FILIPINO

• Tono


  Tumutukoy sa taas-baba ng pagbigkas ng partikular na pantig sa loob ng isang pangungusap
• Diin


  Tumutukoy sa paraan ng pagbigkas: kung marahan, mabilis, o kung may impit
• Uri ng Diin

  • Malumay
  • Malumi
  • Mabilis
  • Maragsa
• Malumay


  Ang bigkas na ito ay marahan at may lundo sa ikalawang pantig buhat sa hulihan
• Malumi


  Marahan ang pagbigkas nito katulad ng malumay, ngunit may impit sa dulong pantig
• Mabilis


  Ito ay binibigkas ng tuloy-tuloy
• Maragsa


  Tuloy-tuloy din ang pagbigkas na katulad na mabilis ngunit may impit sa dulong pantig
• Antala


  Tumutukoy ito sa saglit na pagtigil sa pagsasalita bunga ng mga hudya na kuwit, tuldok, o tuldok-kuwit
• Di-Berbal na Pandagdag sa Komunikasyon


  Sinasabayan ang pagbabahagi ng saloobin ng karampatang damdamin katugma ng kilos ng katawan
• Mito


  Anyong prosa na nagsasalaysay kung paano nabuo ang mundo at ang sangkatauhan. Maiuugnay ang mga kwentong ito sa paniniwala, relihiyon, at mga rituwal ng isang komunidad.
• Mayroon ding mga pinaniniwalaang diyos at diyosa ang ating mga ninuno. Ang pinunong diyos ay tinawag na Gugurang sa Ilocos, Kabunian sa Bicol, at Bathala sa Katagalugan.
• Paano nagsimula ang daigdig?

  Noong unang panahon, may tatlong makapangyarihang diyos na nananahan sa sanlibutan. Ito ay sina Bathala, ang tagapangalaga ng mga lupain; si Ulilang Kaluluwa, isang malaking ahas na tumitira sa kaulapan; at si Galang Kaluluwa, isang espiritu na walang tiyak na tirahan at mahilig lamang na magpunta kung saan-saan.
• Alamat


  Kuwentong nagsasalaysay ng pinagmulan ng bagay, lugar, pangyayari, hayop, at iba pa. Nagbabahagi ito ng aral o kagandahang - asal. Maaaring ang tauhan ng alamat ay isang bayani o isang engkantada na may natatanging kapangyarihan.
• Kuwentong bayan


  Mga kuwentong nagsasalaysay ng mga pangyayaring sumasalamin sa kaugalian at pagpapahalaga ng mga karaniwang tao. Kadalasan, ang mga tauhan sa kuwentong - bayan ay mga taong kumakatawan sa mga mamamayan.
• Kuwentong Bayan


  Mga kuwentong nagsasalaysay ng mga pangyayaring sumasalamin sa kaugalian at pagpapahalaga ng mga karaniwang tao
• Abaká


  Isang halamang hemp o napagkukunan ng himaymay, berde ang mga dahon nitó na kawangis ng dahon ng saging
• Dula


  Isang anyo ng panitikan na nilalayong matanghal sa isang tanghalan o entablado
• Maikling dula


  • Binubuo lamang ng iisang yugto, tinatawag din ito dula-dulaan
• Yugto ng dula


  • Binubuo ng ilang tagpo, tinutukoy ng bawat tagpo ang paglabas at pagpasok ng tauhan sa entablado
• Uri ng dula

  • Trahedya
  • Komedya
  • Melodrama
  • Satiriko
• Trahedya


  Ang mga uri ng dulang ito ay kadalasang nagwawakas sa pagkasawi o pagkamatay ng pangunahing tauhan
• Komedya


  Ang uri ng dula na kung saan ang wakas ay kasiya-siya sa mga manood, at mga tauhan ay magkakasundo sa hulihan
• Melodrama


  Ang dulang may kasiya-siyang wakas bagamat may mga bahaging malungkot
• Satiriko


  Ang dulang kinabibilangan ng "kwentong kutsero" na nilalayon nitong mailarawan ang realidad ng mga napapanahong isyu gamit ang pagpapatawa at pagmamalabis
• Banghay


  Tumutukoy nito ang pagkakabuo ng kuwento sa loob ng dula, dumadaloy ang banghay mula sa paglalahad patungo sa kaguluhan, na nagwawakas sa kakalasan
• Paglalahad


  Ito ang kumakatawan sa tagpuan, kung saan ipinakikilala ang tauhan kung kailan at saan naganap ang pangyayari, at ilang pahiwatig ng kaguluhan magaganap sa dula
• Kaguluhan


  Dito inilalahad ang suliranin o mga suliraning nagpapatakbo sa kuwento
• Kakalasan


  Pagkatapos marating ang pinakamaigting na bahagi ng kaguluhan, nagkakaroon ng kalinawan o kalutasan ang mga problemang kinaharap ng tauhan
• Tauhan


  Karakter na siyang tampok sa kuwento, sa kanya umiikot ang mga pangyayari sa kuwento
• Bida o Protagonista


  Pangunahing tauhan
• Kontrabida o Antagonista


  Kabaligtaran ng bida, kadalasang ito ang humahadlang upang magtagumpay ang bida
• Tauhang Nagbabago


  Uri ng tauhan na nagkakaroon ng pagbabago sa kaniyang sarili habang dumdaloy ang kuwento, maaari itong maging mabuti na naging masama o kaya'y masama na naging mabuti
• Tauhang Walang Pagbabago


  Uri ng tauhan na hindi nagbago simula umpisa hanggang dulo ng kuwento, maaari itong manatiling mabuti hanggang katapusan o kaya masama hanggang katapusan
• Diyalogo


  Bahagi ng malakas na sinasabi ng tauhan na kung saan nagbibigayan sila ng mensahe na nais nilang ipahayag
• Diyalogong Sinasabi ng Tauhan


  Bahagi ng diyalogo na sinasabi ng tauhan
• Diyalogong Nasa Isip ng Tauhan


  Bahagi ng diyalogo na hindi sinasabi ng tauhan ngunit ipinaaalam sa mga mambabasa ang mangyayari o nangyayari o kaya naman ay nagpapahayag ng iniisip o saloobin ng tauhan
• Anapora


  Mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangalan sa unahan ng pangungusap
• Anapora

  • Si Epifanio Matute ay isang batikang peryodista, at sumulat din siya ng iba't-ibang akdang pampanitikan
• Katapora


  Mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang kapalit ng mga pangalang ipinakilala sa hulihan ng pangungusap
• Ang sumulat ng sanaysay ay si Genoveva Edroza-Matute, isang premyadong manunulat sa Filipino