viêm gan xơ gan

• viêm gan là xuất hiện tổn thương cụ thể là những tế bào viêm trong nhu mô gan 


  định nghĩa viêm gan
• viêm gan cấp:

  • dưới 6 tháng
  • men gan ổn định
• viêm gan mạn:

  • trên 6 tháng
  • chưa hết vàng da khi đã qua 6 tháng
• viêm gan tối cấp:

  • kèm biến chứng nặng: rối loạn đông máu, não gan
  • <8 tuần
  • cơ địa không có bệnh lý gan trước đó
• triệu chứng hay gặp: vàng da, đau hạ sườn phải 45%

  đa số không có triệu chứng rõ ràng, chẩn đoán nhờ sự tăng men transaminase
• tiến trình viêm gan cấp:

  • thời kỳ ủ bệnh
  • thời kỳ tiền vàng da
  • thời kỳ vàng da
  • giai đoạn hồi phục
• thời kỳ ủ bệnh

  • từ lúc tiếp xúc tới khi phát bệnh
  • không có triệu chứng đặc biệt
• thời kỳ tiền vàng da

  • 3-7 ngày
  • mệt mỏi, đau nhức cơ, giống bị cảm
  • đột ngột trong viêm gan A,B; từ từ trong viêm gan C
  • hạ sốt dần (gặp ở VG A) -> hết sốt -> giai đoạn vàng
• thời kỳ vàng da

  • 2-6 tuần
  • vàng da, nước tiểu vàng sậm
  • gan to, hạch to, lách to
  • nôn
• giai đoạn hồi phục

  • vàng da giảm dần, mệt mỏi kéo dài thêm vài tuần
  • khoẻ lại trong 6 tháng
• viêm gan tối cấp:

  • không hồi phục + rối loạn tri giác + đông máu

  viêm gan mạn: >6 tháng chuyển từ giai đoạn cấp, không có triệu chứng
• cận lâm sàng:

  • hoại tử tb gan: transaminase (AST, ALT)
  • cn tổng hợp: TH đạm và yếu tố đông máu
  • bài tiết khử độc: bilirubin -> sắc tố mật -> bài tiết mật; NH3: đánh giá khả năng khử độc
  • XN khác: ĐL chức năng gan
• 1. AST:

  • bào tương & ty thể tế bào -> nhiều bệnh lý của cơ quan khác
  • bth: <40 U/L
  • >1000 U/L: viêm gan cấp do hoại tử tế bào hàng loạt
  • >10000 U/L: viêm gan cấp do thuốc hoặc thiếu máu

  2. ALT:

  • bào tương TB gan
  • nhạy và đặc hiệu hơn
  • Nữ <25, nam <35
  • tăng <300: mạn
  • <100: gan mạn khu trú, virus cấp
• de ritis: AST/ ALT (O/P)

  • <1: hoại tử TB gan cấp
  • >2: tổn thương gan do rượu
  • >1 xơ gan
  • >4: Wilson (không thải trừ được Cu gây tích trữ)
• phosphatase kiềm:

  • tăng từ từ, trở về bth lâu
  • TB vi quản mật
  • nhạy trong tắc mật
  • có thể tăng trong các bệnh về xương
  • thường kèm tăng GGT và 5' nuccleotidase
• Y-glutamyl transferase (GGT)

  • TB tiểu quản mật
  • trở về bth nhanh hơn
  • nhạy nhưng không đặc hiệu
  • tăng: gan nhiễm mỡ, nghiện rượu, thuốc (phenytoin, barbiturate)
• bilirubin TT : viêm gan -> mật bị ứ -> tăng nồng độ trong máu -> vàng da
• bilirubin GT: tán huyết, thiếu máu, giảm bắt giữ bilirubin, thiếu mén glucuronyl transferase
• protein huyết thanh:

  Albumin: luôn cao nhất, viêm gan -> giảm tổng hợp albumin

  thiếu albumin gây phù, tràn dịch

  A/G<1: xơ gan

  Y globulin gợi ý bệnh gan mạn:

  • igG: tự miễn
  • IgM: xơ gan ứ mật nguyên phát
  • IgA: do rượu
• yếu tố đông máu:

  được tổng hợp chủ yếu ở gan

  • T1/2 ngắn: hữu ích trong gan cấp tính
  • XN TQ: tgian đông máu ngoại sinh ; TCK: yếu tố đông máu bên trong
  • TQ > 18s, INR>1,5 : suy gan cấp
• nguyên nhân gây viêm gan:

  • siêu vi
  • do rượu
  • viêm gan A,E: tiêu hoá -> ko mạn
  • viêm gan B,C,D: mạn tính, lây qua máu
  • thoái hoá mỡ không do rượu (NASH)
  • thuốc (para)

  
• HAV:

  • IgM +: trong gđ cấp
  • IgG: đã từng nhiễm

  HBV:

  • IgM: cấp
  • IgG: mạn
  • HBeAg <-> antiHBe
  • HBsAg/ anti Hbs (+) không cần chích ngừa
  • máu không có: HbcAg, AntiHBe (giảm dần tình tạng bệnh)
  • nồng độ cao nhất: HBeAg
  • chẩn đoán: HbsAg trong máu
  • có AntiHBs: KT bảo vệ, đã khỏi, đã tiêm vaccine
  • anti-Hbc: đã nhiễm hay chưa

  HCV:

  • có thuốc chữa, không có vaccine do vật chất di truyền là RNA
  • 90% mạn
  • không có anti HCV -> HIV
  • rất âm thầm, tìm anti HCV rồi mới tìm được vcdt trong máu HCV-
• viêm gan cấp phụ thuộc liều: đủ liều gây viêm

  đặc hiệu: uống là bị VG
• xơ gan:

  • mô xơ lan toả
  • dạng nốt bất thường kém chức năng
  • lành sẹo sau khi tổn thương của gan
• nguyên nhân gây xơ gan:

  • xơ hoá trước gan: xơ hoá khoảng cửa vô căn
  • xơ hoá nhu mô: thuốc, nhiêm trùng, nhiễm mỡ không do rượu, miễn dịch, mạch máu, tắc mật,...
  • xơ hoá sau xoang: tắc mạch máu xoang
• triệu chứng:

  • kém ăn
  • tăng áp lực tĩnh mạch cửa
  • vàng da, phù, rl đông máu (đặc hiệu) , rlsd
  • báng bụng, lách to do ứ máu -> hình ảnh học
  • có thể gây trĩ, xuất huyết tiêu hoá -> nội soi bệnh dạ dày do tăng áp cửa
  • biến chứng: XHTH, báng bụng, não gan do NH3, suy thận, suy hô hấp

  cận lâm sàng:

  • INR kéo dài, giảm các yếu tố đông máu, TQ tăng
  • tỉ lệ A/G đảo ngược
  • AST tăng nhiều hơn ALT
  • bilirubin tăng
  • gan teo hoặc to, bờ không đều

  => siêu âm đàn hồi