Chemistry

• ფიზიკური და ქიმიური მოვლენა

  ფიზიკუროს დროს ნივთიერება არ იცვლება ხოლო ქიმიურის დროს ნივთიერებიდან მიიღება ერთი ან რამდენიმე ნივთიერება
• წვა და კოროზია ანუ ჟანგვა

  • წვა - გამოიყოფა სითბო და ენერგია
  • ზედაპირის ზემოქმედებისას ჟანგი წარმოიქმნება რის გამოც მეტალი გამოუსადეგარი ხდება ხოლმე
• • აფეთქება -პროცესია რომელიც გამოწვეულია ფეთქებადი ნივთიერების მოლეკულების სწრაფი დაშლით და დიდი რაოდენობით ენერგიის გამოყოფით
  • ფერმენტაცია -მიკროორგანიზმების მონაწილეობით მიმდინარე ქიმიური პროცესია რომელსაც ზოგჯერ ახლავს გემოს და არომატის ცვლილება
  • ლპობა და გახრწნა -როცა ცოცხალი ორგანიზმი წყვეტს არსებობას ამ პროცესში მიკროორგანიზმები მონაწილეობენ
• როგორ მივხვდეთ გარეგნულად რომ ქიმიური რეაქციები მიმდიმარეობს?

  • ფერის ცვლილება -მაგალითად როდესაც კარტოფილს მუქ ყავისფერ იოდს დავაწვეთებს მიიღება ლურჯი ლაქა
  • ნალექის წარმოქმნა -როდესაც ნივთიერებების ხსნარებს შევურევთ შეიძლება ფერიც შეეცვალოზ
  • ენერგიის ცვლილება -ქიმიური რეაქციის დროს სითბო ან/და სინათლე გამოიყოფა
  • სუნის ცვლილება -მაგალითად პურის საცხობი
  • აირის გამოყოფა-მაგალითად ავტომობილის ბალიშის დარტყმისას ბალიში იბერება
• ნივთიერებები რომლებიც რეაქციაში შედის რეაგენტები ეწოდება ხოლო მიღებულ ნივთიერებას პროდუქტი


  რეაგენტ(ებ)ი➡️პროდუქტები
• ქიმიური რეაქციის გამოსახვას ქიმიური ნიშნებითა და სიმბოლოებით ქიმიურ რეაქციის ტოლობას უწოდებენ
• ქიმიური რეაქციის დროს ატომები არ იცვლება არამედ მხოლოდ მოლეკულები იცვლებიან განვიცილოთ რატომ


  1782 წელს ფრანგმა ქიმიკოსმა ანტუან ლავუაზიემ ექსპერიმენტი ჩაატარა სადაც მან ჯერ ნივთიერებები შეურია და შედეგად დაშალა კიდეც ხოლო ამრიგად დაასკვნა რომ შედეგად მიღებულო ნიბთიერებების მასათა ჯამი საწყისის ტოლია
• 1799 წელს ფრანგმა ქიმიკოსმა ჯოფეზ პრუსტმა აღმოაჩინა რომ წყლის შემადგენლობაში მასის მიხედვით ყოველთვის არის 11,1% წყალბადი და 88,9% ჟანგბადი.


  შედგენილობის მუდმივი კანონი - ყოველ ქიმიურად სუფთა ნივთიერებას აქვს მუდმივი შედგენილობა მიუხედავად მისი მიღების ხერხისა
• წვა და ჟანგვა (ორივე ჟანგბადის მონაწილეობით მიმდინარეობს)

  • წვა-მეტი ენერგიის გამოყოფა ხდება ასეთ რეაქციებს ეგზოთერმულს უწოდებენ ასევე წვა უფრო სწრაფია
  • ჟანგვა/კოროზია-უფრი ნელია იგი წარმოიქმნება წვიმის წყლისა და ჰაერის ჟაგბადის მოქმედებით