odporność nieswoista

• Odporność nieswoista jest związana m.in. z:

  • Występowaniem naturalnych barier anatomicznych i mechanizmów fizjologicznych, które ograniczają wnikanie patogenów do wnętrza organizmu
  • Działaniem komórek żernych oraz komórek NK
  • Działaniem cząsteczek chemicznych, np. białek ostrej fazy i enzymów układu dopełniacza
• Skóra z wielowarstwowym naskórkiem stanowi barierę mechaniczną dla drobnoustrojów
• Błona śluzowa przewodu pokarmowego i oddechowego:

  • Zatrzymuje i usuwa drobnoustroje za pomocą ruchu rzęsek oraz śluzu
• niskie PH soku żołądkowego

  • utrudnia rozwój patogenów
• Fizjologiczne odrucht obronne: kaszel, kichanie, wymioty, łzawienie

  • prowadzą do usunięcia patogenów z organizmu
• Lizozym obecny we krwi, łzach, w ślinie

  • działa balteriobójczo, rozkłada ściany bakterii
• mikrobiom przewdou pokarmowego

  • hamuje rozwója patogenów, m.in. przez wytwarzanie substancji bakteriobójczych i grzybobójczych
• komórki żerne (granulocyty, mikrofagi)

  • niszczą patogeny i zakażone komórki organizmu na drodze fagocytozy
• komórki NK

  • niszczą zakażone wirusem komórki organizmu oraz komórki nowotworowe
• białka układu dopełniacza obecne w osoczu, limfie i płynie tkankowym

  • niszczą patogeny i zakażone komórki organizmu
• białka ostrej fazy

  • wywołują stan zapalby w organizmie, który umożliwia aktywację komórek odpornościowych oraz ułatwia ich dotarcie do miejsca zakażenia
• Reakcja zapalna jest jednym z efektów nieswoistej reakcji odpornościowej
• Objawy stanu zapalnego:

  • Zaczerwienienie skóry
  • Obrzęk
  • Ból
  • Gorączka
• Reakcja zapalna (stan zapalny) to ciąg procesów, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się szkodliwych czynników do pobliskich tkanek oraz umożliwiają usuwanie resztek martwych komórek i patogenów
• W reakcji zapalnej uczestniczą różne rodzaje komórek układu odpornościowego oraz cząsteczki, np. białka ostrej fazy
• Przebieg reakcji zapalnej:

  • Komórki układu odpornościowego obecne w miejscu zakażenia, np. makrofagi, rozpoznają patogen i ulegają aktywacji zaczynają wydzielać cytokiny
  • Komórki tuczne wydzielają substancje, które zwiększają przepuszczalność naczyń krwionośnych i powodują reakcję zapalną
  • Do miejsca zakażenia przemieszczają się komórki układu odpornościowego:
  • Komórki żerne, które niszczą patogeny przez fagocytozę oraz wydzielanie substancji zabijających patogeny
  • Komórki prezentujące antygen, które uruchamiają mechanizmy odporności swoistej - aktywują limfocyty
• Komórki żerne (makrofagi, granulocyty i komórki dendrytyczne) charakteryzują się zdolnością fagocytozy
• Makrofagi i komórki dendrytyczne prezentują obce antygeny na cząsteczkach MHC po fagocytozie
• Fagocytoza przez komórkę żerną:

  • Pochłania patogeny, np. bakterie, na drodze endocytozy
  • Enzymy lizosomalne w fagosomach trawią komórki bakteryjne
  • Antygeny bakteryjne otrzymane w wyniku trawienia są umieszczane na cząsteczkach MHC
  • Usuwa niestrawione resztki bakterii na drodze egzocytozy
• Działanie komórek w odporności nieswoistej:

  • Komórki uczestniczące w nieswoistej reakcji odpornościowej nie mają zdolności rozpoznawania konkretnych antygenów. Rozpoznają tzw. wzorce molekularne związane z patogenami (PAMP)PAMP to cząsteczki patogenów:
  • Nie występują u człowieka
  • Są konieczne do przeżycia drobnoustrojów
  • Charakterystyczne dla dużych grup drobnoustrojów
  • Ulegają bardzo powolnym zmianom ewolucyjnym
  • Przykłady PAMP:
  • Mureina (składnik ścian komórkowych bakterii)
  • Chityna (składnik ścian komórkowych grzybów)
  • Dwuniciowy RNA występujący u niektórych wirusów