AP (pambansang Badyet)

• Ang pamahalaan ay gumaganap ng pinakamahalagang papel sa ekonomiya ng isang bansa
• Pampublikong kalakal o produkto - ito ang tawag sa mga produkto at serbisyong ipinamamahagi sa pamahalaan
• Pambansang budget - inilalahad dito ang mga pagkakagastusan at inaasahang kita sa takdang panahon.
• Department of budget and management (DBM) - ang ahensya ng pamahalaan na gumagawa ng pambansang budget
• Ang proseso ng pagba-budget:

  Paghahanda ng budget (Budget preparation)

  Pagsasabatas ng budget (budget legislation)

  Pagsasagawa ng budget

  ( budget execution )

  Pananagot sa budget

  (Budget accountability)
• Budget Preparation - nagsisimula sa budget call at nagtatapos sa pagsusumite ng pangulo ng kanyang panukalang budget sa kongreso 
• Budget legislation - ang yugtong ito ay pagpapahintulot sa panukalang budget na maisakatuparan.
• Budget execution - matapos maisakatuparan maaari ng gastusin ng pamahalaan ang pera
• Budget accountability - ito ay para matiyak kung ang budget ba ay ginagamit sa mga nakatakdang proyekto
• Operasyon sa mga kasalukuyang gastusin:

  1. Personal services (PS)
  2. Maintenance and other operating expenses (MOOE)
  3. Subsidy to GOCCs
  4. Allotments to LGUs
  5. Interest payments
  6. Tax expenditure fund
• Personal services - tumutukoy sa mga gastusin para sa mga kabayaran ng mga serbisyong ibinibigay ng mga kawani ng pamahalaan tulad ng mga guro at pulis
• Maintenance and other operating expenses - tumutukoy sa mga gastusin na may kinalaman sa kabuuang operasyon ng bawat ahensya ng pamahalaan tulad ng pagbayad ng kuryente at tubig
• Subsidy to GOCCs - mga subsidiyang inilaan ng pamahalaan sa mga kumpanyang pag-aari niya
• Allotments to LGUs - bahagi ng budget na ibinibigay ng pamahalaang pambansa sa pamahalaang lokal upang gamitin sa kanilang mga proyekto sa kanilang mga nasasakupan
• Interest payments - pambayad sa mga interes na utang ng pamahalaan
• Tax expenditure fund - pondong inilaan ng pamahalaan para sa paniningil ng buwis sa mga tao lalo na sa mga hindi nagbabayad ng buwis at kulang ang buwis na ibinabayad
• Capital outlay - tumutukoy sa pinaggagastusan ng pamahalaan para makabuo ng mga produkto o serbisyo tulad ng gusali lupa makinarya
• Ang capital outlay ay binubuo ng

  1. Infrastructure and other COs
  2. Equities to GOCCs
  3. Capital transfers to LGU
  4. CARP landowners compensation
• Net lending - tumutukoy sa mga gastusin ng pamahalaan upang masuportahan ang mga pampublikong korporasyon
• Serbisyong panlipunan (social services)

  1. Edukasyon at pagpapaunlad ng kultura ng manpower
  2. Pabahay at pagpapaunlad ng pamayanan
  3. Kalusugan
• Ekonomikong serbisyo (economic services)

  1. Agrikultura at repormang agrarian
  2. Likas na yaman at kapaligiran
  3. Kalakalan at industriya
  4. Turismo
  5. Enerhiya
  6. Komunikasyon at infraestruktura
  7. Resources sa tubig pagpapaunlad at pagkontrol sa baha
  8. Tulong sa salapi sa lokal na pamahalaan
  9. Iba pang paglilingkod ekonomiko
• Pangkalahatang serbisyong paglilingkod ( general public service )

  1. Pampublikong kaayusan at kaligtasan
  2. Tulong na salapi sa lokal na pamahalaan
  3. Iba pangkalahatang paglilingkod publiko
• Pinagmumulan ng kita ng pamahalaan ay ang buwis at hindi buwis