THEMA 2A

• Thomas Aquinas

  Offeiriad catholig o'r drydydd ar ddeg ganrif oedd wedi dechrau'r deddf naturiol
• Summa Theologica

  Y llyfr wnaeth cyflwyno'r deddf naturiol gan Aquinas
• Deddf Naturiol

  Damcaniaeth absoliwt gyda syniadau oedd yn ganolig i'r eglwys Catholig, wedi cael ei dylanwadu gan Aristotle
• Aristotle

  Athronydd a gwyddonydd groegaidd - 4ydd G BCE
• Syniadau aristotle

  Aristotle = pedwerydd ganrif

  Dywed ef pan ydych yn wneud penderfyniad dylech defnyddio eich rheswm dynol i wneud penderfyniadau rhwng da a drwg i arwain at y daioni uchaf.

  Hefyd, dywed fod gan pob gwrthrych a gweithred achos, a fod yna cynllun i bopeth yn y byd naturiol
• Daioni uchaf

  Hapuswydd pur
• Syniadau seciwlar

  Syniadau anghrefyddol, e.e syniadau Aristotle
• Dyfyniad Bowie am Aquinas yn wneud syniadau Aristotle yn grefyddol

  "Bascially, St Thomas added Christianity into the Aristotelian stew"
• Damcaniaeth absoliwt

  Damcaniaeth heb eithriadau
• Damcaniaeth deontolegol

  Damcaniaeth sy'n edrych ar y gweithred
• Damcaniaeth teleolegol

  Damcaniaeth sy'n edrych ar y canlyniad
• Aquinas a daioni uchaf

  I Aquinas, cyrraedd y nefoedd yw'r daioni uchaf
• Pedwar lefel o Gyfraith

  Datblygodd Aquinas 4 lefel o gyfraith, un yn deillio o'r llal

  1. Gyfraith dragwyddol

  2. Gyfraith dwyfol

  3. Gyfraith naturiol

  4. Gyfraith ddynol
• Gyfraith dragwyddol

  Dyma ydy'r gyfraith pwysicaf, sef Duw fel y creawdwr. Duw sy'n penderfynu beth sy'n cywir ac anghywir, mae popeth yn mynd yn ol ei gynllun ef
• Gyfraith dwyfol

  Dyma gweithredoedd dwyfol, fel y Beibl a'r Eglwys. Hefyd yn cynnwys y 10 gorchymyn a dysgeidiaeth Iesu
• Gyfraith naturiol

  Dyma yw rheswm dynol. Mae'n rhaid i bobl defnyddio rheswm dynol yn seiliedig ar eu cydwybod i wneud penderfyniadau rhwng cywir ac anghywir
• Gyfraith Dynol

  Dyma yw rheolau'r gymdeithas, fel y gyfraith sifil neu rheolau'r llywodraeth
• 5 rheol cynradd a'r rheolau eilaidd

  Datblygodd Aquinas y 5 rheol cynradd a'r rheolau eilaidd i gadw mewn bywyd
• Rheol 1 - rheolau eilaidd

  ADDYSGU

  - Mynd i'r ysgol

  - Darllen

  - Ymchwilio
• Rheol 2 - rheolau eilaidd

  ATGYNHEDLU

  - Priodi i gael perthynas rhywiol

  - Peidio defnyddio dulliau atal cenhedlu
• Rheol 3 - rheolau eilaidd

  CADW BYWYD

  - Peidio ladd

  - Dim ewthanasia

  - Dim erthyliad
• Rheol 4 - rheolau eilaidd

  CYMDEITHAS DREFNUS

  - Cariad at bawb

  - Peidio dwyn

  - Maddau
• Rheol 5 - rheolau eilaidd

  ADDOLI DUW

  - Darllen y Beibl

  - Mynd i'r Eglwys
• Egwyddor effaith dwbl

  Aquinas yn pwysleisio rheolau absoliwt, ond yn rhai achosion mae'n amhosib cadw at rheolau cynradd yn llym. Er enghraifft, mewn achos o erthyliad i achub bywyd mam mae'n rhaid torri'r rheol 'na ladd' i gael erthyliad er mwyn dilyn y rheol 'cadw bywyd