Araling Panlipunan

• Quantitative na batayng pang-ekonomiya ay nagsasaad na ang kaunlaran ay batay sa antas ng kabuoang pambansang kita o gross national income  (GNI) at per capita income (PCI).
• Qualitative na batayan naman ay may kaugnayan sa uri ng pamumuhay ng tao na nagsasaad  na ang kaunlaran ay hindi lamang nakabatay sa estadistika ngunit sa kabuoang tinatayang kalagayan nito
• •Ekonomiya- pagkakaroon ng mataas na GNP,GNI O PCI ay isang indikasyon ng katatagang ekonomiya.civil disobedience.

  •Politika-mayroong maayos na sistemang politikal. Hindi ito nahaharap sa matitinding kaguluhan tulad ng digmaan, karahasan at
• Civil disobedience- pagsuway o hindi pagsunod ng mamayan sa mgapatakarang ipinapatupad ng  pamahalaan; hindi pakikiisa ng isang tao o pangkat sa mga namumuno at nagpapatupad ng batas
• •Lipunan- Sinasalamin nito ang pagkakaroon ng matibay na pag-uugnayan ng lahat ng mamayan. Dito napaloob ang equitable distribution o wastong pamamahagi ng yaman ng bansa sa lahat ng mamayan nito.
• •Kalusugan- ang pagkakaroon ng maayos at malawak na sistemang pangkalusugan o health care system  ay isang palatandaan din ng kaunlaran.Ilan sa tinitingnan nito ay mababang mortality  at mahabang life span
• Relihiyon- Isang magandang palatandaan ng kaunlaran ay pagkakaroon ng katatagang panrelihiyon. Dito natatamasa ang mataas na antas ng paggalang sa karapatan at kalayaan ng bawat tao na maipahayag at isabuhay ang sariling paniniwala
• •Kapaligiran- Hindi hiwalay ang usaping pangkaunalaran sa wastong pangangalaga ng kalikasan.Mas mainam ang pagtamo ng kaunlaran ng may pagsasaalang-alang sa estado ng likas na yaman.
• •Edukasyon- ang mataas na literaciya ay maganadang palatandaan ng kaunlaran.Natatamo lang ito sa pamamgitan ng matatag na edukasyon.
• •Ginagamit ang HDI (Human Development Index) upang sukatin ang pangkalahatang tagumpay ng isang bansa.
• •Ang HDI ay gumamitng eskala o scale  mula 0 ang pinakamababa o hanggang 1.0 pinakamataas .
• •napakataas ng pag-unlad ng tao o  eskala mula 0.8 hanggang 1.0•mataas na pag-unlad ng tao o eskala mula 0.7 hanggang 0.79•katamtaman na pag-unlad ng tao o eskala mula 0.55 hanggang 0.70 at•mababang pag-unald ng tao o eskala 0.55 pababa
• •Para sa Pilipinas, ang Human Development Index (HDI) noong 2014 ay 0.635
• •Sa 2014, ang Pilipinas ay naka-ranking bilang 117th sa buong mundo
• •Ang ranking ng Pilipinas ay tumataas sa 2015 na 114th
• Ang mga layuning ito ay nakalahad o makikita sa ARTIKULO XII ng 1987 na saligang batas

  •pagtamo ng ekwitableng pamamahagi ng mga opurtunidad, kita, kayamanan sa sambahayan•sustenableng pagpaparami ng mga kalakal at serbisyo na mapapakinabangan ng tao
• Mga layunin ng Pilipinas Kaugnay ng Pagtamo ng Pambansang Kaunalaran

  Ang mga layuning ito ay nakalahad o makikita sa ARTIKULO XII ng 1987 na saligang batas

  3. pagpapaangat sa uri ng pamumuhay ng lahat ng tao lalo na ang mahihirap

  4. pagtataguyod ng industriyalisasyon kung saan lahat ay maaring magkapaghanap buhay
• Ang mga layuning ito ay nakalahad o makikita sa ARTIKULO XII ng 1987 na saligang batas

  5. pagpapaunlad sa sektor ng agrikultura

  6.pagpapatupad ng wasto at epiosyenteng paggalugad, pagpapaunlad, at paggamit ng likas na yaman.
• Ang mga layuning ito ay nakalahad o makikita sa ARTIKULO XII ng 1987 na saligang batas

  7.pagtulong sa mga lokal na industriya o lokal mamumuhunan upang  makasabay sa mga banyagang negosyo o dayuhang negosyante

  8. pagpapaunlad sa lahat ng sektor ng lipunan lahat na bahagi ng bansa
• 9. pagpapasigla sa mga pribadong negosyo, korporasyon , kooperatiba, at iba pang ekonomikong organisasyon

  10. pagpapaunlad ng bansa na may kaakibat na pangngalaga sa mga karapatan ng mga katutubong pamayanang kultural sa kanilang mga minanang lupain upang matiyak ang kanilang ekonomiko, panlipunan at pangkultura
• 11. patuloy na paghubog sa kasanayan ng mga manggagawang Pilipino tulad ng skilled worker, scientist, entrepreneur, craftsmen, professional, manager at marami pang iba at

  12.pagpapatatag ng sistema ng pananalapi
• GAMPANIN NG MGA PILIPINO SA PAGTAMO NG PAMBANSANG KAUNLARAN

  Gampanin bilang : ANAK

  •pagsunod sa utos ng magulang

  •pakikinig sa payo ng nakatatanda

  •pagiging isang mabuting anak at kapatid

  •pagpapakita ng paggalang o pagrespeto sa  nakakatanda

  •pagtulong sa gawaing bahay

  •pagtitpid sa allowance
• Gampanin bilang : Mag-aaral

  •pag-aaral ng mabuti

  •pagiging tapat lalo na sa oras ng pagsusslit

  •pagsunod sa alituntunin sa paaralan

  •wastong paglinang at paggamit ng kasanayan at talento

  •pagtulong sa pagpapanatili ng kalinisan sa paaralan

  •pagiging disiplinadong mag-aaral
• Gampanin bilang : Mamamayan

  •Pagsali sa gawaing pansibiko

  •pagsunod sa mga panuntunang pangkaligtasan

  •pangangalaga sa kalikasan

  •pagboto ng tama

  •pagsuplong sa awtoridad ng mga lumalabag sa batas

  •paggalang sa watawat

  •paggalang sa karapatan ng bawat tao
• Gampanin bilang : Konsumer

  •pagtangkilik sa lokal na produkto

  •wastong pagkonsumo

  •pag-iimpok para sa kinabukasan

  •wastong pagtatapon ng basura

  •pagiging mapanuring mamimili

  •pagtulong sa nangangailangan

  •pagbabayad ng tamang presyo

  •pag-iingat sa mga gamit

  •Pagreresiklo
• Gampanin bilang : Negosyante

  •pagbabayad ng tamang buwis

  •paglikha ng trbaho

  •pagtulong sa komunidad o pagsasabuhay ng corporate social responsibility

  •wastong pangangalaga ng manggagawa

  •pagsunod sa patakaran sa negosyo

  •pagsasaalang-alang ng aspektong pangkapaligiran
• •Sektor ng Agrikultura- pinagmulan ng pangunahing pangangailangan ng tao at hilaw na sangkap o materyales para sa paggawa ng produkto. May iba’t ibang ahensya na tumutulong sa mga ito katulad ng DA, FMB, BFAR, LBP
• •Sektor ng Agrikultura- pinagmulan ng pangunahing pangangailangan ng tao at hilaw na sangkap o materyales para sa paggawa ng produkto. May iba’t ibang ahensya na tumutulong sa mga ito katulad ng DA, FMB, BFAR, LBP
• 2. Sektor ng Industriya- tagalinang at taga likha ng produkto mula sa sektor ng agrikultura. Dito nakase ntro ang pamumuhunan at malawak na paggamit ng teknolohiya. Pangunahing ambag nito ang pagkakaroon ng maraming trbaho at opurtunidad sa pagnenegosyo. Katuwang nila ang ahensiya ng DOST, DTI, PEZA
• Sektor ng Paglilingkod- ito ang pangunahing umaalalay sa lahat ng sektor ng ekonomiya. Dito nakapaloob ang manggagawa na pangunahing katuwang sa paggalugad , paglinang, paglikha, at pamamahagi ng mahalagang pangangailangan ng mga tao.Katuwang ng mga ito ang ilang ahensiya ng pamahalaan tulad ng DOLE, SSS, PHILhealth, Pag-ibig Fund, GSIS
• 4. Impormal na Sektor- Ito ang sektor na kinabibilangan ng maliliit na manggagawa o negosyo na hindi pormal na nakatala o nakarehistro sa pamahalaan.

  5. Ugnayan at Kalakalang Panlabas- ito ay nakatuon sa pagpapalawak ng kakayahan bansa na makikipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa at makigpagsabayan sa pandaigdigang pamilihan
• Katuwang ng pamahalaan ang mga local at international trader, diplomat, investor , OFW,

  international alliance o organization. Kaagapay din nito ang ahensiya tulad ng NEDA, DFA, POEA
• Kawalan ng Katatagang Pampolitika- Ang hindi maayos na pamamahala , ay pangunahing ugat ng kaguluhan , karahasan, korupsiyon at paglala ng suliraning  lipunan
• Bagyong Tropical Depression Usman – isang bagyo na nagtatama ng buhay ng mga tao dahil sa pagitan ng hangin at tubig.
• Gulo – isang sakuna na nagtatama ng buhay ng mga tao dahil sa paglaban ng mga taong walang respeto sa batas at kaalaman ng mga tauhan.
• Pandemya - isang sakuna na nagtatama ng buhay ng mga tao dahil sa pandemyang itinanim ng virus na may kapangyarihang magpatay.
• Bagong Batas - isang batas na may bagong uri o bagong panukala upang magkaroon ng mas epektibong implementasyon ng batas.
• Pandemya - isang sakuna na nagtatama ng buhay ng mga tao dahil sa pagkalat ng sakit na may malaking epektiba sa mga tao.
• Tsunami - isang sakuna na nagtatama ng buhay ng mga tao dahil sa pagbaba ng dagat sa lindol.
• Pambansang Alyansa ng Mangingisda (PAMANGLI) - isang organizasyon na pinaglalaban ang interes ng mga mangingisda sa Pilipinas.