rolnictwo

• Rola rolnictwa w gospodarce Polski: tworzenie PKB (2,5%); zatrudnienie (9,2%); produkty rolne mają wysoką pozycję w handlu zagranicznym.
• Czynniki rozwoju rolnictwa: przyrodnicze - agroklimat, gleby, rzeźba terenu, stosunki wodne. Pozaprzyrodnicze - poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, struktura agralna (wielkościowa i własnościowa), poziom kultury rolnej, polityka rolna państwa.
• Agroklimat - klimat umiarkowany ciepły sprzyja rozwojowi rolnictwa. Okres wegetacji: 110 dni - Suwalszczyzna, Góry. 225 dni - Nizina Śląska, na zachód od linii miast (Szczecin, Zielona Góra), Kotlina Sandomierska (Kraków i Tarnów).
• Średnia roczna suma opadów w Polsce wynosi 600 mm. 1000 mm - Góry, 700 mm - Pojezierze, 450-500 mm - Wschodnia Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze Zachodnie. Przymrozki w kwietniu i maju dotyczą sadownictwa i warzywnictwa.
• Gleby: ponad połowę gruntów stanowią gleby średnie i słabe. Najżyźniejsze gleby: Żuławy Wiślane, Kujawy Czarne, Rejon Wrocławia, Sochaczewa, Gruszowo.
• Rzeźba terenu sprzyja rolnictwu - 90% stanowią niziny. Niekorzystne: zbyt duże nachylenie stoków w górach i pojezierzach. Obszary powyżej 500 m.n.p.n to tylko łąki i pastwiska.
• Stosunki wodne: deficyt wody dla rolnictwa - Wielkopolska, Kujawy, Zachodnie Mazowsze.
• Przyrodnicze warunki rolnictwa: najlepsze - Nizina Śląska, Żuławy Wiślane, Wyżyna Lubelska, Wyżyna Miechowska, Kotlina Sandomierska, Kujawy. Najgorsze - Karpaty, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Suwalskie.
• Cechy rolnictwa ekologicznego: mechaniczne odchwaszczanie, niestosowanie GMO, różnorodność gatunkowa, stosowanie tylko nawozów organicznych, prowadzenie chowu wolno wybiegowego, niestosowanie hormonów i antybiotyków, ograniczenie stosowania maszyn.
• Rozmieszczenie gospodarstw ekologicznych: min. - Śląskie, Opolskie, Kujawsko-Pomorskie. Maks. - Warmińsko-Mazurskie, Podlaskie, Zachodnio Pomorskie.
• Żywność ekologiczna: wolna od sztucznych barwników i konserwantów, krótki okres przydatności, wolna od zanieczyszczeń biologicznych (bakterie, wirusy, pleśnie).
• Pszenica: żyzne gleby i dobre warunki agroklimatyczne; dominuje w strukturze zasiewów; Nizina Śląska, Kotlina Sandomierska, Wyżyna Lubelska, Żuławy Wiślane, Nizina Szczecińska, Nizina Sępopolska.
• Żyto: małe wymagania glebowe, odporność na mróz i suszę; areał uprawy spada; Pojezierze Pomorskie, Podlasie, Ziemia Łódzka, Mazowsze Północne.
• Pszenżyto: uprawa na terenie całego kraju.
• Jęczmień: głównie paszowy i browarniany; pas wyżyn i Wielkopolska.
• Owies: niskie wymagania glebowe i agroklimatycze; pasza dla koni; Podhale, Mazowsze Wschodnie.
• Kukurydza: długi okres wegetacji, powyżej 200 dni; Nizina Śląska, Kujawy, Wielkopolska.
• Ziemniaki: alimentacyjne, paszowe, przemysłowe; areał uprawy mleje, bo spożycie spada - ryż i makaron; Pogórze Karpackie, rejon Warszawy.
• Burak cukrowy: żyzne gleby i dobre warunki agroklimatyczne; wysoka kultura rolna; Wyżyn Lubelska, Kujawy, środkowa Wielkopolska, Żuławy Wiślane, Nizina Szczecińska, Płaskowyż Głubczycki. Pierwsza cukrownia na świecie - Kanary koło Wołowa.
• Rzepak: olej, pasza, biopaliwo; Zachodnia Polska i Wyżyna Lubelska.
• Tytoń: Wyżyna Lubelska. Polska w Europie jest czołowym producentem tytoniu.
• Chmiel: Wyżyna Lubelska.
• Sadownictwo: bardzo dobrze rozwinięte; jabłonie, wiśnie, owoce jagodowe (porzeczki, maliny, truskawki); dominacja uprawy - Grójec, w rejonie dużych miast. Winna latorośl: okolice Zielonej Góry.
• Kierunki chowu zwierząt: mleczarski - bydło; mięsny - bydło, trzoda chlewna, drób; rekreacyjno-sportowy - konie.
• Chów ekstensywny - mały nakład pracy i środków finansowych.
• Chów intensywny - duży nakład pracy i środków finansowych. Występuje w regionach wysokorozwiniętych i gęsto zaludnionych, produkcja na skale przemysłową, w obiektach zamkniętych.
• Produkcja bydła: niska opłacalność produkcji; pogłowie - 6,3 mln sztuk (było 13 mln); obsada - 42 sztuki/100 ha; udój mleka - ok. 5800l na rok. Polska NE (łąki i pastwiska), Wielkopolska Południowa (rośliny pastewne).
• Produkcja trzody chlewnej: chów w oparciu o uprawę zbóż i ziemniaków; pogłowie - 11 mln sztuk; szybki przyrost masy ciała - 100 kg w ciągu 6 miesięcy. Wielkopolska, Ziemia Chełmińska, Dolne Powiśle, rejon Łodzi.
• Produkcja owiec: chów na terenach trudnych klimatycznie i terenowo; pogłowie gwałtownie spada - 280 tys. Karpaty, Podlasie, Bieszczady.
• Produkcja koni: chów traci na znaczeniu, tylko rekreacyjno-sportowy.
• Produkcja drobiu: 205 mln; znaczenie ma chów kur typu mięsnego - brojler (w ciągu 40 dni - 2,4 kg); chów kur niosek - 300 jaj/życie. Cała Polska
• Produkcja strusi: na Kaszubach, ponad 200 ptaków.
• Przystąpienie Polski do UE (1 maja 2004 r.) - wsparcie finansowe, wspólna polityka rolna oraz wspólna polityka handlowa i strukturalna.
• Mocne strony polskiego rolnictwa: niższe koszty pracy niż w większości krajów UE; wyższa jakość produktów pochodzenia rolniczego; duży potencjał ziemi (UR); duży udział gruntów ornych w użytkach rolnych; korzystna struktura wiekowa rolników.
• Słabe strony polskiego rolnictwa: duże rozdrobienie gospodarstw rolnych (PL - 11 ha, UE - 15 ha); wysokie zatrudnienie w rolnictwie (PL - 9%, UE - 5%); niska efektywność (niski udział w tworzeniu PKB); niski poziom specjalizacji produkcji; niedoinwestowanie w maszyny i środki rolnicze.
• Polska korzysta ze środków ze wspólnej polityki rolnej: dopłaty bezpośrednie otrzymuje każdy polski rolnik posiadający powyżej 1 ha UR; skup interwencyjny - skup nadwyżek produkcji, gdy cena jest minimalna; kwotowanie (limitowanie) produkcji niektórych produktów, np. cukru; subwencje eksportowe - wyrównuje eksporterowi straty z tytułu wyższej ceny produktu zagranicą; fundusze strukturalne - środki na rozwój, modernizacje i restrukturyzacje (drogi, odnowa środowiska, usługi turystyczne)