huwaran

• Hulwaran at Organisasyon ng Tekstong Ekspositori:

  • Hulwaran: kronolohikal na paglalahad ng mga detalye ng pangyayari o karanasan, pagsusunod-sunod ng mga hakbang o prosesong isasagawa
  • Tekstong Ekspositori: nagpapaliwanag o naglalahad ng mga kaalaman hinggil sa anumang paksang saklaw ng kaalaman ng tao, nililinaw ang mga katanungan sapagkat tinutugunan nito ang pangangailangan ng mga mambabasa na malaman ang kaugnay na ideya

  
• Intensibong pagbibigay kahulugan:

  • Tatlong bahaging tinalakay sa unang talata
  • Ginagamit upang magbigay ng mas malalim na kahulugan
• Dimensiyong Denotasyon at konotasyon:

  • Denotasyon: Karaniwang kahulugan o kahulugang mula sa diksyonaryo
  • Konotasyon: Di-tuwirang kahulugan o matalinhagang kahulugan
• Enumerasyon (PAG-IISA-ISA):

  • Nauuri sa dalawa: simple at komplikadong pag-iisa-isa
  • Simple: pagtalakay sa pangunahing paksa at pagbabanggit ng mga kaugnay at mahahalagang salita
  • Komplikado: pagtalakay sa pamamaraang patalata ng pangunahing paksa at mga kaugnay na kaisipan
• Pagsunod-sunod o Order:

  • Sikwensiyal: serye o suno-sunod ng mga bagay na konektado sa isa’t isa
  • Kronolohikal: pagkakasunod-sunod ng mga bagay batay sa oras
• Ang "sequential" sa Filipino ay "sunudsunod" o "sunod-sunod na pagkakasunodsunod"

  
• Kronolohikal na teksto ay kung ang paksa nito ay mga tao o kung ano pa mang bagay na inilalahad sa isang paraan batay sa isang tiyak na baryabol tulad ng edad, distansya, tindi, halaga, lokasyon, posisiyon, bilang, dami, at iba pa
• Paghahambing at Pagkokontrast:

  • Isang tekstong nagbibigay-diin sa pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawa o higit pang tao, bagay, kaisipan o ideya at maging ng pangyayari
  • Ang paghahambing ay tumutukoy sa pagtukoy ng pagkakatulad ng dalawang bagay, samantalang ang pagkokontrast ay tumutukoy sa pagtukoy ng pagkakaiba ng dalawang bagay
• Problema at Solusyon:

  • Pagtalakay ito sa isa o ilang suliranin at paglalapat ng kalutasan ang pokus ng hulwarang ito
• Sanhi at Bunga:

  • Tinatalakay ang mga kadahilan ng isang bagay o pangyayari at mga epekto nito
• Ang tekstong ekspositori ay anumang teksto na nagpapaliwanag o naglalahad ng mga kaalaman hinggil sa anumang paksang saklaw ng kaalaman ng tao
• Katangian ng tekstong ekspositori:

  • Obhetibong pagtalakay sa paksa
  • Sapat na mga kaalamang inilalahad sa teksto
  • Malinaw na pagkakahanay ng mga kaisipan o ideya, at
  • Analitik na pagsusuri ng mga kaisipan
• Isang estilo ng pagbibigay ng kahulugan sa di-pamilyar na termino o mga salitang bago sa pandinig at pagsulat ng isang sanaysay o anuman pa man
• Ang depinisyon ay ang termino o salitang binibigyang-kahulugan, ang uri o specie kung saan kabilang o nauuri ang terminong binigyang kahulugan, at ang mga natatanging katangian nito (distinguishing characteristics) o kung paano ito naiiba sa mga katulad na uri
• Tatlong paraan ng pagbibigay kahulugan:

  1. Paggamit ng sinonim

  2. Intensibong pagbibigay kahulugan

  3. Ekstensibong pagbibigay kahulugan
• Denotasyon: Karaniwang kahulugan o kahulugang mula sa diksyonaryo

  Konotasyon: Di-tuwirang kahulugan o matalinhagang kahulugan
• Ekstensibong pagbibigay kahulugan at intensib na pagbibigay ng kahulugan
• Tatlong paraan ng pagbibigay kahulugan:

  • Depinisyon (denotasyon)
  • Konotasyon
  • Dimensyong denotasyon at konotasyon
• Denotasyon: tumutukoy sa literal o diretsong kahulugan ng isang salita o simbolo
• Denotasyon: kahulugan ng isang salita na matatagpuan sa diksyunaryo
• Webster: wika ay isang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga salita o pasulat na simbulo
• Halimbawa ng salitang may denotasyon:

  • Aso: hayop na may apat na paa, buntot, at maaaring maging bahay-bata o tagapagbantay
  • Upuan: kahoy, metal o plastik na ginagamit upang umupo sa
  • Ilaw: bagay o aparato na nagbibigay ng liwanag
• Komunikasyon sa pamamagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga salita o pasulat na simbulo
• Komunikasyon tumutukoy sa kabuuan ng mga salita at paraan ng pagsasalita na peculiar sa isang etnik, kultural o nasyunal na pangkat
• Halimbawa ng mga wika: Nibonggo ng mga Hapon, Chavacano ng mga Kastilang creole sa Mindanao, at Ivatan ng mga katutubo sa Basco at mga pulo sa Batanes
• Archibald Hill at Henry Gleason: Wika ang pangunahin at pinakaelaboreyt na simbolikong gawain pantao
• Konotasyon: tumutukoy sa mga karagdagang kahulugan o interpretasyon na nakakabit sa isang salita, bukod sa kanyang literal na kahulugan
• Konotasyon maaaring mag-iba-iba depende sa konteksto at kultura ng mga gumagamit ng wika
• Ang salitang "ganda" ay may literal na kahulugang kagandahan, ngunit mayroon ding konotasyong pagiging mabait, malinis, matalino at mayaman depende sa konteksto ng mga nagsasalita
• Huwaran at Organisasyon ng Tekstong Ekspositori:

  • Enumerasyon: Nauuri sa dalawa, simple at komplikadong pag-iisa-isa
  • Simple: Pagtalakay sa pangunahing paksa at pagbabanggit ng mga kaugnay at mahahalagang salita
  • Komplikado: Pagtalakay sa pamamaraang patalata ng pangunahing paksa at mga kaugnay na kaisipan na naglilinaw sa paksa
• Sa simpleng enumerasyon o pag-iisa-isa, ang gymnastics ay kinasasangkutan ng iba't-ibang galaw at posisyon ng katawan, nakatutulong sa pagpapaganda ng tindig at tikas ng katawan, at pinanpaunlad ang koordinasyon ng mga bahagi ng katawan kapag kumikilos
• Mga Layunin:

  • Naipaliliwanag kung paano ang gymnastics ay nakatutulong sa pagpapunlad ng kakayahang pagkatawan
  • Naiisa-isa ang iba't-ibang kasanayan sa gymnastics
  • Natutukoy kung ano ang mga ehersisyong pangritmik
  • Naisasagawa ang mga kasanayan sa gymnastics nang wasto at naaayon sa batayan
  • Nakabubuo ng mga ehersiyo na gingamitan ng iba't-ibang magagaan na aparato
• Sa mga ehersiyo na ginamitan ng iba’t-ibang magagaan na aparato, ang pagtalakay sa pamamaraang patalata ng pangunahing paksa at mga kaugnay na kaisipan ay naglilinaw sa paksa
• Sa komplikadong enumerasyon o pag-iisa-isa, ang pagtalakay sa pamamaraang patalata ng pangunahing paksa at mga kaugnay na kaisipan ay naglilinaw sa paksa
• Mga Instrumentong Kahoy na Hinihipan:

  • Pikolo at Plawta: instrumentong hinihipan, yari sa kahoy na may butas na ihipan sa isang dulo at butas na tinatakpan ng daliri upang lumikha ng iba-ibang nota. Ang pikolo ay maiksi kaysa plawta at higit na mataas at matinis ang tunog. Ang pikolo ang pinkamataas na tono sa pangkat ng mga instrumentong kahoy na hinihipan
  • Oboe: dalawang pirasong magkarugtong na ihipan, ang mga butas ay natatakpan ng mga espesyal na ginawang buton na yari sa metal na pinipindot samantalang hinihipan. Ang hugis nito ay tuwid, payat at mahaba. Ang karaniwang kulay nito ay itim. Ang tunog ay malamig at matinis
• Ang paraan ng pagtugtog ay kapareho ng oboe, may espesyal na metal na tumatakip sa butas kapag pinipindot ang button samantalang hinihipan ito
• Isa pang instrumentong katulad ng klarinete ay ang English horn
• Ang Basson ay higit na malaki at katulad ng oboe na may dalawang magkarugtong na tubong ihipan, kinakabitan ito ng istrap na isinasabit sa leeg upang ang posisyon ng pagugtug ay pahilis pababa na kumukrus sa harapan ng katawan
• Ang tunog ng Basson ay mahaba at malamig pakinggan
• Ang sikwens ayon sa diksyonaryo ay serye o suno-sunod ng mga bagay na konektado sa isa't isa at ang kronolohiya naman ay mga pagkakasunod-sunod ng mga bagay