Samenvatting H4: Brazilië

• Brazilië: oppervlakte; bijna de helft van Zuid-Amerika, inwoners; bijna de helft van Zuid-Amerika, bbp; even groot als het bbp van de andere landen van Zuid-Amerika samen, buitenlandse investeringen; ruim de helft van Zuid Amerika. Toch ziet Brazilië zich nog niet zo lang als leider van Zuid-Amerika.
• In de koloniale tijd: Brazilië is vooral op Europa en de VS gericht. Niet op andere Zuid-Amerikaanse landen (dat waren Spaanssprekende landen). Na Tweede Wereldoorlog: relatie met VS werd minder goed, Brazilië wilde zelfstandig uitgroeien tot een wereldmacht, maar daarvoor had het land andere landen nodig. Vanaf de jaren 80 van de vorige eeuw: meer focus op de Zuid-Amerikaanse landen.
• 1991: oprichting Mercosul = economisch samenwerkingsverband tussen Brazilië, Argentinië, Paraguay, Uruguay, Venezuela en Bolivia, sinds 2015. (Geen belasting op elkaars producten [vrije handel], gemeenschappelijk buitentarief [dezelfde belasting heffen op producten buiten Mercosul]). Mercosul is gunstig voor bedrijven (grotere belastingvrije afzetmarkt) en lidstaten (tegenwicht aan NAFTA, ASEAN en EU). Tussen 2000 en 2011 grote groei van handel binnen de Mercosul.
• 2008: oprichting UNASUR (Unie van Zuid-Amerikaanse Naties). Brazilië nam het initiatief, omdat: Brazilië geen handelsblok met alle Noord- en Zuid-Amerikaanse landen wilde vormen, uit angst voor te grote concurrentie (bv producten uit de VS) en Brazilië wilde voorkomen dat andere Zuid-Amerikaanse landen zich bij de VS zouden aansluiten.
• UNASUR = economisch, cultureel en politiek samenwerkingsverband tussen alle zelfstandige landen van Zuid-Amerika (gaat om samenwerking op veel terreinen). Handel binnen de UNASUR toegenomen, maar voor Brazilië zijn China, de VS en de EU veel belangrijkere handelspartners. Brazilië toont ook meer leiderschap in Zuid-Amerika. Sommige andere Zuid-Amerikaanse landen zijn bang voor een te grote machtspositie van Brazilië.
• Belangrijke en zichtbare activiteit van de UNASUR: aanleg internationale transportinfrastructuur in Zuid-Amerika aan elkaar verbinden van economische kerngebieden van Zuid-Amerika. 

  ● Voordeel: verkorting relatieve afstand. 

  ■ Verbindingen belangrijk voor eenheid en samenwerking in Zuid-Amerika. 

  ■ Nieuwe gebieden worden ontsloten voor economische activiteiten (bedrijven). 

  ■ Producten kunnen gemakkelijker in andere Zuid-Amerikaanse landen worden verkocht. 

  ■ Producten kunnen gemakkelijker naar de kust en vervolgens naar overzeese afzetmarkten worden vervoerd. 
• Aan grote infrastructurele projecten kleven ook nadelen voor natuur en bewoners van voormalige afgelegen gebieden. 

  ● Wegen trekken ondernemers (bijvoorbeeld houthakkers en boeren) aan die ruimte nodig hebben voor hun werk kappen van bos langs nieuwe wegen. 

  ■ Voorbeeld interoceanische snelweg Brazilië-Peru: gaat door regenwoud, maar regenwoud is aan weerszijden van de weg gekapt voor akkers en graslanden. 
• In het Amazoneregenwoud leven ± 400 indianenstammen met een eigen cultuur. Voor hun bestaan hebben ze grote stukken regenwoud nodig. Door wegen, ontbossing en contacten met de moderne mensen wordt hun leefwijze bedreigd. 

  ● 12% van de oppervlakte van Brazilië is reservaat om de indianenstammen te beschermen. Ontginning en houtkap door bedrijven is in reservaten verboden. 

  Toch te weinig bescherming. 

  • Etnische en culturele diversiteit staat onder druk (te klein; armoede/ voedseltekorten), werken in loondienst, ziekten, criminaliteit en conflicten (minder gemakkelijke handhaving)
• Brazilië wil ook een belangrijke rol spelen op het wereldtoneel. Brazilië wil als lid de VN hervormen door meer invloed van ontwikkelingslanden ten koste van de triade. 

  ● Brazilië probeert een permanent lid te worden van de Veiligheidsraad van de VN. 

  ● Brazilië is ook lid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). 

  ● WK voetbal en Olympische Spelen richtten al de aandacht op Brazilië. 
• Brazilië is een van de BRICS-landen. Deze overleggen over meer handel en investeringen. ‘Hun’ New Development Bank moet tegenwicht bieden tegen Wereldbank en IMF. 

  ● De BRICS-landen zijn samen enorm groot qua oppervlak en inwoners en bbp (belangrijk als afzetmarkt). 
• Brazilië is exportgericht. De handelsbalans is daarbij van belang. 

  ● De handelsbalans van Brazilië schommelde de afgelopen decennia tussen (gunstig) handelsoverschot en (ongunstig) handelstekort. 
• Vooral land- en mijnbouwproducten worden geëxporteerd. 

  De variatie in producten is vrij groot, waaronder hoogwaardige producten. In het importpakket zitten veel eindproducten. 
• De handelsoriëntatie veranderde de laatste decennia. China werd belangrijker en is nu zelfs de belangrijkste exportpartner. 
• De economische ontwikkeling in China, Europa en de V.S. heeft grote invloed op de Braziliaanse economie. 

  ● Verder zijn de prijzen van grondstoffen op de wereldmarkt van enorme betekenis. 
• Allerlei bedrijfstakken profiteren van buitenlandse investeringen (fdi), die ook naar de infrastructuur gaan. 

  ● De investeerders hebben het vooral gemunt op de natuurlijke hulpbronnen, inclusief landbouwgrond. 

  ● Investeerders worden ook gelokt door de groeiende afzetmarkt. 

  ■ Nederland is een grote investeerder in Brazilië. 
• Het buitenlands toerisme in Brazilië groeit. 

  ● Boeren in het binnenland proberen steeds meer vakantiegangers te trekken. 

  ● De Braziliaanse samenleving en cultuur worden door het buitenlands toerisme meer en meer beïnvloed.