AP REVIEWER Q4 W2

• Mga karapatang pantao


  Mga bagay at kalayaang inaangkin at dapat taglayin ng bawat tao sa mundo mula sa kanyang pagsilang hanggang sa kamatayan
• 3 katangiang taglay ng mga karapatang pantao

  • Universality and inalienability
  • Indivisibility and interdependence
  • Equality and nondiscrimination
• Universality and inalienability


  Hindi maaaring alisin ang mga karapatang pantao ng isang indibidwal MALIBAN kung ito ay itinadhana ng batas o dumaan sa legal na proseso
• Indivisibility and interdependence


  Magkakaugnay ang bawat karapatang pantao
• Indivisibility and interdependence


  • Freedom of thought
  • We're all born free and equal
  • Marriage and family
• Equality and nondiscrimination


  Ang mga karapatang pantao ay walang pagtatangi anoman ang kasarian, lahi, edad, abilidad, socioeconomic status, atbp. ng isang tao
• Iba't ibang uri ng mga karapatang pantao

  • Natural rights
  • Constitutional rights
  • Statutory rights
  • Civil rights
  • Political rights
  • Economic and social rights
  • Cultural rights
• Ang mga karapatan ay maaaring mapabilang sa ilalim ng 2 o higit pang uri. Halimbawa, pwedeng ang isang karapatan ay parehong constitutional at civil right
• Natural rights


  Mga karapatang likas na tinataglay ng mga tao mula nang sila ay isilang; hindi sila maaaring tanggalin ng anomang batas o tradisyon
• Natural rights


  • Karapatang mabuhay, karapatang maging malaya, at karapatan sa ari-arian
• Constitutional rights


  Mga karapatang ginagarantiya ng konstitusyon ng bansa; ang anomang batas na sumasalungat sa mga probisyon ng konstitusyon ay maaaring ipasawalang-bisa
• Sa Pilipinas, nakatala ang constitutional rights sa Article III: Bill of Rights ng 1987 Philippine Constitution
• Constitutional rights


  • Karapatan laban sa hindi makatuwirang mga paghahanap (search) at pag-agaw (seizure), at pagbabawal laban sa malupit, nakahihiya, at hindi makataong parusa
• Statutory rights


  Mga karapatang ipinagkakaloob ng Estado o bansa sa mga mamamayan nito bunga ng mga batas na ipinasa
• Statutory rights


  • Karapatang makatanggap ng mga regular na manggagawa ng minimum wage at karapatang makapag-aral nang libre mula kinder hanggang Grade 12
• Civil rights


  Kinabibilangan ng mga karapatan na pumoprotekta sa buhay, kalayaan, at seguridad, at tumitiyak ng kalayaan laban sa pang-aalipin at hindi makataong pagtrato
• Civil rights


  • We are all born free and equal
  • The right to life
  • No torture
  • You have rights no matter where you go
• Political rights


  Kinabibilangan ng mga karapatan na nagbibigay ng kalayaan sa mga mamamayan na makilahok at makisangkot sa pamahalaan at mga pampolitikang proseso
• Political rights


  • Freedom of expression
  • The right to public assembly
  • The right to democracy
• Economic and social rights


  Kinabibilangan ng mga karapatang tumitiyak na ang mga mamamayan ay may kakayahang mamuhay nang may dignidad at kagalingan (= well-being)
• Economic and social rights


  • Social security
  • Workers' rights
  • The right to play
  • Food and shelter for all
• Cultural rights


  Kinabibilangan ng mga karapatan na pumoprotekta sa iba't ibang kultura, kaugalian, at tradisyon
• Cultural rights


  • Copyright
  • A fair and free world
• Universal Declaration of Human Rights (UDHR)


  Internasyonal na dokumento na pinagtibay ng UN General Assembly na naglalaman at nagdedetalye ng mga karapatan at kalayaan na dapat ipagkaloob sa lahat ng tao
• Sa kasalukuyan, 193 bansa na ang nag-ratify (= lumagda at nagbigay ng pormal na pahintulot) sa UDHR
• Lahat tayo ay ipinanganak na malaya. Lahat tayo ay may kanya-kanyang isip at ideya. Dapat tayong lahat ay tratuhin sa parehong paraan
• Ang mga karapatang ito ay pagmamay-ari ng lahat anoman ang ating pagkakaiba
• Lahat tayo ay may karapatang mabuhay, at mamuhay nang may kalayaan at kaligtasan
• Walang sinoman ang may karapatang gawin tayong alipin. Hindi rin natin maaaring gawing alipin ang sinoman
• Walang sinoman ang may karapatang saktan o pahirapan tayo
• Ako ay isang tao rin na tulad mo!
• Ang batas ay pareho para sa lahat. Dapat patas nitong tratuhin tayong lahat
• Lahat tayo ay maaaring humingi ng legal na tulong sa tuwing hindi tayo tinatrato nang patas
• Walang sinoman ang may karapatang ikulong tayo nang walang magandang dahilan at panatilihin tayo roon o paalisin sa ating bansa
• Kung tayo ay lilitisin, dapat itong gawing bukas sa publiko. Ang mga taong lumilitis sa atin ay hindi dapat namamanipula ninoman
• Walang dapat sisihin sa paggawa ng isang bagay hangga't hindi ito napapatunayan. Kapag sinabi ng mga tao na tayo'y nagkasala, may karapatan tayong ipakita na hindi ito totoo
• yong alipin. Hindi rin natin maaaring gawing alipin ang sinoman
• You have rights no matter where you go
• Walang sinoman ang dapat magtangkang sirain ang ating mabuting pangalan. Walang sinoman ang may karapatang pumasok sa ating tahanan, buksan ang ating mga sulat, o guluhin tayo o ang ating pamilya nang walang magandang dahilan
• Lahat tayo ay may karapatang pumunta kung saan natin gusto sa ating sariling bansa at maglakbay ayon sa gusto natin