Ap 3

• Pambansang ekonomiya- ito ay tumutukoy sa lagay ng ekonomiya ng isang bansa
• MGA KASAPI NG PA-IKOT NA DALOY NG EKONOMIYA:

  1. Sambahayan
  2. Bahay-kalakal
  3. Pamahalaan
  4. Institusyong pinansyal
• Sambahayan - binubuo ng mga konsyumer, sila ang may-ari ng salik ng produksyon at gumagamit ng kalakal at serbisyo
• Bahay-Kalakal - binubuo ng mga prodyuser, sila ang taga gawa ng kalakal at serbisyo at nagbabayad sa sambahayan ng halaga ng produksyon
• Pamahalaan - nangungulekta ng buwis at nagkakaloob ng serbisyo at produktong pampubliko
• Institusyong Pinansyal - tumatanggap ng ipon at nagpapautang ng pondo
• Modelo ng pa - ikot na daloy ng ekonomiya- ay isang dayagram na nagpapakita ng ugnayan ng bawat sektorng ekonomiya
• Unang Modelo - ang lumikha ng produkto ay siya ring konsyumer sa modelong ito
• Ang tuon ng ikalawang modelo ay ang pag-iiral ng Sistema ng pamilihan sa pambansang ekonomiya -Sa modelong ito, magkaiba ang gampanin ng dalawang sektor
• Ang pangunahing sector dito ay ang sambahayan at bahay-kalakal
• Factor Markets - ay kinabibilangan ng pamilihan para sa kapital na produkto, lupa, paggawa at entreprenyur
• Good Markets o Commodity Markets- mga pamilihan ng mga kalakal
• Kabuuang Kita - ay naglalaman din ng produksiyon ng pambansang ekonomiya
• Resource Market - pamilihan ng salik ng produksiyon
• Product Market - pamilihan ng mga tapos na produkto at serbisyo
• Ikatlong Modelo - pamilihang pianansyal
• kita ng pambansang ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng sambahayn at bahay-kalakal
• kita ng pambansang ekonomiya ay maitatakda ng kabuuang gastusin ng sambahayn at bahay-kalakal
• Pag-iimpok - ay pagpapaliban sa paggastos ng sambahayan para sa kanilang mga pangangailangan para sa hinaharap
• Ika-apat na Modelo - paglahok ng pamahalaan
• Public Revenue - kita mula sa buwis
• Ikalimang Modelo - kalakalang panlabas
• Pag-aangkat (import) - ay pagbili ng mga produkto at serbisyo mula sa ibang bansa
• Pagluluwas (export) - ay pagbebenta ng mga produkto at serbisyong gawa sa ating bansa
• Dalawang Perspektiba sa Pagsusuri ng Pambansang Ekonomiya:

  1. Sarado ang ekonomiya
  2. Bukas ang Ekonomiya
• Sarado ang ekonomiya - kung ang pambansang ekonomiya ay hindi nakikilahok sa kalakalang panlabas
• Bukas ang ekonomiya - kapag ang pambansang ekonomiya ay nakikilahok sa kalakalang panlabas
• Savings - perang natira matapos matugunan ang mga pangangailangan at kagustuhan
• Gross National Product (GNP) - ay halaga ng kabuuang produksyon ng mamamayan ng isang bansa sa loob at labas ng pambansang ekonomiya at tinatawag din itong gross national income
• Gross Domestic Product (GDP) - halaga ng kabuuang produkdyon sa loob ng pambansang ekonomiya at isinasama rito ang produksyon ng mga dayuhang actor na nasa loob ng pambansang ekonomiya
• Real GNP (constant price) - ay ang halaga ng produksyon ng bansa na ibinabatay sa presyo ng mga nakalipas na taon
• Nominal GNP (current price) - ay ang kabuuang produksyon ng bansa na nababatay sa pangkasalukuyang presyo sa pamilihan
• Potential GNP - ay ang kabuuang produksyon na tinatanya ayon sa kakayahan ng mga salik tulad ng bilang ng manggagawa, ilang oras nagtatrabaho ang mga ito, mga makinarya at teknolohiya at mga likas na yaman
• Actual GNP - ito ay nag sisibing barometro upang alamin kung nagging makabuluhan at epektibo ang pamahalaan sa paggamit ng salik ng produksyon upang matamo ang potential GNP
• Economic Performance - tumutukoy sa pangkalahatang kalagayan ng mga gawaing pang-ekonomiya ng bansa
• Pambansang Kita - ay ang kabuuang halaga ng mga tinatanggap na kita ng pambansang ekonomiya
• National Income Accounts - dito nasusukat ang pambansang kita at maaaring masukat ang kalusugan ng ekonomiya
• National Economic Development Authority (NEDA) - ang opisyal nii tagalabas ng tala ng pambansang kita at ito rin ang gumagawa ng mga programang pangkaunlaran
• Philippine Statistics Authority (PSA) - ang may tungkulin na magtala ng national income accounts
• Philippine Statistics Yearbook - dito tinitipon ang lahat ng datos