Aralin 23 (10.3)

• Graciano Lopez Jaena


  Isa sa pinakadakilang bayani at henyo ng Pilipinas
• Isinilang si Graciano Lopez Jaena


  Disyembre 18, 1856
• Binawian ng buhay si Graciano Lopez Jaena


  Enero 20, 1896
• Graciano Lopez Jaena ay ipinagmamalaking Anak ng Jaro, Iloilo
• Graciano Lopez Jaena ay kilalang manunulat at mananalumpati sa "Gintong panahon ng Panitikan at pananalumpati" sa Pilipinas
• Graciano Lopez Jaena ay nakagawa ng isandaang (100) pananalumpati
• Graciano Lopez Jaena


  1. Umalis sa Pilipinas noong 1887 upang makatakas sa pagpaparusa ng kanyang mga kaaway

  2. Humantong sa Valencia, ang pinakasentro ng Kilusang Republikano ng mga Kastila

  3. Lumipat sa Barcelona at itinatag ang kauna-unahang babasahing Pilipino sa Espanya, ang "La Solidaridad"
• Graciano Lopez Jaena ay nagtagumpay na ipamukha sa mga Kastila ang nagagawa ng isang mamamahayag at kung paano ito makatutulong sa kanyang bayan sa pagpasok ng pagbabago sa mga batas, reporma tungo sa mabuting kabuhayan, pag-unlad, kabihasnan at sariling kapakanan
• Graciano Lopez Jaena ay isa ring guro sa pamamagitan ng kanyang mga artikulo sa "La Solidaridad" at mga sulat sa kanyang mga kaibigan at kamag-anakan sa Pilipinas
• Mga ipinaglaban ni Graciano Lopez Jaena


  • Paghihiwalay ng simbahan at pamahalaan
  • Walang bayad na pag-aaral
  • Mabuting pamamalakad ng edukasyon na pinamunuan ng pamahalaang may kalayaan sa pananampalataya
  • Pagtatatag ng isang nagsasarili at malayang Pamantasan
• Graciano Lopez Jaena ay pumanig kay Rizal nang magkaroon ng hidwaan sina Dr. Jose Rizal at Marcelo Del Pilar ukol sa kung sino ang mamumuno sa Asociacion Hispano-Filipina sa Madrid
• Graciano Lopez Jaena ay nagbalik sa Pilipinas upang manghingi ng donasyon para sa pagpapatuloy ng bago niyang pahayagan, ang "El Latigo Nacional" o "Pambansang Latigo"
• Graciano Lopez Jaena ay isa sa pinakinggan noong mga panahong iyon ng radikalismo sa Espanya
• Graciano Lopez Jaena ay nagkasakit ng tuberkulosis at namatay sa Barcelona noong Enero 20, 1896
• Graciano Lopez Jaena ay isinulat ang Fray Botod sa Jaro, Iloilo noong 1876, pagkatapos ng pag-aalsa sa Cavite
• Fray Botod


  Isang matakaw at matabang prayleng hindi karapat-dapat maging alagad ng simbahan
• Kuwento ng Fray Botod

  1. Nagkaroon ng pagkakagulo sa pagitan ng Padre Botod at mga estudyanteng umuwi para sa kanilang bakasyon

  2. Padre Botod ay nagsumbong tungkol sa pag-aaklas at nagresulta sa pag-aresto ng mga estudyante

  3. Padre Botod ay naniningil ng mahal na halaga para sa libing at ayaw ibigay ang tungkulin kay Padre Marcelino

  4. Padre Botod ay nanghiram ng pera sa isang magsasaka at nagbenta ng palay sa mura ngunit ibinebenta ito sa mataas na presyo
• Padre Botod ay sinabi na mayaman sila sa Espanya at pumunta sa Pilipinas upang maging sibilisado ang mga Indiyo
• pari na kailangang P600.00 ang ibayad sa kanya at ibenta sa kanya ang palay na aanihin sa murang presyo (2 reales na katumbas ng 25 sentimo)
• Pinagbilinan pa niya ang tao na ingatan ang pera dahil galing ito sa mahal na Birhen
• Pagkaani, ang kaban na nabili niya nang mura ay ibebenta naman niya sa halagang 25 reales (katumbas ng 3 piso at 125 na sentimo)
• Sinabihan niya itong unahin muna ang kusina ng kanyang kumbento bago ang iba pang dapat nitong ayusin
• Bukambibig din niyang mayaman sila sa Espanya. Pumunta sila sa Pilipinas upang maging sibilisado ang mga Indiyo
• Hindi niya ito pinasuweldo bagkus ay binigyan pa ng limampung (50) palo sa puwet (nang walang saplot)
• Ang babae ay tumayo at tumakbo habang isinisigaw ang "Ang prayle, ang prayle! Tulong, tulong! Si Fray Botod, si Fray Botod!"
• Padre Botod


  Hindi niya pangalan o apelyido, ito ay taguri sa kanya ng tao dahil sa malaki ang nakausli niyang tiyan
• Ang bininyagan niyang pangalan ay Ana dahil ipinanganak siya sa Kapistahan ni Santa Ana – ang ina ng mahal na Birhen
• Siya ay taga-Aragon. Hindi kilala ang kanyang mga magulang. Natagpuan siya ng isang mangingisda sa ilog ng Ebro malapit sa simbahan ng "Our Lady of Pillar"
• Nang sumapit ang ika-14 niyang taon, tumakas siya at pumunta sa Villadolid sa kumbento ng mga Agustino
• Nang 21 taong gulang na si Padre Botod, naatasan siyang tumungo sa Pilipinas
• Padre Botod


  • Pandak siya, bilugan ang mukha na parang buwan, bilugan ang pisngi, makapal ang labi, maliit ang mga mata, mapula ang ilong at malaki ang mga butas ng ilong nito kaya madali siyang makaamoy. Mamula-mula ang kanyang buhok, bilugan ang ulo kagaya ng bao ng niyog, kunot ang noo at matalas tumingin
• Usurero


  Mahilig sa babae. Tinatawag na canding-canding ang mga babaeng nag-aasikaso sa kanya. May kani-kaniyang gawain ng paglilingkod sa kanya ang bawat babae. Galing sa mahirap na pamilya ang mga babaeng ito. Pinangakuan silang tuturuan ng Katesismo at Doctrina Christiana, magbasa, sumulat at iba pang bagay upang pahintulutan ng kanilang mga magulang. Kadalasang sila ay sapilitang ibinibigay sa kura
• Araw-araw siyang nagsusugal maliban kung Linggo sapagkat araw iyon ng pagsasabong
• Pagkain ni Padre Botod


  • Sa umaga: isang malaking tasang tsokolate, apat (4) na hiwang bibingkang kanin
  • Sa tanghalian at hapunan: alak at sampung (10) uri ng pagkain sa bawat oras ng kainan, at limang (5) klase ng minatamis bilang panghimagas nito