KOMPAN WIKA

• Wika


  • Isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon
  • Pinagsama-samang makabuluhang tunog, simbolo, at tuntunin na nakabubuo ng mga salitang nakakapagpapahayag ng kahulugan o kaisipan
  • Isang behikulong nagagamit sa pakikipag-usap at pagpaparating ng mensahe sa isa't isa
• Wika

  • Dila
  • Wika
  • LINGUA (Latin)
  • LANGUE (Pranses)
  • LANGUAGE (Ingles)
• Wika

  • Tulay na ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang minimithi o pangangailangan natin - Paz, Hernandez at Peneyra (2003)
  • Masistemang balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos sa pamamaraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura - Henry Allan Gleason Jr.
  • Isang sistema ng komunikasyong nagtataglay ng mga tunog, salita, at gramatika na ginagamit sa pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa isang bayan o sa iba't ibang uri ng gawain - Diksyunaryong Cambridge
  • Isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o pag-bake ng cake, o ng pagsusulat - Charles Darwin
• Ang wikang pambansa


  • Ang Pilipinas ay isang kapuluang binubuo ng iba't ibang pangkat ng mga pilipinong gumagamit ng iba't ibang wika at diyalekto
  • Kinailangang magkaroon ng isang wikang mauunawaan at masasalita ng karamihan
• Ang paksang ito ay naging isang mainit na talakayan at pinagtalunan sa kombensyong konstitusyonal ng 1934
• Ang wikang pambansa

  • Iminungkahi ni Lope K. Santos (Ama ng Wikang Pambansa at Balarila) na ang wikang pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas
  • Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang na magpapaunlad at pormal na magpapatibay sa isang panlahat na wikang pambansang kikilalaning Filipino
• Ang wikang pambansa

  • Sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ni dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino
  • Nakasaad sa ARTIKULO XIV, SEKSYON 6 ang probisyon tungkol sa wika na nagsasabing: "Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika."
• Ang wikang pambansa

  • Nagbigay ng lubos na pagsuporta si dating Pangulong Corazon Aquino sa paggamit ng Filipino sa pamahalaan sa pamamagitan ng ATAS TAGAPAGPAGANAP BLG. 335 SERYE NG 1988
  • Ito ay "nag-aatas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya, at instrumentaliti ng pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na kailangan para sa layuning magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at korespondensiya."
• Ang wikang opisyal at wikang pampagtuturo

  Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 7: "Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay FILIPINO at, hangga't walang ibang itinatakda ang batas, INGLES. Ang mga WIKANG PANREHIYON ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang KASTILA at ARABIC."
• Ang wikang opisyal at wikang pampagtuturo

  • FILIPINO at INGLES - opisyal na wika at wikang panturo
  • Mother Tongue (Kindergarten hanggang Grade 3) - opisyal na wikang panturo sa mga paaralang pampubliko at pribado
  • Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE) - 2012-2013
• Mga wika at diyalekto gamit sa MTB-MLE (2012)

  • Tagalog, Kapampangan, Pangasinense, Ilokano, Bicolano, Cebuano, Hiligaynon, Waray
  • Tausug, Maguindanaoan, Maranao at Chavacano
• Mga wika at diyalekto gamit sa MTB-MLE (2013)


  • Ybanag, Ivatan, Sambal, Aklanon, Kinaray-a, Yakan, Surigaonon
• Paggamit ng wika sa K to 12 Kurikulum

  • Kindergarten at Unang Baytang - katatasan sa pasalitang pagpapahayag
  • Ikalawa hanggang Ikaanim na Baytang - iba't ibang bahagi ng wika tulad ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat
  • Mas Matataas na Baytang - Filipino at Ingles pa rin ang mga pangunahing wikang panturo o medium of instruction
• Unang wika, pangalawang wika, at iba pa


  • Unang wika o L1 - wikang nakagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao
  • Katutubong wika, mother tongue, arterial na wika, o ng simbolong L1 - pinakamatatas o pinakamahusay na naipabahayag
• Pagtuturo sa Kindergarten at Unang Baytang


  Katatasan sa pasalitang pagpapahayag
• Pagtuturo sa Ikalawa hanggang Ikaanim na Baytang

  Iba't ibang bahagi ng wika tulad ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat
• Sa mas matataas na baytang, Filipino at Ingles pa rin ang mga pangunahing wikang panturo o medium of instruction
• Unang Wika (L1)


  Wikang nakagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao, katutubong wika, mother tongue, arterial na wika, kung saan pinakamahusay na naipabahayag ng tao ang kanyang mga ideya, kaisipan, at damdamin
• Pangalawang Wika (L2)


  Mula sa exposure sa iba pang wika sa paligid na maaaring magmula sa telebisyon o sa iba pang tao - dahil bibihirang Pilipino ang nagsasalita lang ng iisang wika. Mula sa mga salita o wikang paulit-ulit na naririnig ay unti-unting matututuhan at kalaunan ay magagamit sa pagpapahayag at sa pakikipag-usap sa ibang tao
• Ikatlong Wika (L3)


  Mga bagong wika na dulot ng paglawak ng mundo ng isang tao (mas maraming mga taong nakakasalamuha, maraming lugar na nararating, mga palabas na napanonood, mga aklat na nababasa, at pagtaas ng antas ng pag-aaral)
• Uri ng paggamit ng wika

  • Monolinggwalismo
  • Bilinggwalismo
  • Multilinggwalismo
• Monolinggwalismo


  Ang pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa, iisang wika ang ginagamit na wikang panturo sa lahat ng larangan o asignatura. Maliban sa edukasyon, may iisang wika ring iiral bilang wika ng komersiyo, negosyo, pakikipagtalastasan at ng pang-araw-araw na buhay
• Bilinggwalismo


  Maituturing na bilingguwal kung magagamit ang dalawang wika nang halos hindi na matutukoy kung alin sa dalawa ang una at ang pangalawang wika (Balanced bilingual). Ngunit mahirap mahanap ang mga taong nakagagawa nito dahil karaniwang nagagamit ng mga bilingguwal ang wikang mas naaangkop sa sitwasyon at sa taong kausap
• Paano nagiging bilingguwal ang isang tao

  Sa pang araw-araw na pakikisalamuha sa iba ay hindi maiwasan ang mag-interak maging sa mga taong may naiibang wika. Nagkakaroon ng pangangailangan upang matutuhan ang bagong wika at makaangkop siya sa panibagong lipunang ito. Sa paulit-ulit na exposure o pakikinig sa mga nagsasalita ng wika, unti-unti'y natututuhan ang bagong wika hanggang sa hindi na mamalayang matatas na at nagagamit na nang mabisa ang bagong wika sa pakikipag-usap at sa kanyang mga personal na pangangailangan
• Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal, mayroon tayong mahigit 180 wika at wikain