ARALING PANLIPUNAN

Cards (31)

  • Pinagtuunan sa nakaraang markahan ang pambansang ekonomiya bilang kabahagi sa pagpapabuti ng pamumuhay ng kapwa mamamayan tungo sa pambansang kaunlaran.
  • Binubuo ang sektor ng ekonomiya ng Agrikultura, Industriya , at Paglilingkod.
  • Upang maisakatuparan ang pambansang kaunlaran, may mahalagang papel na ginagampanan ang Sektor ng ekonomiya gayundin ang Impormal na sektor at kalakalang pambansa.
  • Upang makamit ang pambansanng/kaunlaran kailangan ang Agrikultura, Industriya, Paglilingkod, Impormal na sektor at Kalakalang panlabas
  • Primarya (agrikultura) – paglikha ng pagkain at mga hilaw na materyales.
  • Sekundarya (industriya) – pagpoproseso sa mga hilaw na materyales, konstruksyon, pagmimina, at paggawa ng mga kalakal.
  • Tersarya (Paglilingkod) – umaalalay sa buong yugto ng produksyon, distribusyon, kalakalan at pagkonsumo ng kalakal sa loob o labas ng bansa. Kabilang dito ang transportasyon, komunikasyon, pananalapi, kalakalan at turismo.
  • Ang pag-unlad ay pagbabago mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay.
  • Ang pag-unlad ay isang progresibong proseso ng pagpapabuti ng kondisyon ng tao, gaya ng pagpapababa ng antas ng kahirapan, kawalan ng trabaho, kamangmangan, di-pagkakapantay-pantay, at pananamantala.
  • Isinulat ni Feliciano R. Fajardo ang Economic Developement (1994)
  • Ayon kay Feliciano R. Fajardo, ang pag-unlad ay isang progresibo at aktibong proseso at ang pagsulong naman ay ang bunga ng prosesong ito.
  • Kung gayon, ang pagsulong ay bunga ng pag-unlad
  • Ayon kina Michael P. Todaro at Stephen C. Smith sa kanilang aklat na Economic Development (2012); may dalawang magkaibang konsepto ng pag-unlad: ang tradisyonal na pananaw at makabagong pananaw .
  • Tradisyonal na pananaw - pagtatamo ng patuloy na pagtaas ng antas  ng income per capita
  • Makabagong pananaw - dapat na kumakatawan sa malawakang pagbabago sa buong sistemang panlipunan.      
  • Amartya Sen “Development as Freedom” (2008) - kanyang ipinaliwanag na ang kaunlaran ay matatamo lamang kung mapauunlad ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa yaman ng ekonomiya nito.
  • Ginagamit ang Human Development Index (HDI) bilang isa sa mga panukat sa antas ng pag-unlad ng isang bansa.
  • Ang HDI ay tumutukoy sa pangkalahatang sukat ng kakayahan ng isang bansa na matugunan ang mahahalagang aspekto ng kaunlarang pantao: kalusugan, edukasyon at antas ng pamumuhay.
  • May tatlong kategorya ang antas ng Kaunlaran ng Bansa at ito ay Maunlad na Bansa, Umuunlad na Bansa, at Papaunlad na Bansa.
  • Maunlad na Bansa (Developed Economies) – Ito ay mga bansang may mataas na Gross Domestic Product (GDP), income per capita at mataas na HDI.
  • Umuunlad na Bansa (Developing Economies) – Ito ay mga bansang may mga industriyang kasalukuyang pinauunlad ngunit wala pang mataas na antas ng industriyalisasyon.
  • Papaunlad na Bansa (Under Developed Economies) – Ito ay mga bansa na kung ihahambing sa iba ay kulang sa industriyalisasyon, mababang antas ng agrikultura at mababang GDP, income per capita at HDI
  • Salik na tumutulong upang magkaroon ng pagsulong ang Ekonomiya - Likas na Yaman, Yamang-Tao, Kapital, at Teknolohiya at Inobasyon.
  • Mga likas yaman kagaya ng  yamang-lupa, tubig, kagubatan at mineral.
  • Yamang tao- kapag maraming tao ang magagaling, magkakaroon ng maraming output at kakayahan sa paggawa.
  • Kapital- Dahil sa kapital maaring makabili ng makinarya ang isang negosyante, maari din siyang  makabili ng mga makina para mas maparami pa ang mga produkto at serbisyo.
  • Teknolohiya at mga makabagong inobasyon – mas nagiging epesyente  ang pang-pinagkukunanf yaman, mas maraming nalilikhang produkto at serbisyo.
  • MAPANAGUTAN - Tamang pagbabayad ng buwis , Makialam
  • MAABILIDAD - Bumuo o sumali sa kooperatiba , Pagnenegosyo
  • MAKABANSA - Pakikilahok sa pamamahala sa bansa, Pagtangkilik sa mga produktong Pilipino.
  • MAALAM - Tamang pagboto, pagpapatupad at pakikilahok sa mga proyektong pangkaunlaran sa komunidad