suliraning teritoryal

• suliraning teritoryal o territorial dispute - dalawa o higit pang mga bansa ang umaangkin ng isang lupain o katawang-tubig
• ganito ang kaso sa Spratly Islands ( kilala sa Pilipinas bilang Kalayaan Group) sa West Philippine Sea.
• may kinalaman sa kultura, relihiyon at nasyonalismo
• ayon sa mga iskolar, ang dahilan ng pag-aagawan sa teritoryo:

  materyal - populasyon, likas na yaman, strategic values

  simboliko - kultura at kasaysayan ng estado
• ayon sa pandaigdigang batas (international law), ang pag-angkin ng isang teritoryo gamit ang puwersa o anumang marahas na paraan ay ipinagbabawal.
• Artikulo 1 ng Montevideo Convention on the Rights and Duty of States noong 1993, ang karapatan ng bawat estado ay kinikilala sa buong mundo.
• person of international law - bansa na kinikilalang estado
• ang isang bansa ay "person of international law" kung matupad nito ang:

  
  

  1. Permanenteng Populasyon
  2. Malinaw na teritoryo (defined territory)
  3. Pamahalaan
  4. Kakayahang makipag-ugnayan sa iba pang mga estado
• ang mga pagtutunggali tungkol sa teritoryo at hangganan ng isang bansa ya nagbabanta sa sovereignty nito at sa kanilang mga karapatan bilang person of international law
• ang ilang mga suliranin sa teritoryo ay inihaharap sa International Court of Justice
• 2012 (west philippine sea) - naagaw ang Scarborough shoal
• kalagitnaan 2013 (wps) - sinubukan naman ng china kunin ang pangalawang thomas shoal na mayaman sa hydro-carbon
• Marso 30, 2014 - naghaon ang Pilipinas ng 4000 pahinang pleading o memorial laban sa China sa (Permanent Court of Arbitration - The Hague, Netherlands)
• April 28, 2014 - Enhanced Defense Cooperation Agreement na nagbigay ng pahintulot sa mga Amerikanong militar upang magkaroon ng rotational presence at magimbak ng mga supply sa base militar sa loob ng 10 taon
• 2015 - patuloy ang China sa pagtayo ng naval stations sa Panganiban ( Mischief) Reef at 3,125 metrong runway sa Kagitingan (Fiery Cross) Reef
• Hunyo 30, 2016 - tatanggihan ng Beijing ang kahit anong hatol ng international tribunal
• ITLOS - International for the Tribunal Law of the Sea