El Fili: kasaysayan at tauhan

• El Filibusterismo - ang ikalawang nobela na sinulat ni rizal
• Noli me tanghere - ang karigtong ng elfili
• Oktubre 1887 - sinimulan isulat ni rizal ang elfili
• Calamba, laguna - dito nya unang sinulat ang nobela
• Nagsagawa sya ng pag reresiba sa ilang kabanata noong 1888 sa london, iglatera at itunuloy sa paris
• Brussel, belgica - diyo sya lumipat kasi mas mira ang pampritan at gastusin
• Brussel, belgica - sa bansang to sinulat nya ang malaking bahagi ng nobela
• Natapos nya ang kanyang aklat noong marso 29 1891 sa biarritz, france
• Valentine ventira - ang tumulong kay rizal na ilathala ito noong setyembre 22 1891 sa ghent, belgium
• GOMBURZA - ito ang inspirasyon nya sa pagsulat ng nobela
• Pagbabagong lipunan - ang pinaka tema ng nobela
• 4 na taon - ilang taon ang pagitan ng pagkasulat ng eldili sa noli
• Simoun - kilalang crisostono ibarra sa kwento na akalang patay na
• Basilio - nag aral ng medisina sa ateneo de manila
• Isagani - matalik na kaibigan ni basilio at magaaral ng abogasya kahit mahirap
• Makaraig - ang mayamang estudyante na nagalok ng gawaiing dormitoryo
• Kebesang tales - dating cabesa ng barrangay at ama nila huli at tano
• Padre florentino - naging isang paring rekular kahit sya ay may kasintahan
• Don custodio - ang buo nyang pangalan ay custodio de salazar y sanchez de monteredondo
• Jograt - ang nawawalang kapatid ni ibarra
• Paulita gomez - pamangkin ni d. Victorina at kasitahan ni isagani
• Huli - kasintahan ni basilio at bunsong anak ni kabesang tales
• Juanito palaez - asawa ni paulita gomez
• Donya victorina - tiyahin ni paulita gomez
• Padre camorra - ang kira paroko ng tiyani
• Ben-zayb - isang mamamahayag na nagiisip na siya lamang ang tanging nagiisip sa philipinas
• Placido penitente - matalinong magaaral sa UST
• Hermana pencheng - ang nnagalok kay huli na manilbihan
• Padre irene - ang tagapayong espiritwal bi kapitan tiyago
• Quirogo- isang tsino
• Don timoteo palaez - ama ni juanito na mayamang mangangalakal
• Tandang selo - ama ni kabesang tales
• Padre fernandez - kaibigang pari ni isagani
• Sandoval - ang espanyol na kamagaral ni isafani
• Tadeo - ang kaklase ni makaraig
• Leeds - ang amerikanong kaibigan ni sinoun
• Tano anak ni kabesang tales na may alyas kay karolina
• Pepay - ang mananayaw na kaibigan ni don cuatodio
• Pecson - ang mag aaral na walang malay sa pangyayari
• Kapitan tiyago - santiago delossantos ang tunay nyang pangalan