Bioleg UNED 2

• Hafaliad Resbiradaeth Aerobig


  Glwcos + Ocsigen -> Egni + Carbon Deuocsid +Dwr
• Hafaliad Resbiradaeth Anaerobig

  Glwcos -> Asid Lactig +(llai) egni
• Mae resbiradaeth aerobig ond yn digwydd pan fydd ocsigen ar gael
• Mae resbiradaeth aerobig yn mwy effeithlon
• Mae resbiradaeth aerobig yn cynhyrchu mwy o moleciwlau ATP am pob moleciwl o glwcos
• Yn resbiradaeth aerobig mae glwcos wedi cael ei dorri i lawr yn gyflawn
• Nad oes unrhyw dyled ocsigen yn ystod resbiradaeth aerobig
• Mae resbiradaeth aerobig yn cynhyrchu carbon deuocsid a dwr fel gwastraff
• Mae resbiradaeth anaerobig dim angen ocsigen
• Mae resbiradaeth anaerobig yn llai effeithlon
• Mae resbiradaeth anaerobig yn cynhyrchu llai o moleciwlau ATP am pob moleciwl o glwcos
• Yn resbiradaeth anaerobig mae glwcos wedi'u torri lawr yn anghyflawn
• Mae resbiradaeth anaerobig yn arwain at dyled ocsigen
• Mae resbiradaeth anaerobig yn cynhyrchu asid lactig fel gwastraff
• Mae rhedwr proffesiynol yn pwmpio ocsigen o gwmpas i'r celloedd yn effeithlon, gyda llai o resbiradaeth anaerobig, gyda llai o asid lactig, mae dyled ocsigen yn llai ac mae amser adfer yn byr.
• Mae asid lactig yn gwenwynig ac yn achosi cramp a blinder
• Dyled Ocsigen


  Swm yr ocsigen sydd angen i torri lawr yr asid lactig (afu)
• Mae asid lactig yn achosi i berson anadlu'n trwm ar ol ymafer (e.e rhedeg)
• Mae tracea, bronci a bronciolynnau yn cario aer i lawr alfeoli
• Mae'r cartilag (o gwmpas y tracea) yn cadw'r tracea ar agor wrth anadlu mewn
• Mae'r alfeoli yn creu arwynebedd arwyneb mawr ar gyfer cyfnewid nwyon, ocsigen am carbon deuocsid
• Mae'r llengig a chyrhyrau rhyngasennol yn achosi aer i fynd mewn ac allan o'r ysgyfaint
• Mae'r mwcws a chilia yn amddiffyn y system resbiradol. Mae sylweddau yn yr aer fel bacteria, firysau a dwst yn glynu wrth y mwcws acmae'r chilia yn symudy mwcws i gefn y gwddf
• Mae'r gobled yn creu mwcws gludlog ac mae sylweddau yn yr aer yn glynu yma fel llwch, bacteria a firysau
• Yn ystod yr mecanwaith mewnanadlu mae yr llengig yn cyfangu ac yn gwastau a mynd yn wastad
• Yn ystod yr mecanwaith mewnanadlu mae cyhyrau rhyngasennol yn cyfangu
• Yn ystod yr mecanwaith mewnanadlu mae yr cawell asennau yn symud i fyny a thuag allan
• Yn ystod yr mecanwaith mewnanadlu mae gwasgedd yn yr thoracs yn gostwng oherwydd fod cynydd yn cyfaint y thoracs
• Yn ystod yr mecanwaith mewnanadlu mae aer yn llifo mewn trwy'r tracea
• Yn ystod yr mecanwaith allanadlu mae yr llengig yn mynd i siap cromenwrth i'r cyhyr laesu
• Yn ystod yr mecanwaith allanadlu mae yr cyhyrau rhyngasennol yn ymlacio
• Yn ystod yr mecanwaith allanadlu mae yr cawell asennau yn symud i lawr ac i mewn
• Yn ystod yr mecanwaith allanadlu mae gwasgedd yn y thoracs yn cynyddu gan fod lleihad yn cyfaint y thoracs
• Yn ystod yr mecanwaith allanadlu mae aer yn llifo allan trwy'r tracea
• Un gwendid o'r model clochen yw mae'r clochen methu symud ond mae cawell asennau yn symud mewn/allan
• Un gwendid o'r model clochen yw mae'r balwns ddim yn llenwi'r lle tu fewn i'r clochen, lle mae'r ysgyfaint yn llenwi'r thoracs
• Un gwendid o'r model clochen yw yn ystod mewnanadliad mae llen rwber yn cael eu dynnu lawr ond mae'r llengig yn yr system resbiradol yn gwastau
• Un addasiad o'r alfeolws yw arwynebedd arwyneb mawr, mae hyn yn cynyddu y cyfradd cyfnewid nwyon
• Un addasiad o'r alfeolws yw mae mur yr alfeolws yn dennau iawn (1 cell trwch), felly mae'r pellter tryledu nwyon yn byr/ pellter byr i nwyon tryledu dros
• Un addasiad o'r alfeolws yw mae ganddo leinin llaith felly mae ocsigen yn gallu hydoddi wedyn tryledu drwy fur yr alfeolws