AP - El Filibusterismo

• Umalis si Rizal patungong Europa dahil sinulat niya ang Noli Me Tangere at nagalit ang mga Kastila
• Si Blumentritt ay isa sa mga nakaalam sa mga balak ni Rizal magsulat ng El Fili
• Una niyang sinimulan ang El Fili sa Londres


  1890
• Lumipat si Rizal sa Ghent, Belgium


  July 5, 1890
• Mga dahilan sa paglipat ni Rizal sa Ghent


  • Mura ang pagpapalimbag dito
  • Umiiwas kay Suzanne Jacoby dahil prioridad niyang tapusin ang El Fili
  • Kapos siya sa pera
• Mga taong tumulong kay Rizal

  • Jose Alejandro
  • Valentin Ventura
  • Jose Maria Basa
  • Rodriguez Arias
• Sumulat si Rizal kay Mariano Ponce kasi bigla niyang binago ang tema ng El Fili
• Mga dahilan sa pagbago ng tema ng El Fili

  • Pangyayari sa Calamba
  • Dahil kay Leonor Rivera
  • Dahil sa Kawalan ng Pagkakaisa ng mga Pilipino
• Natapos ni Rizal ang pagsusulat El Fili

  Marso 29, 1891
• Pagpapalimbag ng El Fili

  1. Ipinalimbag niya ito sa F.MeyerVanLooPress at naging hulugan ang bayad

  2. Tinigilan ang pagpapalimbag; inisip ni Rizal na sunugin nalang ang libro subalit dumating ang tulong ni Valentin Ventura

  3. Natapos ang pagpapalimbag

  4. Natapos ang paglalathala

  5. Ipinamudmod muna sa: Hongkong, London, at Europa
• Bapor Tabo


  • Dahil ang kanyang hugis ay bilog; ang tabo ay tatak Pilipino
  • Mabagal, mabigat, marumi ngunit pinipinturahang puti upang magmukhang bago, hugis bilog, maingay, maitim ang binubugang usok, may dalawang kubyerta: itaas (mayaman) at ibaba (mahirap)
• Mga tauhan sa itaas na kubyerta

  • Ben Zayb
  • Donya Victorina
  • Paulita Gomez
  • Simoun
  • Don Custodio
  • Padre Camorra
  • Padre Salvi
  • Padre Sibyla
  • Padre Irene
  • Kapitan ng Barko
• Dahil sumadsad sa putik ang Bapor (kinulang sa tubig); masyadong mababaw ang mga ilog dahil sa pagtapon ng basura
• Mga lunas ni Simoun


  • Magbukas ng bagon ilog gamit ang mga alipin at bilanggo; sapilitang-gawa at ipagpapadala ang mga bilanggo ng sariling pagkain
• Mga lunas ni Don Custodio


  • Magpalaki ng mga itik na kumakain ng suso at sa ganitong paraan mapapalalim ang putik
• Bapor Tabo


  • Simbolo ng Pilipinas
  • Pinipinturahang Puti - Pilit na pinagtatakpan ang mabagal na pag-unlad ng Pilipinas at kahirapan nito; pinipinturahang puti upang matakpan ang kalawang o ang mga pagkakamali gamit ang relihiyon
  • Hugis Bilog – walang katiyakan sa plano ng gobyerno; hindi natatapos; hindi malaman kung ano ang susundin (prayle o gobyerno)
  • Tikin – simbolo ng mga Kastilang nagpapatakbo sa Pilipinas na dinidiktahan ang mga Pilipino
  • Mabagal na Takbo – mabagal na pag-unlad ng Pilipinas mula noong sinakop ng mga Kastila
  • Itaas at Ibabang Kubyerta – mayaman at mahirap
• Mga tauhan sa ilalim ng kubyerta

  • Kapitan Basilio
  • Basilio
  • Isagani
  • Padre Florentino
  • Simoun
• Pakikipag-usap ni Basilio at Isagani kay Kapitan Basilio


  1. Kinamusta ni Kapitan Basilio si Kapitan Tiyago kay Basilio

  2. Maaaring si Padre Irene ang nagsusuply ng apyan para mamatay na agad dahil si Padre Irene at si Basilio lamang ang dumadalaw kay Kap. Tiyago

  3. Pinag-usapan din ang inaasam na akademiyang para sa wikang Kastila
• Pakikipag-usap ni Isagani kay Padre Florentino


  Sinabihan ni Padre Florentino si Isagani na iwasan si Paulita Gomez dahil ang tiya nito ay si Donya Victorina at nagtatago si Don Tiburcio sa tahanan ni Padre Florentino
• Pakikipag-usap ni Isagani at Basilio kay Simoun

  1. Kinamusta ni Simoun sina Basilio at Isagani at kinamusta ang lalawigan

  2. Pinasaringan ni Simoun ang dalawa sa pamamagitan ng pagwikang mahirap ang mga taga-lalawigan dahil sila'y di bumibil ng mga alahas na ikinagalit ni Isagani

  3. Inalok ni Simoun ng serbesa ang dalawa subalit tumanggi ang mga ito sapagkat hindi sila umiinom nito

  4. Nagpasaring ulit si Simoun na ang problema ng mga Pilipino ay masyado silang umiinom ng tubig kaya't wala silang kasigla-sigla

  5. Sagot ni Isagani'y kung nakabubuti talaga de bakit hindi pa rin maayos ang sistema; nagtula rin si Isagani na kung magsama-sama ang mga Pilipino ay maaari nilang matalo ang mga Kastila
• Padre Florentino Ayaw niyang maging pari sa simula subalit ginusto ito ng kanyang ina kaya't iniwan nito ang kasintahan at pinagbigyan ang ina
• Inampon si Isagani ni Padre Florentino
• Mga alamat na napag-usapan

  • Alamat ng Malapad na Bato
  • Alamat ni Donya Geronima
  • Alamat ni San Nicolas
• Malalim ang iniisip ni Simoun habang ito'y pinag-uusapan at inakala ng iba ay nahihilo lamang (sea-sick)
• Malapad na Batongbuhay


  Simbolo ng Pilipinas noon; ang mga tulisan ay ang mga Kastila na kumamkam at sumira sa kalikasan at likas na paniniwala't kultura natin
• Donya Geronima


  Simbolo ni Maria Clara; kasal na di natuloy nina Maria Clara at Crisostomo Ibarra kaya't kalungkot-lungkot ang kinasapitan ni Maria Clara na tila'y nakakulong sa isang kweba (kumbento)
• Mga Alamat


  • Alamat ng Malapad na Bato
  • Alamat ni Donya Geronima
  • Alamat ni San Nicolas
• Mga tulisan


  Mga Kastila na kumamkam at sumira sa kalikasan at likas na paniniwala't kultura natin
• Donya Geronima

  Maria Clara
• Kasal na di natuloy nina Maria Clara at Crisostomo Ibarra


  Kalungkot-lungkot ang kinasapitan ni Maria Clara na tila'y nakakulong sa isang kweba (kumbento)
• Pinasaringan ni Ibarra si Padre Salvi matapos ikwento ang alamat na ito upang makita ang reaksyon nito (dahil alam ni Simoun na may kahayupang ginawa si Salvi kay Maria Clara)
• San Nicolas


  • Pinapakita ang epekto ng relihiyon sa mga tao
  • Ginagamit ang relihiyon upang ipalaganap ang kapangyarihan ng mga Kastila para sa kanilang sariling mga kagustuhan
• Baryo ng Sapang sa bayan ng Tiyani, isang karatig ng San Diego
• Kabesang Tales o Telesforo


  • Cabeza de Barangay; nangongolekta ng buwis
  • Ama ni Juli at anak ni Tandang Selo
  • May tatlong anak: Lucia, Juli, at Tano
  • Namatay si Lucia at ang kanyang asawa; naniniwalang namatay si Lucia at ang kanyang asawa dahil sa masamang espiritu ngunit ang talagang ikinamatay ay malaria
• Tandang Selo


  • Gumagawa ng walis tingting
  • Ama ni Kabesang Tales at ang tumangkilik at nag-alaga kay Basilio noong bata pa siya (napunta sa gubat si Basilio at doon siya napunta)
• Juli


  • Anak ni Kabesang Tales at kasintahan ni Basilio
  • Siya ang pinakamaganda sa bayan ng Tiyani
  • Siya ang may hawak ng agnos ni Maria Clara na ibinigay ni Basilio sa kanya
• Masagana ang buhay ng pamilyang Tales dahil may bukid na may masagang puhuna at may dalawang kalabaw (walang problema noong simula)
• Biglang dumating ang mga prayle

  Inangkin nila ang lupang sinaka ni Tales
• Upang mapanatili ni Tales ang pag-aari sa lupain, kinailangan niyang magbayad ng buwis sa mga prayle
• Tinulak ng mga prayleng kunin ang lupain

  Ginigipit nila si Tales para maibigay na lamang ang lupa sa kanila (inaantay na hindi na niya mabayaran)