten de celmembraan in het intercellulaire ruimte.
Wat wordt bedoelt met botmorfogenetisch?
Het vermogen om de morfogenese(vorming) van botweefsel te beïnvloeden
Wat is een matrix?
Een driedimensionale omgeving/structuur waarin iets wordt ingebed, gegroepeerd of georganiseerd.
Wat zijn osteocalcine en osteopontine en hun functies?
ECM eiwitten die beide helpen bij het binden van calcium en andere mineralen aan de botmatrix, waardoor het botweefsel zijn sterkte en structuur krijgt.
osteopontine: reguleert ook nog de activiteit van cellen die betrokken zijn bij botremodellering, zoals osteoblasten en osteoclasten.