Week 1: invloeden op de ontwikkelingen

• Het cohort waartoe iemand behoort: Een groep mensen die rond dezelfde tijd en plek geboren zijn
• Historische invloeden: omgevings- en biologische invloeden die verbonden zijn aan een specifiek historisch moment
• Leeftijdsgebonden invloeden: biologische invloeden en omgeving invloeden die gelijk zijn voor mensen in een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien
• Sociaal culturele invloeden: etnische afkomst, sociale klasse, lidmaatschap van een subcultuur en dergelijke
• Niet normatieve gebeurtenissen: Specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een bepaald persoon, terwijl de meeste andere mensen hier niet mee te maken krijgen
• Normatieve gebeurtenissen: gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep op dezelfde manier voltrekken: historisch, leeftijdsgebonden of sociaal cultureel
• Belangrijke kwestie in ontwikkelingspsychologie: vraag of ontwikkeling zich op een continue of discontinue manier voltrekt
• Continue verandering:

  • Ontwikkeling is geleidelijk en de prestaties vloeien op een bepaald moment voort uit op de vorige niveaus
  • Continue verandering is kwantitatief, verandering in hoeveelheid
  • Vaardigheden of kenmerken veranderen niet in aard, maar wel in omvang
• Discontinue verandering:

  • Ontwikkeling vindt plaats in aparte stappen/stadia
  • Discontinue verandering is kwalitatief, verandering in inhoud en hoedanigheid
  • Gedrag is anders qua inhoud en hoedanigheid dan in eerdere stadia
• Kritieke periode:

  • Een specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste en zelf onomkeerbare gevolgen heeft
  • Komen vooral voor wanneer bepaalde soorten van omgevingsstimuli noodzakelijk zijn voor een normale ontwikkeling, of wanneer blootstelling aan een bepaalde stimuli abnormale ontwikkeling tot gevolg heeft
• Overtuiging verschuift het belang van kritieke periodes naar flexibiliteit op veel vlakken

  • Plasticiteit: de mate waarin een zich ontwikkeld gedragspatroon of fysieke structuur veranderlijk is
• Ontwikkelingspsychologen spreken liever van Gevoelige periodes

  • Tijdens deze periode zijn mensen extra gevoelig voor bepaalde omgevingsfactoren en sterk ontvankelijk voor het leren van specifieke vaardigheden
• Verschil kritieke periode en gevoelige periode:

  • Kritiek: permanent onomkeerbare gevolgen
  • Gevoelig: kan ontwikkeling verstoren, maar kan later weer opgeheven worden