ap

• Gomburza refers to three Filipino Catholic priests - Mariano Gómez, José Burgos, and Jacinto Zamora - who were executed by Spanish colonial authorities on charges of subversion arising from the 1872 Cavite mutiny
• Gomburza


  Portmanteau of the priests' surnames
• Gomburza


  • They fought for equal rights among priests and led the campaign against the Spanish friars
  • Their execution had a profound effect on many late 19th-century Filipinos
• José Rizal, later to become the country's national hero, would dedicate his novel El filibusterismo to their memory
• Cavite Mutiny


  Pretext used by authorities to execute Gomburza
• José Burgos


  Doctor of Philosophy and Arts whose prominence extended even to Spain
• The arrival of the liberal Governor-General Carlos María de la Torre was opposed by the ruling minority of friars and their allies in civil government
• In less than two years, de la Torre was replaced by Rafael de Izquierdo
• Mariano Gómez


  • Well-known Roman Catholic priest
  • Part of the trio accused of mutiny
  • Fought for the rights of his fellow native priests against Spanish abuses
  • Active in the publication of the newspaper La Verdad
• José Apolonio Burgos


  • Born in Vigan, Ilocos Sur
  • Studied at the Colegio de San Juan de Letran and University of Santo Tomas, receiving multiple degrees
• Jacinto Zamora


  • Born in Pandacan, Manila
  • Studied at the Colegio de San Juan de Letran and University of Santo Tomas
  • Established parishes in Marikina, Pasig, and Batangas
  • Assigned to oversee Manila Cathedral
• The execution of Gomburza remains one of the most controversial issues deeply embedded in Philippine history
• Their tragic end led to the dawn of Philippine Nationalism in the 19th century, intensified by Dr. Jose P. Rizal
• Rizal's account of the execution date and ages of the priests was erroneous
• The execution has since been labeled the Terror of 1872 and is recognized as a pivotal event contributing to the later Philippine Revolution from 1896 to 1898
• The inclusion of biased story-telling of the reasons for the execution of Gomburza in the book Historia General de Filipinas by Spanish historian Jose Montero y Vidal later gained widespread criticism
• Governor-General Rafael Izquierdo y Gutiérrez's report blamed the media, the native clergy, and educated leaders for the Cavite Mutiny
• The Cavite mutiny of workers in the arsenal of the naval shipyard over a pay reduction produced a witness willing to implicate the three priests, each of whom was summarily tried and sentenced to death by garrote on February 17, 1872
• The bodies of the three priests were buried in a common, unmarked grave in the Paco Cemetery, in keeping with the practice of burying enemies of the state
• Gregorio Meliton Martinez, the Archbishop of Manila, refused to defrock the priests, as they did not break any canon law
• The Archbishop ordered the bells of every church to be rung in honor of the executed priests, this had such an effect on the future Philippine hero Jose Rizal who was a witness to their execution
• The aftermath of the investigation produced scores of suspects, most of whom were exiled to Guam in the Marianas
• In 1978, the remains, believed to belong to the trio, were discovered at the Paco Park Cemetery by the Manila City Engineers Office
• A gravesite commemorating the trio was then erected at the same spot where the remains were discovered
• Pumunta sa nilalaman Hanapin Hanapin Kristiyanismo 253 wika Аԥсшәа Acèh Адыгабзэ Afrikaans Alemannisch Алтай тил አማርኛ Aragonés Ænglisc अंगिका العربية ܐܪܡܝܐ الدارجة مصرى অসমীয়া Asturianu Авар Kotava अवधी Azərbaycanca تۆرکجه Башҡортса Basa Bali Boarisch Žemaitėška Batak Toba Bikol Central Беларуская Беларуская (тарашкевіца) Български भोजपुरी Bislama Banjar ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ বাংলা བོད་ཡིག Brezhoneg Bosanski Буряад Català 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Нохчийн Cebuano کوردی Corsu Qırımtatarca Čeština Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ Чӑвашла Cymraeg Dansk Dagbanli Deutsch Thuɔŋjäŋ Zazaki Dolnoserbski ދިވެހިބަސް Ελληνικά English Esperanto Español Eesti Euskara Estremeñu فارسی Suomi Võro Føroyskt Français Arpetan Nordfriisk Furlan Frysk Gaeilge Gagauz 贛語 Kriyòl gwiyannen Gàidhlig Galego Avañe'ẽ गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni ગુજરાતી Gaelg Hausa 客家語/Hak-kâ-ngî עברית हिन्दी Fiji Hindi Hrvatski Hornjoserbsce Kreyòl ayisyen Magyar Հայերեն Արեւմտահայերէն Interlingua Bahasa Indonesia Interlingue Igbo Iñupiatun Ilokano ГӀалгӀай Ido Íslenska Italiano 日本語 Patois La .lojban. Jawa ქართული Taqbaylit Адыгэбзэ Kabɩyɛ Tyap Kongo Gĩkũyũ Қазақша ភាសាខ្មែរ ಕನ್ನಡ 한국어 Къарачай-малкъар कॉशुर / کٲشُر Kurdî Kernowek Кыргызча Latina Ladino Lëtzebuergesch Лакку Лезги Lingua Franca Nova Limburgs Ligure Ladin Lombard Lingála ລາວ Lietuvių Latviešu मैथिली Basa Banyumasan Мокшень Malagasy Олык марий Māori Minangkabau Македонски മലയാളം Монгол ဘာသာမန် मराठी Bahasa Melayu Malti Mirandés မြန်မာဘာသာ Эрзянь مازِرونی Nāhuatl Napulitano Plattdüütsch Nedersaksies नेपाली Li Niha Nederlands Norsk nynorsk Norsk bokmål Novial ߒߞߏ Nouormand Sesotho sa Leboa Occitan Livvinkarjala Oromoo ଓଡ଼ିଆ Ирон ਪੰਜਾਬੀ Kapampangan Papiamentu Picard Norfuk / Pitkern Polski Piemontèis پنجابی پښتو Português Runa Simi Rumantsch Romani čhib Română Armãneashti Русский Русиньскый Ikinyarwanda संस्कृतम् Саха тыла ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ Sardu Sicilianu Scots سنڌي Davvisámegiella Srpskohrvatski / српскохрватски ၽႃႇသႃႇတႆး සිංහල Simple English Slovenčina سرائیکی Slovenščina Gagana Samoa ChiShona Soomaaliga Shqip Српски / srpski SiSwati Seeltersk Sunda Svenska Kiswahili Ślůnski தமிழ் ತುಳು తెలుగు Тоҷикӣ ไทย ትግርኛ Tolışi Setswana Tok Pisin Türkçe Xitsonga Татарча / tatarça Twi ئۇيغۇرچە / Uyghurche Українська اردو Oʻzbekcha / ўзбекча Vèneto Vepsän kel' Tiếng Việt West-Vlams Volapük Walon Winaray 吴语 მარგალური ייִדיש Yorùbá Vahcuengh Zeêuws ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ 中文 文言 Bân-lâm-gú 粵語
• Ang Kristiyanismo ay isang relihiyong monoteista (naniniwala sa iisang diyos lamang) na nakabatay sa buhay at pinaniniwalaang mga katuruan ni Hesus na pinaniwalaan ng mga Kristiyano na isang tagapagligtas at mesiyas ng Hudaismo. Ito ay ang pinakamalaking relihiyon sa kasalukuyan sa buong daigdig na may higit kumulang sa 2.1 bilyong tao ang kasapi nito.
• Ang Kristiyanismo sa simulang kasaysayan nito noong mga maagang siglo nito ay hindi isang nagkakaisang kilusan ngunit binubuo ng mga pangkat na may mga magkakatunggaling pananaw na gumagamit ng mga iba't ibang kasulatan.
• Ang kanon ng Bagong Tipan (na tinatanggap ng marami ngunit hindi lahat ng Kristiyano sa ngayon) na nabuo lamang noong ika-4 siglo CE ang kanon na pinagpasyahan ng isang pangkat ng Kristiyano.
• Ang mga kasunduan sa teolohiya ay nabuo lamang sa mga Unang Pitong Konsilyo na nagsimula lamang noong ika-4 siglo CE kung saan ang pangkat na nanalo sa mga halalang ito ang naging ortodoksiya.
• Ang mga konsehong ito ay inumpisahan ni Emperador Constantino upang maabot ang isang pagkakaisa ng mga magkakatunggaling sektang Kristiyano sa kanyang Imperyong Romano.
• Sa mga konsehong ito na kinondena ng nanalong ortodoksiya ang kanilang mga katunggaling sektang Kristiyano na natalo sa mga halalang ito bilang mga eretiko.
• Ang ortodoksiya ang ginawang opisyal na relihiyon ng Imperyo Romano ni Emperador Theodosius I at kanyang sinupil ang ibang mga sektang Kristiyano gayundin ang mga relihiyong pagano na katunggali ng ortodoksiyang ito.
• Kalaunan, ang ortodoksiya ay nagkabaha-bahagi sa iba't ibang mga pangkat dahil sa mga hindi mapagkasunduang doktrina.
• Ang mga pagkakabaha-bahaging ito ay nagpapatuloy pa rin hanggang sa kasalukuyang panahon dahil sa mga iba't ibang magkakatunggaling interpretasyon tungkol sa tunay na kalikasan at mga katuruan ni Hesus.
• Ang mga karamihan sa mga sektang ito ay nag-aangkin na sila ang isang totoong simbahang Kristiyano at ang ibang mga sektang Kristiyano ay hindi totoo.
• Kristiyano


  Kabílang kay Kristo o pagmamay-ari ni Kristo
• Ang pangalang Kristiyano ay naging tawag para sa mga sinaunang disipulo sa lungsod ng Antioke na kilala rin bilang Antioque o Antioch.
• Si San Ignacio ng Antioch ang unang gumamit ng "Kristiyanismo" bilang pangalan ng pananampalataya kay Kristo.
• Kapag ginamit ang salitang Kristiyano - kasáma at katulad ng mga katagang alagad, apostol, disipulo, mananampalataya, sumasampalatáya, nanalig, o naniniwala - nagpapahiwatig ito ng pagtitiwala at pagsunod kay Hesukristo.
• Ginamit ni Simon Pedro at Haring Agrippa ang katawagang Kristiyano.