FILIPINO

• Noong Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna ay isinilang ang isa samga Pilipinong nagdulot ng pagbabago sa kapuluang Pilipinas.
• 330 taon napasailalim sa pananakop ng mga dayuhang Espanyol ang Pilipinas.
• Jose Protacio Rizal Mercado Y Alonso Realonda ang buong pangalan ng bayaning nasa isang piso.
• Si Dr. Jose Rizal ikapitong anak ng kanyang mga magulang.
• Francisco Mercado at Teodora Alonso, ang ngalan ng mga magulang ni Jose Rizal.
• Mayroon siyanglimang nakatatandang kapatid na babae (sina Saturnina, Narcisa,Olympia, Lucia, at Maria) at isang nakatatandang kapatid na lalaki, si Paciano.
• Sinundan pa siya ng apat na kapatid na babae (sina Concepcion, Josefa, Trinidad, at Soledad)
• GomBurZa (Padre Gomez, Padre Burgos,at Padre Zamora) o tatlong paring martir, binitay sila noong Pebrero 17, 1872 sa salang pakikipagtulungan sa mga rebelde para iraos ang pag-aalsa sa Cavite.
• Tumimo sa isip ng batangRizal ang sitwasyong ito, na nagdulot pa sa kaniya na ialay sa tatlongpari ang kaniyang nobela, ang El Filibusterismo.
• Ang kaniyang inang si Teodora Alonso o Donya Lolay ay mayroong kapatid na nagngangalang JoseAlberto.
• Gusto sana nitong hiwalayan ang asawa at panay angkonsulta sa kapatid. Sa huli, isinuplong ang magkapatid sapulis sa pagpaplano raw na lasunin ang asawa ni Jose Alberto.
• pinaglakad mula Laguna hanggang Maynila siDonya Lolay, at nakulong pa man din.
• Noong 1882, nagpunta si Pepe sa Madrid, upang lalong madagdagan angkaalamang nakuha mula sa Unibersidad ng Santo Tomas.
• Nakabasa rin siya ng mga aklat tungkol sa kaapihan tulad ng Florante at Laura at Uncle Tom’s Cabin.
• Samahan kasama ang kapwa niya matatalinong Pilipino, ang La Liga Filipina. Gumawa pa sila ng pahayagang tinawag na La Solidaridad
• Kaya rin naman, ang orihinal namanuskrito ng Noli Me Tangere ay nasa wikang Espanyol. "Touch Me Not"
• Hinango sa Bibliya ang pamagat ng nobelang NoliMe Tangere.
• Mula ito sa aklat ni San Juan 20:17 kung saan inilahad, “Sinabi ni Jesus sa kaniya: Huwag mo akong hawakan sapagkat hindi pa ako nakaaakyat sa aking Ama.
• Ang pamagat na Noli Me Tangere ay katumbas ng bahaging nagsasabi na, “Huwag mo akong hawakan…” o sa lumang wikang Pilipino, “Huwag mo akong salingin.”
• Ipagtanggol ang mga Pilipino sa pamimintas ngmga dayuhan; walang sibilisasyom, walang relihiyon, gawang demonyo ang ating panitikan, tamad ang mga Pilipino, mangmang ang mga Pilipino, mababang uring lahi ang mga Pilipino
• Itanghal ang sosyo-ekonomiko at pulitikal na pamumuhay ng mga Pilipino - katulad ito sa paghihirap ng maraming Pilipino habang yumayaman ang mga Espanyol
• Liwanagin ang kakaniyahan ng tunay na pananampalataya o relihiyon - ginamit ng mga prayleng Espanyol ang relihiyong katolisismo upang lubusang bulagin ang mga Pilipino.
• Ibunyag ang kabulukan ng nagbabalat-kayong pamahalaan - Tulad ng natalakay na, ang gobernador heneral ang siyangnagpapatupad sa Pilipinas ng mga kautusan mula sa Espanya, ngunitmarami sa mga ito ang nababaluktot ng mga namamalakad upangumayon sa kanilang pansariling interes.
• Crisostomo Ibarra - Anak ni Don Rafael at kababata at kasintahan ni MariaClara. Nag-aral sa Europa nang pitong taon at bumalik sa Pilipinas mataposmamatay ng ama upang ipagpatuloy ang plano nitong magpatayo ngpaaralan para sa kabataan ng San Diego.
• Don Rafael Ibarra - Ama ni Crisostomo at itinuturing na pinakamayamansa San Diego ngunit hindi mahilig sa kapangyarihan. Iginagalang attakbuhan siya ng mga taong nagigipit.
• Don Saturnino - Lolo ni Crisostomo. Isang mestizong Kastila na kilalangmasipag at matiyaga ngunit mapusok at malupait kapag nagalit. Dumatingsa San Diego at nagpakasal sa isang dalagang taga-Maynila. Pinagyamanang lupaing iniwan ng kaniyang ama.
• Pedro Eibarrimendia - Ninuno ni Crisostomo na tinutukoy na nagdulot ngkasawiampalad sa pamilya ni Elias.
• Ang Angkan na Pinagmulan ni Maria Clara - Itinuturing napinakamayamang angkan sa Binondo at kilalang malapit sasimbahan at kasundo ng pamahalaan.
• Maria Clara - Dalagang anak ni Kapitan Tiago na kilalang-kilala saangking kagandahan. Kasintahan ni Crisostomo Ibarra at inaanak niPadre Damaso.
• Kapitan Tiago o Don Santiago de los Santos - Pinakamayan saBinondo. Nagmumula ang kaniyang yaman sa kaniyang mga lupain lalona sa San Diego. Anak ng mariwasang pamilyang nagmamay-ari ngtubuhan sa Malabon. Masunurin sa mga may kapangyarihan at sakimpagdating sa usaping salapi.
• Pia Alba - Ina ni Maria Clara at asawa ni Kapitan Tiago. Maganda, maybalingkinitang pangangatawan, at kabigha-bighaning tindig. Namataysiya pagkasilang kay Maria Clara.
• Tiya Isabel - Tiyahin ni Maria Clara at pinsan ni Kapitan Tiago. Siya angnag-alaga sa dalaga nang maulila ito sa ina.
• Mga Prayle - Mga alagad ng simbahan atitinuturing na isangpangkat ng mga makapangyarihang tauhan sa nobela dahilsa kanilang impluwensiya sa pagdedesisyon ng mga tauhansa akda at maging ng bayang kanilang nasasakupan
• Padre Damaso - Paring Pransiskano na dating kura ng San Diego atninong ni Maria Clara. Maituturing na mapusok at walang pakundangansa kaniyang pagsasalita at maging sa kilos.Taglay din niya ang mataasna tingin sa sarili.
• Padre Salvi - Kasalukuyang kura ng San Diego sa panahon ng nobela.Ang pumalit kay Padre Damasosa pamamahala ng naturang bayan atpilit inilalapit ang kalooban sa dalagang si Maria Clara.
• Padre Sibyla - Paring Dominikano atkura ng Tanawan. Lihim niyangsinusubaybayan ang bawat kilos ni Crisostomo Ibarra.
• Mga Mag-asawa - Mga tauhang nagbigay kulay sanobela bunga ng pagpapakita ng kakatwang relasyon sapagitan ng mga mag-asawa
• Donya Victorina at Don Tiburcio De Espadana: Mag-asawang mahilig pumunta sa iba‟t ibang pagtitipongdinadaluhan ng mga kilala sa lipunan.
• Isang pilay na Kastilasi Don Tiburcio na napadpad sa Pilipinas sa paghahanap ngmagandang kapalaran. Nagpapanggap siya bilang isang doktor.
• Si Donya Victorina ang babaeng punong-puno ngkolorete ang mukha upang magmukhang mestizangEspanyol. Mahilig din siyang magsalita ng Kastila kahit papalagi itong mali